با وجود اینکه مدیران شبکه های مختلف سیما در اسفند ۹۵ خبر از ویژه برنامه ها و سریال های پر مخاطب در بهار ۹۶ داده بودند، اما باز هم تلویزیون به مانند سال های قبل نتوانسته رضایت مخاطبان بسیاری را جلب کند. ویژه برنامه های تحویل سال که به نوعی تکرار سال های قبل بود؛ فقط میهمانان این برنامه ها تا حدودی تغییر کرده بودند. سریال ها نیز که اغلب چنگی به دل نمی زد. گرچه همه در تکاپو بودند تا کارهای ارزنده ای را به مخاطبان این رسانه ارائه بدهند، اما مشکلات مدیریتی و کمبود بودجه و برخی محدودیت ها و عدم خلاقیت باعث شد که تلویزیون آنطور که باید نتواند مخاطبانش را راضی نگه دارد.
البته طبق آمار روابط عمومی سیما یکی، دو سریال و یکی دو برنامه توانستند به نسبت بقیه، توجه مخاطبان را به خود جلب کرده و عنوان پر مخاطب ترین ها را از آن خود کنند. با این حال تلویزیون، به عنوان رسانه ملی و مردمی مدتهاست نتوانسته به روزهای اوج خود بازگشته و به وظیفه ای که در قبال مخاطبانش دارد به خوبی عمل کند. پس از نوروز هم تا به امروز تلویزیون نتوانسته حرف تازه ای برای گفتن داشته باشد و همچنان در رقابت با شبکه های ماهواره ای باز هم چند گام عقب تر است.
از این رو بانی فیلم نظر برخی از منتقدان را در این باره جویا شده است. گرچه در تماس هایی که با این دوستان گرفته شد، افراد بسیاری بودند که تمایلی به دیدن برنامه ها و سریال های تلویزیون نداشتند و به همین دلیل اظهار نظری در این باره نکردند. برخی نیز که کاملاً از تلویزیون نا امید شده و معتقد بودند که تلویزیون نه صرفاً برای نوروز و بهار مناسبت هایی از این دست، بلکه در طول سال هم فکری به حال مخاطبانش نکرده و نمی تواند آنها را راضی نگه دارد. با این حال ماحصل گفت و گوی ما را با تعدادی از صاحب نظران در ادامه می خوانید:
طهماسب صلح جو: «خندوانه» از مسیر خنده خارج و به برنامه شلوغ و اکشن تبدیل شده
طهماسب صلح جو یکی از منتقدانی است که همواره مخاطب برنامه ها و سریال های تلویزیون است و سعی می کند بخش هایی از آنها را ببیند. وی در این باره به بانی فیلم گفت: من اغلب سریال ها و برنامه ها را در می بینم، اما چیز جذاب و چشمگیری که بتواند من را به عنوان تماشاگر همراه کند، متاسفانه نبوده است. سریال هایی که در نوروز پخش شد، برای من هیچ کدام جذاب و دلنشین نبودند. با اینکه شروع سال جدید بود و می توانست کارهای بهتری باشد. وی همچنین در ادامه درباره سایر برنامه ها افزود: معمولاً از بین برنامه های تلویزیون «کلاه قرمزی» همواره جذاب بوده و توانسته مخاطبان بسیاری را به خود جلب کند. اما امسال به دلایلی تکرار مجموعه های گذشته «کلاه قرمزی» پخش شد. اما شبکه چهار در نوروز برنامه ای با عنوان «نغمه» را پخش کرد که درباره موسیقی است و به نظر من برنامه من برنامه خوب و جذابی بود. از همین شبکه برنامه دیگری پخش شد با عنوان «چشم شب روشن» که آن هم برنامه خوبی بود. اصولاً من فکر می کنم برنامه های این شبکه فرهنگی و علمی تر است و برنامه های خوب و جذابی است. به این دلیل که به لحاظ مخاطبانی که دارد، خط مشی مشخص دارند. از این رو برنامه «چشم شب روشن» برنامه بسیار متفاوت و جذابی است که از این شبکه پخش می شود. بنابراین بیشتر مخاطب برنامه های این شبکه بودم و دنبال کردم.
صلح جو همچنین تصریح کرد: فکر می کنم برنامه «خندوانه» کم کم از مسیر خنده در حال خارج شدن است و قصد دارد به برنامه شلوغ اکشن تبدیل شود!
در مجموع تلویزیون از نگاه من چندان جذابیت ندارد و برنامه خاص و متفاوتی هم از شر.ع سال جدید تا کنون نداشته است. البته شاید برای مردم و تماشاگران دیگر جذابیت داشته باشد، اما برای من نداشت. نمی دانم علت آن چیست. اینکه مشکل مالی باعث این اتفاق شده و یا جدی نگرفتن سلیقه مخاطبان توسط مدیران! اما نکته مهم این است که به تدریج مردم از تلویزیون فاصله گرفته و جذب شبکه های ماهواره ای می شوند. باید آمار دقیق و درستی از مخاطبان تلویزیون داشت. باید دید چقدر این برنامه ها و سریال ها روی مخاطبان تلویزیون تأثیرگذار است و چقدر توانسته آنها را جذب کند. چون مردم مخاطبان اصلی این رسانه هستند و تلویزیون برای آنها باید برنامه سازی کند. از این رو راه درست این است که به سلیقه و خواسته مخاطبان توجه کنیم. چون تلویزیون، سرگرمی اصلی مردم است. به همین دلیل است که به عنوان مثال برنامه «نود» همچنان برای مردم و علاقه مندان به فوتبال جذاب است. اما در مجموع در بخش سریال ها و سایر برنامه ها آن جذابیت لازم را من نمی بینم. البته نمی توان زحمات گروه های سریال سازی را نادیده گرفت که برای این ایام سریال ساخته اند، اما از نظر من چندان جذاب نبوده اند که با اشتیاق هر شب آنها را دنبال کنم.
حسین سلطان محمدی:تلویزیون، روزهای آرامی را در بهار پشت سر می گذارد!
حسین سلطان محمدی یکی دیگر از منتقدانی است که معمولاً در روز زمانی را به دیدن سریال ها و برنامه های تلویزیون اختصاص می دهد و در این زمینه نظرات قابل تأملی دارد. وی در این باره به بانی فیلم گفت: من در نوروز و بعد از آن پیگیر و بیننده سریال «علی البدل» سیروس مقدم بودم. اما دو سریال دیگر را فقط چند پلان کوتاه چند دقیقه ای دیدم و عبور کردم. چون شروع این سریال ها نتوانست من را به عنوان مخاطب درگیر کرده و باعث شود پیگیر آنها باشم. از این رو از آنها فاصله گرفته و فقط بیننده سریال شبکه یک بودم.
وی در ادامه افزود: البته تکرار مجموعه «شوخی کردم» مهران مدیری پخش شد و «دورهمی» که دیدم. اما تمرکزم را روی سریال «علی البدل» گذاشتم و کامل دیدم. البته شبکه های مختلف استانی و «آی فیلم» هم تکرار سریال «پایتخت» را پخش کرد. با این حال بدون تعارف باید بگویم که تلویزیون برنامه و کار چشم گیری ندارد و این همه تلاشی که دوستان انجام دادند، اما برنامه ای که بتواند به لحاظ سرگرمی بیننده را پای خود بنشاند، نداشت. بنابراین تلویزیون روزهای آرامی را پشت سر گذاشت. البته بدین معنا نیست که رقبای ماهواره ای اش برنامه های شاهکاری داشتند. ما همواره ساعات بسیاری را با فیلم های نمایش خانگی ما و سریال ها و فیلم های خودمان پر می کنند و با موسیقی تنوع ایجاد کرده اند. بنابراین امسال ما برنامه شاخص گردن کلفتی به ذهنمان نمی رسد.
وی تصریح کرد: من به شخصه زمان تحویل سال پای تلویزیون نبودم، اما با آنچه که از اطرافیان شنیدم، ویژه برنامه های خاصی نبودند و صرفاً آنتن را در آن تایم پر کردند. من نمی دانم حضور هنرمندان و اشخاص سرشناس در این نوع برنامه ها چه کارکردی دارد! البته رقیب تلویزیون که سینما باشد هم نتوانسته فروش چندانی داشته باشد و طبق آماری که من شنیده ام، فروش نوروزی فیلم ها پایین تر از سال های قبل بوده است. یعنی با مصرف فیلم و سریال را در سبد مردم در ایام نوروز کم می بینیم. شاید دلیل عمده آن سفرهای نوروزی مردم است که تفریح دیگری را جایگزین فیلم و سریال کرده اند و ساختار تلویزیون از سرگرمی مردم خارج شده است و بیشتر ترجیح می دهند به جای دیدن فیلم و سریال، به طبیعت رفته و سفر کنند.
سلطان محمدی همچنین در ادامه بیان کرد: سریال «علی البدل» به دلیل نشانه های آشنایی که در مسائل اجتماعی سیاسی جامعه ما برای مردم داشته، توانسته برای مخاطبان پذیرفتنی و ملموس باشد. از طرفی لوکیشن جذاب و زیبایی که سریال داشت باعث کنجکاوی من به عنوان مخاطب این کار شد. اما باز هم چیز ویژه ای ما در این میان ندیدیم. البته این سریال توانست نکات جالب و تا حدودی قابل تأملی را که از رفتارهای اجتماعی مردم ما به نشأت می گیرد در داستان خود بیان کند. به عنوان مثال پخش یک فیلم هندی در روستا که می تواند ایده خوبی برای پخش کنندگان فیلم ها باشد که در نقاطی که مردم در روستاها ساکن هستند، با حداقل هزینه فیلم هایشان را برای مخاطبان به نمایش در بیاورند. از این رو نگاه من به این سریال در کلیت کار مثبت بود، اما در جزئیات کار دندان گیری نبود.
درباره سریال «دیوار به دیوار» هم باید بگویم هیچ بساز بفروشی را ما در واقعیت سراغ نداریم که مجبور باشد طلبکار یا متقاضیانش را در خانه خودش اسکان دهد؛ بنابراین به نظرم این سریال شروع خوبی نداشت که البته این معضل اغلب سریال های ایرانی است!
وی درباره سایر برنامه ها نیز عنوان کرد: شبکه سلامت در این مدت سریال «آقای دکتر» را پخش کرد که تکرار بود و قبلاً این سریال پخش شده بود. نکته جالب اینکه شبکه «امید» سریال «سرنوشت» را پخش کرد که من متوجه نشدم داستان این سریال چه ارتباطی با شبکه امید و مخاطبانش دارد!
البته نکته جالبی که من در این ایام از اطرافیان شنیدم این بود که مستندهایی بود که ساعات پایانی شب از شبکه مستند پخش می شود. مستندهایی که درباره حیات وحش بود و من شنیدم که مخاطبان دیدن آنها را به یکدیگر توصیه می کنند. بنابراین شبکه مستند توانسته خوب به وظیفه اش عمل کند. از طرفی شبکه «نمایش» هم فیلم های سینمایی در نوروز آخر شب پخش می کرد که فیلم های خوبی بودند و باعث تعجب من شد! فیلم هایی مثل: «هفت دلاور» و «بازگشت هفت دلاور» و…
بنابراین پخش فیلم های این شبکه در ساعات بامدادی و نیمه شب برای من اتفاق جالبی بود.
سلطان محمدی در پایان نیز گفت: برخی سریال ها به صورت بازپخش و تکرار از این شبکه پخش شد که مربوط به دوران قبل از انقلاب است که برای ما خاطره شده است. سریال های خارجی ۴۰ ـ ۳۰ سال پیش که به صورت HD دیدم. در مجموع عملکرد تلویزیون را در نوروز مثبت ارزیابی نمی کنم.
به نظرم باید تحلیل رسانه ای شود که چرا این اتفاق نمی افتد و مخاطب اتفاق ویژه ای را در تلویزیون شاهد نیست. باید دید نزدیک شدن به رویداد اجتماعی سیاسی چون انتخابات باعث شده که فضا را نرم رو به جلو ببریم. دورانی که پر التهاب و پر سر و صداست!
البته من به بخش های خبری هم ایراد دارم که به صورت متمرکز با هم پیش نمی روند. به خصوص در رابطه با خبر تصادف جاده نیشابور. چون تلویزیون می توانست در غیبت رسانه های مرسوم روزمره خودش را پیشتاز نشان بدهد، اما ما آشفتگی در انتقال اخبار تلویزیون دیدیم و خبرهای قابل اتکایی را شاهد نبودم!
در مجموع اینکه در برنامه های ویژه سال تحویل در شبکه های مختلف، در «خندوانه»، «دورهمی»، «سه ستاره» و «سین مثل سریال» و اغلب برنامه ها دائم حضور بازیگران و چهره های آشنا را دیدیم! من نمی دانم تا کی تلویزیون می خواهد از این سرمایه ها استفاده کند و آنها قابلیت این را دارند که مخاطب را پای تلویزیون بنشانند!
عزیزالله حاجی مشهدی: ساخت «علی البدل» را در لوکیشن زیبا و بازیگرانش باید به فال نیک گرفت
عزیزالله حاجی مشهدی یکی دیگر از منتقدانی است که در این خصوص نظرات جالبی داشت. وی در این باره به بانی فیلم گفت: ساخت مجموعه های تلویزیونی در ایام نوروز نیز همانند« ماه رمضان» و «محرم و صفر» در قالب «برنامه های مناسبتی» در تلویزیون برنامه ریزی می شود. قرار گرفتن همین پسوند ساده و دیر آشنای« مناسبتی» به دنبالواژه «برنامه» ، کافی است تا«تولید شتابزده» ،«بودجه نا کافی»، «امکانات فنی و تولیدی محدود» در ذهن ما تداعی شود !. کلید خوردن برخی از مجموعه هایی که قرار است در نوروز ۹۶ پخش شوند ، در ماه های پایانی سال جاری و ادامه داشتن تصویر برداری بعضی از آن ها تا واپسین روزهای اسفند ماه جاری و گاه حتی نهایی نشدن سرنوشت برنامه پخش یکی دو نمونه از آن ها که سهم کدام شبکه خواهند بود ، به خوبی نشان می دهد که در تلویزیون هنوز پس از سال ها تجربه ، نظامنامه مدون و قابل اجرایی برای ساخت و پخش مجموعه های مناسبتی وجود ندارد. کم ترین زیان تداوم چنین روندی ، نزول کیفیت برنامه ها و تولید برنامه های کم جاذبه خواهد بود.
وی همچنین ادامه داد: از آن جا که ساخته شدن مجموعه های جذاب و سرگرم کننده در طلیعه فصل بهار ، همزمان با شکوفایی و سرسبزی طبیعت ، می تواند در ایجاد شور ونشاط ، امید آفرینی و تمدید قوای روحی و ایجاد نوعی آرامش روانی در جامعه بسیار موثر باشد ، برای بهار سال ۱۳۹۶ نیز کوشیده اند تا با انتخاب موضوع ها و مضامینی متنوع ، به ویژه در برخی نمونه ها با انتخاب فضایی شادی آور ( کمدی ) و زبان طنز، در خلق فضاهای شاد و پرنشاط گام های قابل اعتنایی بردارند. برهمین اساس ، رویکرد کلی اکثر تولیدات مناسبتی نوروز ۹۶ با فضای طنز و شادی آور است.
او همچنین افزود: ساخته شدن مجموعه «علی البدل» ( به کارگردانی سیروس مقدم و با نویسندگی محسن تنابنده و خشایار الوند ) با فضایی طنز آلود و انتخاب موقعیت مکانی روستایی در اطراف همدان و پرهیز از تکرار موقعیت های شهری و فضاهای آپارتمانی را باید به فال نیک گرفت. به ویژه که همجواری بازیگران نام آشنایی چون : مهدی هاشمی ، مهدی فخیم زاده ، احمد مهرانفر، حسین محب اهری و محسن تنابنده در چنین کاری می تواند بر جذابیت ها آن بیافزاید.
در شبکه ۲ سیما نیز مجموعه «مرز خوشبختی» ( به کارگردانی حسین سهیلی زاده ) ساخته و پخش می شود که بازیگران اصلی آن مهدی سلوکی و پوریا پور سرخ و سروش جمشیدی و… داستان چند جوان بی کار و موضوع مهاجرت معکوس را بازسازی می کنند.
مجموعه تلویزیونی «دیوار به دیوار» (خانه ما) به کارگردانی «سامان مقدم» نیزبا حضور بازیگرانی چون : فرهاد آییش، ویشکا آسایش، رویا تیموریان ، گوهر خیراندیش و پژمان جمشیدی و… با انتخاب لحن وفضای شادی آور، درشبکه ۳ سیما و همچنین پخش برخی برنامه ها به عنوان مجموعه های تامینی از شبکه «نمایش خانگی» و پخش مجدد وتکراری بعضی فیلم ها و مجموعه های خارجی و داخلی از«شبکه تماشا» و تعیین تکلیف برای پخش مجموعه جذاب و پرطرفدار «کلاه قرمزی» (ساخته ایرج طهماسب) و نیز مجموعه دیگری با موضوع متفاوت«دو پینگ»(نیرو افزایی) با نام «لژیونر» (به کارگردانی مسعود آب پرور)در شبکه ۵ سیما ( شبکه تهران ) را نیز که چهره هایی چون : محمدرضا شریفی نیا ، حسن پورشیرازی ، ساغر عزیزی و … در آن حضور دارند ، می توان به مجموعه برنامه های بهاری افزود.
تردیدی نباید داشت که در صورت انتخاب درست ومناسب مضامین شادی آور و طنز و یا دیگر داستان های جدی با مضامین خانواده و جامعه و یافتن ساختار سنجیده ومنسجم برای هر یک از این نمونه ها همراه با به کار گیری بازیگران حرفه ای ، می توان امید وار بود که برخی از این آثار برای مخاطبان تلویزیون به خاطره ای شیرین وماندگار بدل شوند.
- 19
- 3
