روزنامه سازندگی نوشت: رئیسجمهور در جلسه روز گذشته هیات دولت با تأکید بر ضرورت رعایت حقوق و رضایت مردم، به ماجرای ماراتن کیش پرداخت و گفت: «نباید بیجهت برای مردم محدودیت ایجاد کرد یا آنها را تحت فشار گذاشت؛ نباید کاری کنیم که مردم از نظام رانده و ناراضی شوند. هر اقدامی که باعث نارضایتی مردم شود دقیقاً کمک به رژیم صهیونیستی است. ما نهتنها موافق ناهنجاریها نیستیم بلکه مخالف جدی آن هم هستیم، اما بحث بر سر نحوه و چگونگی مواجهه با این ناهنجاریهاست». ماراتن کیش، که هر ساله اواخر پاییز برگزار میشود، امسال با حضور بیش از ۵۲۰۰ دونده زن و مرد و در چارچوب استانداردهای بینالمللی برگزار شد. این رویداد بهعنوان تنها مسابقه ثبت شده ایران در سایت فدراسیون جهانی دوومیدانی، اهمیت بینالمللی ویژهای دارد. با این حال حواشی مرتبط با پوشش و نحوه حضور زنان شرکتکننده، ماراتن کیش را از یک رویداد ورزشی صرف فراتر برد و تبدیل به صحنهای از کشمکشهای فرهنگی، سیاسی و اقتصادی کرد. پزشکیان روز گذشته و در جلسه هیات دولت در واکنش به گزارش رئیس شورای اطلاعرسانی درباره برخی مسائل مرتبط با حوزه فرهنگ و نیز حواشی ایجاد شده پیرامون ماراتن کیش این سخنان را گفت. پزشکیان تصریح کرد: «مردم با انبوه مشکلات اداری و معیشتی مواجه هستند که کسی به این مشکلات حساسیتی نشان نمیدهد اما به محض اینکه یک ناهنجاری کوچک در جایی مشاهده شود، عدهای فریاد وا اسلاما سر میدهند؛ نباید بهجای حل ریشهای مسئله بهدنبال پاک کردن صورت مسئله باشیم.
در عرصه پزشکی گاهی تأکید میشود که برای برخی دردها نباید مسکن تجویز شود چراکه نوعی سرپوش گذاشتن بر آن عارضه و درد بوده و ممکن است باعث بروز عوارض یا رویدادهای شدیدتر و تلختر شود». در همین جلسه، وزیر ورزش و جوانان گزارشی از برگزاری مسابقه دو ماراتن در کیش ارائه کرد و توضیح داد که پیش از برگزاری این رویداد، جوسازیها علیه آن آغاز شده بود و حتی فدراسیون مربوطه نیز نقش ورودی غیرموجه به ماجرا داشته است. با این حال، وزارت ورزش و منطقه آزاد کیش برای مدیریت شرایط و ارائه اطلاعرسانی شفاف، بیانیه مشترکی منتشر کردند. رئیسجمهور نیز از وزیر ورزش و رئیس شورای اطلاعرسانی دولت خواست تا گزارش کاملی از سوابق و مسائل مرتبط با این رویداد ارائه کنند تا تصمیمگیریهای بعدی بر اساس اطلاعات دقیق انجام شود.
از رکورد تا حاشیه
ماراتن کیش که هر ساله اواخر پاییز در جزیره کیش برگزار میشود، بهعنوان رویداد دوومیدانی همگانی و تنها مسابقه جادهای رسمی ایران با استانداردهای انجمن جهانی مسابقات ماراتن و دوهای استقامتی (AIMS) امسال با حضور بیش از ۵۲۰۰ دونده زن و مرد در سه مسافت ۵، ۱۵ و ۴۲ کیلومتر برگزار شد و مورد استقبال گردشگران، فعالان ورزشی، اقتصادی و اجتماعی قرار گرفت. این رقابت از اولین دوره که در سال ۱۴۰۰ برگزار شد و تنها ۵۰۰ شرکتکننده داشت، تاکنون به بزرگترین رویداد دوومیدانی جادهای کشور تبدیل شده و ثبت رسمی آن در سایت فدراسیون جهانی دوومیدانی بهعنوان تنها مسابقه ثبت شده ایران در سایت فدراسیون جهانی، اهمیت این رویداد را نمایان میکند.
با وجود این ویژگیها، حواشی ماراتن کیش از یک مسابقه ورزشی ساده فراتر رفت و موضوع حجاب زنان شرکتکننده به محل تلاقی چندین شکاف در سیاست و فرهنگ ایران بدل شد؛ شکاف میان دولت و نهادهای فشار فرهنگی- سیاسی میان رویکرد اجتماعی دولت پزشکیان و نگاه سختگیرانه بخشی از مجلس و دستگاههای فرهنگی و البته میان فعالان گردشگری-اقتصادی و نیروهای سنتی مخالف سبک زندگی آزادتر. برخی از نمایندگان مجلس، بهخصوص کمیسیون فرهنگی، با لحنی سخت وارد ماجرا شده و نمایندگانی مانند حسنعلی اخلاقیامیری و ابوالقاسم جراره این رویداد را «هدفمند» دانستند و خواستار برخورد قضایی با عوامل آن شدند. نکته اینکه همین طیف معترض، وقتی ماراتن مشابهی در تهران برگزار شد هیچ واکنشی نشان ندادند.
نقطه آغاز حساسیتها، اظهارات عجیب نایبرئیس فدراسیون دوومیدانی بود. هاشم صیامی، که خود در سال ۱۴۰۲ به دلیل حواشی ماراتن کیش مجبور به استعفا شده بود، چند روز مانده به مسابقه در مصاحبهای با حمله به برگزارکنندگان از «حواشی متعدد» و «گزارشهای واصله» گفت و خواستار ورود دادستانی و وزارت ورزش برای برخورد با این رویداد شد. صیامی، مدعی شده بود که برگزاری رویداد آزاد ورزشی بدون نظارت فدراسیون دوومیدانی و بدون در نظر گرفتن «موازین قانونی و شرعی»، «تبعات مخرب» دارد.
جالب اینجاست که او در مورد مسابقهای که هنوز برگزار هم نشده، گفته بود: «با توجه به حواشی متعدد بهوجود آمده و گزارشهای واصله به فدراسیون دوومیدانی، دادستانی کل کشور و وزارت ورزش و جوانان، ارگانهایی هستند که میتوانند در تغییر مسیر کنونی و فرهنگسازی برای برگزاری صحیح رویدادهایی از قبیل دوهای ماراتن، تأثیرگذار باشند». او همچنین در اظهاراتی عجیب گفته بود: «تشکل برگزارکننده مسابقهف خود را مردمی معرفی کرده و فدراسیون را نهادی حکومتی تلقی میکند». در واکنش به مواضع فدراسیون، پیام دیباج، مدیر مسابقه ماراتن کیش در گفتوگو با ایسنا گفت که «تمام مجوزهای لازم از شورای تأمین، منطقه آزاد کیش و معاونت ورزش شرکت عمران، آب و خدمات کیش صادر شده و کمیسیون امنیتی مربوطه نیز تشکیل شده است. تنها نهادی که با ما همکاری نکرد، فدراسیون دوومیدانی بود». دیباج تأکید کرد، فدراسیون صرفاً درخواست مالی داشته و از رویداد حمایت نکرده است: «سال گذشته پول درخواست شده را هم واریز کردیم اما باز هم همکاری نکردند. حالا که همه مجوزهای قانونی صادر شده، فدراسیون دوباره بهانهجویی میکند».
جنجال و بازداشت در کیش
پس از پایان مسابقه و آغاز موج حاشیهها، که بخش زیادی از آن نتیجه فضاسازی فدراسیون پیش از برگزاری بود، احسان حدادی، رئیس فدراسیون دوومیدانی هم ضمن مرزبندی خود با رقابت برگزار شده، اظهار کرد: «خود متولیان باید پاسخگوی حاشیههای ایجاد شده باشند». حدادی گفت: «متأسفانه مسئولان منطقه آزاد کیش و افراد برگزارکننده زیر بار هماهنگی با فدراسیون نرفتند و به هشدارهای ما در روزهای منتهی به برگزاری مسابقه هم توجه نکردند. حالا هم با توجه به حاشیههای ایجاد شده،باید خودشان درباره این موضوع پاسخگو باشند».
اما عوامل برگزاری این رویداد معتقدند که نگرانی فدراسیون بیشتر به حفظ جایگاه و منافعش مربوط است تا مسائل حجاب. بهعلاوه حساسیتآفرینی زودهنگام باعث سیاسی شدن مسابقه شد زیرا وقتی یک نهاد رسمی قبل از وقوع رویداد پروندهسازی رسانهای میکند طبیعی است که فضای برخورد و بازداشت پس از مسابقه تشدید شود. همزمان، تناقض اخلاقی فدراسیون هم آشکار شد؛ در حالی که سه ملیپوش تحت مدیریت احسان حدادی به اتهام تجاوز در زندان هستند و فدراسیون درباره آن سکوت کرده برای چند عکس از دخترانی که در گرمای جنوب بدون روسری ورزش کردهاند خواستار برخورد قضایی میشود.
موضوع به همین جا ختم نشد و کمی بعد دادستان عمومی و انقلاب کیش از بازداشت دو نفر از عوامل اصلی برگزارکننده تحت قرار قانونی در ارتباط با تخلفات برگزاری این رویداد خبر داد و گفت: «در پی وقوع تخلفات و رفتارهای مغایر مقررات قانونی در جریان برگزاری رویداد ورزشی دو ماراتن کیش، دو نفر از عوامل اصلی برگزاری این مسابقه بازداشت شدند. یکی از افراد بازداشت شده از مسئولان منطقه آزاد کیش بوده و دیگری از اشخاص شرکت خصوصی برگزارکننده مسابقه است. برای هر دو نفر، قرار تأمین وثیقه صادر شده است». دادستان کیش همچنین توضیح داد که برای مسئول دولتی، قرار نظارت قضایی مبنی بر منع اشتغال در ادارات دولتی و برای مسئول شرکت خصوصی برگزارکننده رویداد، قرار نظارت قضایی مبنی بر منع اشتغال در فعالیتهای مدیریت ورزشی و برگزاری رویدادهای ورزشی اعمال شده است». ورود دادستانی کیش و بازداشت دو نفر از مسئولان رویداد، نشان داد که مسئله فراتر از یک اختلاف ورزشی است و بهنظر میرسید، پیامی روشن برای فعالان گردشگری و اقتصادی داشت؛ در جزیرهای که صنعت گردشگری ستون اصلی اقتصاد است هنوز میتوان یک رویداد استاندارد جهانی را با نگاه امنیتی متوقف کرد. رویکردی که واکنش ۱۰ تشکل اقتصادی را بهدنبال داشت؛ آنها هشدار دادند که چنین برخوردهایی میتواند، رونق گردشگری جنوب و کسبوکارهای مرتبط را تهدید کند.
تقاطع ورزش و سیاست
ماراتن کیش صحنهای از کشمکشهای سیاسی، فرهنگی و اقتصادی است که ابعاد مختلف آن نشاندهنده پیچیدگی مدیریت ورزش و فرهنگ در ایران است. بهنظر میرسد، واکنش روز گذشته رئیسجمهور به این ماجرا در جلسه هیات دولت و تأکید او بر اینکه «نباید بیجهت برای مردم محدودیت ایجاد و آنها را از نظام ناراضی کرد» در فضای کنونی کشور، نشانهای از تغییر گفتمان و تلاش برای خارج کردن موضوعات فرهنگی از چارچوب امنیتی است. پزشکیان همچنین با دستور بررسی مجدد این پرونده، خواست عوامل مؤثر در تبدیل یک مسابقه ورزشی به پرونده قضایی شناسایی شوند؛ از نقش فدراسیون، نهادهای فشار و رسانهها تا خطاهای برگزارکننده. تلاشی که میتواند، مهارکننده جریانهای فشار فرهنگی و بازگرداندن شرایط به مسیر عقلانی باشد.
از سوی دیگر، ماراتن کیش نقش مهمی در اقتصاد گردشگری جزیره دارد و پس از رکود ناشی از کرونا همین رویداد میتواند، هزاران نفر را به کیش بیاورد اما بازداشتها و حواشی ایجاد شده پیامی منفی را به گردشگران، سرمایهگذاران و اسپانسرها مخابره و وجهه بینالمللی مسابقه را خدشهدار کرده است. در این میان، اختلافی نیز میان بخش خصوصی برگزارکننده و فدراسیون دوومیدانی در جریان است که عمدتاً حول کنترل مالی و ساختاری مسابقات شکل گرفته است. تصاویر محدود از شرکتکنندگان با پوشش متنوع نیز بهانهای برای فشار سیاسی شده در حالی که هدفمند بودن آن ثابت نشده است. بنابراین ماراتن کیش بیش از اینکه یک رویداد ورزشی باشد به صحنه برخورد دولت، نهادهای فرهنگی و بخش خصوصی تبدیل شده و به طور قطع، جامعه و اقتصاد گردشگری از این کشمکشها و برخوردهای سختگیرانه بیشترین آسیب را خواهند دید. با این حال به نظر میرسد، دولت پزشکیان در تلاش است این بحران را به فرصتی برای بازنگری در سیاستهای مواجهه با ناهنجاریها تبدیل کند.
- 13
- 3
