محمد باسط درازهی نماینده سراوان، سیب و سوران و زابلی استان سیستان‌و بلوچستان در گفت‌وگو با آرمان در ارتباط با بحران آب این استان می‌گوید: « بحران آب زنده‌تر از همیشه است، اما مردم نجیب این استان سال‌هاست با این مشکل خو گرفته‌اند، امروز بسیاری از آنها محل زندگی خود را ترک کرده و حاشیه‌نشین شده‌اند. به نظر می‌رسد دیگر نمی‌توان در مقابل مسائل و مشکلات این استان بی‌تفاوت ماند.»
بحران آب در استان سیستان و بلوچستان در چه وضعیتی است؟
بحران آب یکی از معضلات بزرگ در بسیاری از شهرستان‌ها و روستاها بوده که از حالت بحران گذشته و به وضعیت قرمز رسیده است. به عنوان مثال در حوزه انتخابیه بنده بیش از ۱۰۰ روستا با تانکر آبرسانی می‌شوند و هفته‌ای یک بار برای هر نفر حدود ۱۵ تا ۲۰ لیتر سهمیه آب قرار داده شده است. این میزان آب برای آبرسانی دام نیز استفاده می‌شود، اما آب آشامیدنی مردم را تامین نمی‌‌کند و آنها برای استحمام و مسائل بهداشتی خود نگران هستند.
در بسیاری از روستاها مردم دچار بحران بی‌آبی هستند و از آب آشامیدنی غیراستاندارد و کاملا غیربهداشتی استفاده می‌کنند. در شهرستان مهرستان و سیب و سوران وضعیت آب بحرانی است و مرکز بخش شهر بمپور با تانکر آبرسانی می‌شود. این وضعیت در شرایطی است که در دشت مشترکی میان ایران و پاکستان به نام دشت رتوک یکی از بزرگترین سفره‌های آب‌زیرزمینی وجود دارد و این کشور بی‌محابا از آب زیرزمینی مشترک برداشت می‌کند، اما مسئولان کشور اقدامی انجام نمی‌دهند. این آب در آنسوی مرز برداشت می‌شود و می‌توان با لوله‌کشی کمتر از هفت‌کیلومتر آن را به شهرستان سراوان انتقال داد و حتی سه شهرستان می‌توانند از این آب بهره‌مند شوند.
متاسفانه اقداماتی در این زمینه انجام نشده است و امیدواریم وزارت نیرو فعالیتی در این زمینه انجام دهد. در شهرستان سیب و سوران سد ماشکید علیا با ۶۵ میلیون مترمکعب پر از آب است، اما از این آب به نحو احسن بهره‌برداری نمی‌شود، زیرا پروژه انتقال آب از این سد نیز به دلیل بی‌اعتباری مالی انجام نشده است.
مردم استان با متانت و عزت‌نفس خود اعتراض نمی‌کنند، اما خداوند را شاهد می‌گیرم که وضعیت سیستان و بلوچستان به ویژه شهرستان‌های حوزه انتخابیه بنده بدتر از استان خوزستان است. در سایر استان‌های کشور اگر یک روز آب نباشد مردم اعتراض می‌کنند، اما در این استان حدود ۱۷ سال است که مردم آب را از طریق تانکر دریافت می‌کنند و در مرکز بخش سیستان ۱۵ سال از آبرسانی تانکری می‌گذرد. به نظر می‌رسد برای مسئولان این استان اهمیتی ندارد و به آن توجه نمی‌کنند، درحالی که ساکنان سیستان‌وبلوچستان با دست‌های‌خالی از مرزهای کشور مراقبت و با کمترین امکانات زندگی می‌کنند.
وضعیت راه‌ها در استان سیستان و بلوچستان به چه شکل است؟
بیش از سه هزار کیلومتر راه روستایی نساخته در شهرستان سراوان، سیب و سوران و مهرستان است و در پنج، شش سال گذشته بیش از ۲۰ مادر باردار به دلیل دوری مراکز بهداشتی و زایشگاه و نبود راه مناسب به مراکز زایشگاهی نرسیده و فوت کرده‌اند.
آیا نبود آب سبب مهاجرت روستانشینان از محل زندگی خود شده است؟
تعداد زیادی از روستاهای‌مرزی خالی از سکنه شدند و تمام شهرستان‌ها جمعیت حاشیه‌نشین دارند. به عنوان مثال مرکز استان بیش از ۳۵۰ هزار نفر و چابهار حدود ۳۰۰ هزار نفر حاشیه‌نشین دارد که نگرانی‌های زیادی را به وجود آورده است. علت اصلی بی‌توجهی به روستاهاست. روستانشینان دام و مزارع کشاورزی خود را از دست داده‌اند و بهانه‌ای برای ماندن در روستا ندارند و به ناچار آنجا را ترک کرده‌اند. این افراد در شهرها نیز دچار انواع بزهکاری و ناهنجاری‌های‌اجتماعی می‌شوند.
این قشر نوع زندگی متفاوتی با شهرنشینان دارند و مشکلاتی را برای زندگی‌شهری به وجود می‌آورند. زیرساخت‌های شهری برای گسیل این جمعیت آماده نیست، خالی بودن از سکنه بودن روستاهای مرزی نگرانی‌های بیشتری را ایجاد کرده و هزینه مرزداری را افزایش می‌دهند، در بسیاری از موارد امنیت مرزها را روستانشینان مرزی حفظ کرده‌اند و اجازه ورود افراد ناسالم و شوم را به روستاها ندادند.
مهمترین مشکلات افراد حاشیه‌نشین این استان را چه می‌دانید؟
این حاشیه‌نشینان ساماندهی نشدند و آموزش، آب، برق برای آنها تامین نشده است. زیرساخت‌ها برای حضور آنها در شهرها فراهم نشده است. تسلط‌دولت بر این جمعیت وجود ندارد و این افراد غیراستاندارد در حاشیه‌‌شهرها زندگی می‌کنند.
آخرین وضعیت سلامت مردم ناشی از بادهای ۱۲۰ روزه چگونه است؟
بادهای ۱۲۰ روزه همگام با خشکسالی‌های متعدد در کشور هستند. ریزگردها اکثر استان را از جازموریان تا هامون تحت‌تاثیر قرار داده و مدت وزش این بادها از ۱۲۰ روز عبور کرده است. تنفس مردم و وسعت دید در جاده‌ها بسیار پایین است و تعداد زیادی از مردم با مشکل تنفسی به بیمارستان مراجعه کرده‌اند. به طور میانگین هر روز افرادی به دلیل مشکلات‌تنفسی راهی بیمارستان‌ها می‌شوند.
چه اقداماتی در ارتباط با کاهش تاثیرات بادهای ۱۲۰ روزه صورت گرفته است؟
منابع‌طبیعی و وزارت جهادکشاورزی باید فعالیت خود را در این منطقه بیشتر کنند و با بیابان‌زدایی و کاشت نهال تا حدودی می‌توان این مشکل را کنترل کرد. البته این استان دچار خشکسالی شده است و قطعا تمام خاک آن را نمی‌توان درختکاری کرد، اما راه، درختکاری در برخی مساحت‌های این استان است. دولت در این زمینه بسیار کم فعالیت کرده است، این کار بودجه زیادی را می‌طلبد، اما در صورت توجه‌کافی به این مشکل شاید با بودجه اندک کنونی نیز می‌توانستند قسمتی از کار را انجام دهند. عامل، بی‌توجهی یا کم‌توجهی وزارت جهادکشاورزی به ویژه سازمان منابع طبیعی و جنگلداری بوده است.
وضعیت زندگی افرادی که با وجود مشکلات فراوان هنوز در روستاها مانده و مهاجرت نکرده‌اند، چگونه است؟
ساکنان روستاها، مهاجران و جمعیت غالب استان به سختی امرار معاش می‌کنند و ۶۰ درصد جمعیت استان زندگی خود را با یارانه و درآمد بخور‌و‌نمیر حاصل از کاشت‌خرما و دام به دست می‌آورند. مردم شهرها نیز دچار مشکلات‌اقتصادی هستند و در روستاها وضع به مراتب بدتر است. وضعیت‌معیشت عموم مردم در شمال، جنوب، شرق و غرب این استان و شهرستان‌های مرکزی یا مرزی با یکدیگر تفاوتی ندارد و تنها بخش کوچکی از مردم توانسته‌اند از ظرفیت‌های مرزهای چابهار و منطقه آزاد استفاده کنند و زندگی مطلوب داشته باشند.
از عمده ظرفیت‌های اقتصادی این استان به چه مواردی اشاره می‌کنید؟
بهترین و پایدارترین روش انتقال آب‌دریا به سراسر استان برای حل بحران‌آب است. انرژی‌های تجدیدپذیر این استان نیز بسیار حائزاهمیت است و در صورت سرمایه‌گذاری قسمتی از انرژی را می‌توان صادر کرد. اگر دو فرصت ارزشمند مرز و معدن در این استان ساماندهی شوند عموم مردم می‌توانند از فرصت مرز منتفع شوند. همچنین در استان معدن‌های ارزشمند کرومیت، آهن، منگنز و حتی طلا وجود دارد، اما متاسفانه وزارت صنعت و معادن مطالعاتی انجام داده، اما برای استخراج این معادن اقدامی نشده است. به توصیه مقام‌معظم رهبری توسعه سواحل مکران در جنوب‌شرق کشور نیز باید مدنظر قرار گیرد، زیرا می‌توان مردم زیادی را در این منطقه مستقر و از امکانات زندگی بهره‌مند کرد.
آرزو ضیایی
- 17
- 2
