رقابتی در سایه سیاست؛ هر آنچه که باید در مورد مسابقات آواز «یوروویژن ۲۰۱۹» بدانید

هر ساله مسابقاتی در عرصه آواز و خوانندگی با عنوان «یوروویژن» (Eurovision) برگزار می شود که صدها هزار بیننده را از سراسر جهان به خود جلب می کند، مسابقاتی که خوانندگان مشهوری مانند Abba، سلین دیون و اولیویا نیوتون-جان را به جهانیان معرفی کرد و در آستانه جنگ جهانی دوم کشورهای اروپایی را با هم متحد ساخت. اما این مسابقات تفاوت های زیادی با مسابقات دنیای سرگرمی دارد و آن بن مایه سیاسی آن است که باعث می شود رقابت ها برای هر کشوری از اهمیت بالایی برخوردار بوده و پیروزی نماینده یک کشور به معنای یک موفقیت و غرور بزرگ به شمار آید. در ادامه این مطلب قصد داریم شما را با هر چه که لازم است در مورد مسابقات آواز یوروویژن بدانید آشنا کنیم.

یوروویژن چیست؟

در ساده ترین کلمات، یوروویژن یک رقابت خوانندگی بین المللی است که توسط اتحادیه خبرپراکنی اروپا (European Broadcasting Union ‪(EBU)‬) سازماندهی می شود. این رقابت سالی یک بار برگزار شده و مکان برگزاری آن بر اساس برنده سال گذشته انتخاب می شود. دو نیمه نهایی و یک فینال بزرگ در این مسابقات وجود داشته و یوروویژن ۲۰۱۹امروز در تل آویو، اسرائیل برگزار می شود. این مسابقات دارای فراز و نشیب های بسیار، پیام های سیاسی، سخنرانی های مهم و البته جنجال های همیشگی است. امسال قرار است که مدونا در میانه این مسابقات اجرای برنامه داشته باشد و امشب مرحله نهایی برگزار می شود.

ماجرا از کجا آغاز شد؟

ماجرای شروع مسابقات آواز یوروویژن بسیار جالب است. اتحادیه خبرپراکنی اروپا برای به هم نزدیک کردن کشورهای قاره ای که در نتیجه جنگ جهانی دوم چند پاره شده بود، تصمیم گرفت که یک مسابقه آواز خوانی در سط قاره برگزار کند. برای اولین بار ۷ کشور در مسابقات شرکت کردند و پخش مستقیم آن محدودیت های یک تکنولوژی پرزرق و برق و جدید به نام تلویزیون را به بوته آزمایش گذاشت. این مسابقات به سرعت توسعه پیدا کرده و پیام صلح و هارمونی آن مشتاقانه پذیرفته شد و یکی از دلایل اتحاد امروزی اروپا را می توان در همین برنامه جست اگر چه شاید کمی بزرگنمایی باشد.

چه کسانی شرکت می کنند؟

هر کشوری که عضو اتحادیه سخن پراکنی اروپا باشد می تواند در این مسابقات نماینده داشته باشد و حتی کشورهایی که هم مرز با اتحادیه اروپا هستند، مانند مراکش، نیز می توانند شرکت کنند. امسال نیز اردن و اسرائیل در مسابقات شرکت دارند. واتیکان نیز یکی از کشورهای شرکت کننده است اما سابقه خوبی در این عرصه ندارند. استرالیا که در اتحادیه اروپا قرار ندارد نیز در این مسابقات حضور دارد. امسال، ۴۱ کشور در مسابقات حاضر می شوند و از طریق دو نیمه نهایی به ۲۶ کشور کاهش می یابند. از آنجایی که کشورهای بریتانیا، فرانسه، آلمان، اسپانیا و ایتالیا مهم ترین و عمده ترین حامیان مالی مسابقات هستند، این پنج کشور به صورت خودکار به مرحله نهایی صعود می کنند، جایزه ای که ارزش هزینه ای هنگفت را دارد.

هر کشوری در طی یک برنامه که به صورت زنده از سراسر جهان پخش می شود یک اجرای آواز ۳ دقیقه ای خواهد داشت. خوانندگان می توانند به هر زبانی آواز بخوانند و حتی لازم نیست اهل همان کشور شرکت کننده باشند.

معمولاً اغلب شرکت کنندگان به زبان انگلیسی اجرا می کنند اما برخی زبان محلی و مادری شان را ترجیح می دهند. بسیاری از کشورها خود نماینده شان در مسابقات را از قبل انتخاب می کنند. احتمالات در این مسابقات بی پایان است و می توان گروه ها و تک خواننده هایی از هر گونه و هر پیشینه ای را در مسابقات دید. سپس نتایج اعلام شده و هر کشور امتیازات خود به اجراهای شرکت کنندگان محبوب دیگر کشورها را اعلام می کند و این نمرات به صورت جداگانه از طریق آرای عمومی و آرای هیئت داورن تشکیل می شود. کشورها به انتخاب اول خود نمره ۱۲، به انتخاب دوم خود نمره ۱۰ و بین ۱ تا ۸ نمره به دیگر انتخاب های کم اهمیت تر خود می دهند. نتیجه آرا به زبان انگلیسی و فرانسوی اعلام می شود.

چرا استرالیا در یوروویژن حضور دارد؟

کسی با اطمینان جواب این سوال را نمی داند. در سال ۲۰۱۵ از این کشور دعوت شد که تنها برای یک بار و به بهانه شصتمین سال برگزاری این مسابقات در یوروویژن حضور داشته باشد اما از آن سال به بعد، هر ساله شاهد حضور استرالیا در مسابقات هستیم. در تئوری می توان علاقه استرالیایی ها به این مسابقات در طول تاریخ آن را دلیل حضور این کشور در یوروویژن سال های اخیر دانست. این مسابقات به وقت استرالیا در ساعات اولیه صبح آغاز شده و سالانه توسط شبکه تلویزیونی SBS این کشور به صورت مستقیم پخش می شود. در صورتی که استرالیا برنده نهایی مسابقات شود، کشور اروپایی انتخابی توسط استرالیا، مسابقات یوروویژن سال بعد را برگزار خواهد کرد که شانس بریتانیا را برای نامزدی دوباره این مسابقات بالا می برد.

محبوبیت مسابقات آواز یوروویژن چقدر است؟

این مسابقات از محبوبیت بسیار بالایی برخوردار است. سال گذشته بیش از ۱۸۶ میلیون نفر به طور مستقیم این مسابقات را از شبکه های تلویزیونی تماشا کرده اند. مناطقی خاص در خاک اروپا، این مسابقات را بسیار جدی می گیرند که کشورهای اسکاندیناوی نمونه بارز آن بوده و بیشتر از کشورهای دیگر سابقه برنده شدن در این مسابقات را دارند. در سال ۲۰۱۸ در ایسلند، بیش از ۹۵ درصد تلویزیون های کشور روی شبکه یوروویژن قرار گرفته بود هر چند نماینده این کشور حتی به مرحله نهایی نیز راه نیافت. محبوبیت این مسابقات از کشوری به کشور دیگر متفاوت است اما کمتر کشوری را می توان یافت که مردمش به این مسابقات اهمیتی ندهند.

بریتانیایی ها وانمود می کنند به اندازه دیگر ملت های اروپا برای این مسابقات اهمیت قائل نیستند اما آن ها هنوز هم حسرت روزهایی را می خورند که از برندگان اصلی این مسابقات بودند در حالی که از سال ۱۹۹۷ تاکنون هیچگاه برنده مسابقات آواز یوروویژن نشده اند. آن ها شکست های خود در سال های اخیر را به مسائل سیاسی و به خصوص ماجرای برگزیت منتسب کرده و نمی پذیرند که شاید نمایندگان آن ها به اندازه کافی خوب نبوده اند.

چه کشوری بیش از دیگران برنده یوروویژن شده است؟

ایرلند با هفت عنوان قهرمانی بیشترین بردها در مسابقات آواز یوروویژن را دارد که بیشترین آن ها در سال های اول برگزاری مسابقات به دست آمده است. سوئد نیز تنها به یک برد دیگر نیاز دارد تا به این رکورد برسد. موناکو کوچکترین کشوری است که تاکنون توانسته برنده این مسابقات شود که این عنوان نیز در سال ۱۹۷۱ بدست آمد. در کل تاکنون ۲۷ کشور برای یک بار یا بیش از آن برنده این مسابقات شده اند. پرتغال تازه ترین کشور اروپایی برنده این مسابقات بوده که در سال ۲۰۱۷ قهرمانی یوروویژن خود را جشن گرفت.

مسابقات یوروویژن تا چه اندازه عجیب و غریب است؟

در سال های اخیر، یوروویژن شاهد یک گروم قومیتی به نام «بورانوفسکی بابوشکی» (Buranovskiye Babushki) بود که از ۸ مادربزرگ روسی تشکیل شده بود. از دیگر گروه های عجیب حاضر دی یوروویژن می توان به دو فضانورد مونته نگرویی در سبک موسیقی رپ، یک گروه لهستانی تماماً زن که در حین اجرایشان کره گیری می کردند، یک رقصنده اوکراینی در چرخ همستر و البته ورکا سردوچکا، سوپراستار اوکراینی اشاره کرد. هر ساله اما یک سری ترانه عاشقانه یا با مضمون صلح خوانده می شود اما از آنجایی که هر کشور باید برای قرار گرفتن در رتبه اول تلاش کند، ممکن است سرراست ترین حرکات و اجراها به شکل عجیب و غریبی به نمایش درآیند.

همچنین مسابقات یوروویژن همیشه با جریانات معاصر پیش می رود؛ برای مثال در سال ۲۰۱۲، سن مارینو با آهنگی به نام «آهنگ شبکه اجتماعی» وارد مسابقات شد که در یکی از شعرهای آن چنین آمده بود: «اگر می خواهی به خانه من بیایی، با موس خودت مرا کلیک کن». با این وجود بیشتر برنامه ها و محتوای آن ها سیاسی است؛ برای مثال آهنگ «۱۹۴۴» اوکراین که در سال ۲۰۱۶ برنده مسابقات آواز یوروویژن شد به اخراج تاتارهای کریمه در دوران اتحاد جماهیر شوروی اشاره داشت که خشم روسیه را برانگیخت. از این رو در مسابقات یوروویژن باید انتظار زرق و برق های نامتعارف، حتی تردستی های خلاقانه، آرایش موهای فضایی و هر چیز غیرمنتظره ای را داشت.

آیا یوروویژن همیشه جنجالی و بحث برانگیز است؟

قطعاً همینطور است. یوروویژن شبیه روز کریسمس است که از ماه ها قبل در تقویم طرفداران قرار دارد و میلیون ها نفر انتظار تماشای آن را می کشند و وقتی که زمان موعود می رسد همه به جان هم می افتند و رقابتی سخت در می گیرد. به طور رسمی هیچگونه شعر، سخنرانی یا ژست با ماهیت سیاسی در مسابقات مجاز نیست اما بهتر است شما باور نکنید. در واقع تاریخچه یوروویژن همواره با سیاست قاره مرتبط بوده است. ادعا شده که در سال ۱۹۶۸، فرانسیسکو فرانکو، دیکتاتور اسپانیایی، کمپینی برای خرید رأی تشکیل داده و در نهایت توانست نماینده اسپانیا را برنده مسابقات کند که در رقابتی سخت با نماینده بریتانیا، کلیف ریچارد، داشت.

اخیراً نیز لبنان در اولین دوره حضور خود در مسابقات یوروویژن و به دلیل امتناع از پخش برنامه نماینده اسرائیل از طریق تلویزیون از این مسابقات کنار گذاشته شد. در سال ۲۰۰۹ و یک سال پس از این که درگیری روسیه و گرجستان در منطقه اوستیای جنوبی به بالاترین حد ممکن خود رسید، گرجستان نماینده خود در مسابقات که اتفاقاً در روسیه برگزار می شد و «We Don’t Wanna Put In» نام داشت را با این بهانه که مضمون و عنوان ترانه هیچ ربطی به ولادیمیر پوتین ندارد از مسابقات بیرون کشید. همیشه هم در مورد آرا و شیوه آن جدل وجود داشته است زیرا کشورهایی که در یک منطقه قرار دارند معمولاً نمرات بالایی به همسایگان خود می دهند. مسابقات امسال که در تل آویو برگزار می شود نیز بسیار جنجالی بوده و بسیاری پس از درگیری های غزه خواستار پس گرفته شدن میزبانی مسابقات از اسرائیل شده اند.