تظاهر به قدرت؛ آشنایی با تفاوت بنیادین خودروهای کراس اوور و شاسی بلند

گرایش هر چه بیشتر مشتریان به سمت خودروهای کراس اوور باعث شده این سگمنت از لحاظ فروش در رده نخست قرار گیرد. این مساله در داخل کشور ما نیز صادق بوده و ذائقه ایرانی ها در حال تغییر به سمت این دسته از خودروها است.

اما به دلیل شباهت بسیار زیاد خودروهای کراس اوور و شاسی بلند، گهگاه تشخیص آنها از یکدیگر دشوار می شود. به همین جهت قصد داریم در ادامه بیشتر به کراس اوورها پرداخته و به این سوال پاسخ دهیم که چه خودروهایی در این دسته قرار می گیرند؟

کراس اوورها در واقع گونه ای از خودروهای شاسی بلند (SUV) هستند، اما پلت فرم این دو با هم متفاوت است. در خودروهای SUV شاسی و بدنه جدا از هم بوده و بعدا به یکدیگر متصل می گردند؛ این ساختار که body-on-frame نام دارد، در ساخت پیکاپ ها نیز کاربرد دارد.

در کراس اوورها شاسی و بدنه یکپارچه بوده و در واقع نقطه اتصالی نمی توان بین این دو بخش پیدا کرد، این ساختار نیز که در اتومبیل های سدان و هاچبک رایج است، با نام unibody شناخته شده و گاها در دنیای تلفن های هوشمند نیز دیده می شود.

با توجه به این تفاوت ها می توان گفت که کراس اوورها مزایای خودروهای سدان و هاچبک را با اندازه بزرگ و برخی خصوصیاتی که پیش از این فقط در خودروهای شاسی بلند دیده شده بودند، ترکیب نموده و کارایی بیشتری دارند.

اتومبیل های شاسی بلند (SUV) مدت زمان زیادی بود که به خاطر اندازه و ارتفاع بالا، محبوبیت بالایی داشتند. خریداران این دسته از خودروها هنگام رانندگی احساس امنیت بیشتری نموده و می توانستند خانواده و وسایل مورد نیاز خود را به راحتی به حومه شهرها ببرند.

البته در این بین برخی از شاسی بلندها مثل جیپ رانگلر و تویوتا لندکروزر نیز وجود دارند که به دلیل توانایی های فوق العاده در پشت سر گذاشتن مسیرهای صعب العبور انتخاب اول علاقه مندان آفرود محسوب می شوند.

سازندگان مختلف از گذشته های دور از ساختار شاسی و بدنه جدا از هم (body-on-frame) برای تولید محصولات خود کرده اند. در این ساختار ابتدا مجموعه تولید و انتقال قدرت به شاسی اضافه شده و در نهایت بدنه بر روی آن سوار می شود.

استفاده از این ساختار سنگینی وزن خودرو را در پی داشته و هندلینگ آن تا حد زیادی کاهش می یابد؛ پیکاپ ها و توانایی های دینامیکی ضعیف آنها به خوبی گویای این مساله هستند.

علاوه بر هندلینگ ضعیف، مصرف سوخت بالا یکی دیگر از مشکلات مربوط به خودروهای SUV است که آن هم ارتباط نزدیکی با وزن بالا دارد.

این دلایل باعث شده خودروسازان مختلف به سمت تولید خودروهایی رو بیاورند که از لحاظ بدنه مشابه SUV ها بوده اما پلت فرم و پیشرانه آنها از سواری ها به امانت گرفته شده است. این دسته از خودروها در واقع همان کراس اوورها هستند که از مصرف سوخت و هندلینگ بهتری نسبت به SUV ها برخوردارند.

با توجه به تعاریف ارایه شده، خودروهایی مثل هوندا CR-V و فورد اسکیپ به دلیل بهره گیری از پلت فرم اتومبیل های سواری در دسته کراس اوورها قرار می گیرند.

این دو به ترتیب بر روی پلت فرم های سیویک و فوکوس ساخته شده اند. از میان کراس اوورهای موجود در ایران نیز می توان به نسل قبلی کیا اسپورتیج و هیوندای توسان اشاره کرد که بر روی پلت فرم  J4 گروه هیوندای-کیا – پلت فرم متعلق به النترا، سراتو و i30 - ساخته شده بودند.

البته با در نظر گرفتن استراتژی هماهنگ سازی محصولات که توسط خودروسازان مطرح اتخاذ شده، تعریف کراس اوور بر اساس نوع پلت فرم چندان دقیق و صحیح نیست.

امروزه پلت فرم های ماژولی سبک بسیار رایج شده اند که برای ساخت طیف وسیعی از خودروها – از هاچبک های کامپکت گرفته تا سدان ها و کراس اوورها - کاربرد دارند. برای مثال کمپانی فولکس واگن خودروهای گلف، تیگوان و اطلس را با استفاده از یک پلت فرم ماژولی تولید می کند؛ اما تیگوان در کلاس کراس اوورها و اطلس در دسته SUV ها طبقه بندی می شود، دلیل آن هم ساده است، تفاوت در سایز.

این پیچیدگی به حدی رسیده که حتی برخی از مدل هایی که قبلا یک SUV محسوب می شدند، اکنون کراس اوور نیز خطاب می شوند. برای مثال فورد اکسپلورر علی رغم شکل بدنه بسیار متفاوت و ظرفیت سرنشین بیشتر از پلت فرم تاروس بهره می برد، بنابراین طبق تعریف ارایه شده می توان این خودرو را یک کراس اوور نامید.

در حال حاضر واژه SUV که در ایران با نام شاسی بلند جا افتاده، همه خودروهایی را که ارتفاع نسبتا زیادی از سطح زمین دارند – از جمله کراس اوورها - شامل می شود؛ زیرا تعداد اتومبیل هایی که از شاسی و بدنه مستقل برخوردار باشند به شدت کاهش یافته است.

امروزه می توان همه کراس اوور ها را یک SUV در نظر گرفت، اما برعکس آن چندان صحیح نیست و نمی شود تمام SUV ها را کراس اوور تلقی کرد.

فارغ از بحث شاسی، می توان در زمینه سیستم های انتقال قدرت نیز تفاوت های ببین خودروهای کراس اوور و SUV قائل شد، آنچنان که تمامی SUV ها به سیستم های کار آمد چهارچرخ محرک ودو دیفرانسیل مجهزند، اما کراس اوور ها ممکن است در هر دو تیپ تک دیفرانسیل یا دودیفرانسیل ارائه شوند.

نتیجه این تفاوت ها زمانی مشخص می شود که خودروهای دو دیفرانسیل و بهره مند از شاسی مستقل می توانند ویژگی هی عملکردی و دوام بالاتری را نسبت به کراس اوور های دو دیفرانسیل ارائه دهند و کراس اوور های تک دیفرانسیل نیز در شرایط خارج از جاده ای بسیار ناکارآمد ظاهر می شوند و عملا تفاوتی با خودروهای سواری عادی ندارند.