۲۰ نکته جذاب درباره «مینی»؛ کوچولوی دوست‌داشتنی!

وقتی ۶ دهه پیش مهندسان انگلیسی در شرکت BMC نخستین نمونه‌ها از خودروی کوچک «مینی» را معرفی کردند، هیچ کس فکر نمی‌کرد این خودرو بتواند تا این حد موفق باشد.

در ابتدا خیلی‌ها تصور می‌کردند مینی که نتیجه بحران سوخت در اروپا بود، با فروکش کردن این بحران به خاطره‌ها می‌پیوندد، اما مینی با قدرت به راه خود ادامه داد و تا جایی پیش رفت که اکنون نه یک خودرو اقتصادی، که یک خودروی پریمیوم در کلاس خود است. مینی تاریخچه پر فراز و نشیبی را پیموده، اما همواره در مرکز توجه بوده است.

در این مطلب مروری بر تاریخچه این خودرو خواهیم داشت و ۲۰ نکته جذاب از تاریخچه این محصول (و این روز‌های برند) را مرور می‌کنیم.

۱. وقتی در میانه‌های دهه ۵۰ میلادی نیاز به خودرو‌های کوچک در اروپا احساس شد، مدیران بریتیش موتور، اَلِک ایسیگونیس را به عنوان یک طراح و مهندس مامور طراحی محصول جدید کردند که بعد‌ها مینی نام گرفت و در ابتدا و در سال ۱۹۵۹ با برند آستین به بازار عرضه شد. ایسیگونیس به دنبال موفقیت بی نظیر این خودرو، ۱۰ سال بعد از سوی ملکه الیزابت دوم به لقب شوالیه مفتخر شد.

۲. فقط ۲ سال بعد از معرفی خودرو‌های اولیه، بریتیش موتور با همکاری جان کوپر که طراح مشهور خودرو‌های مسابقه‌ای بود، مدل‌های مینی کوپر را به عنوان نمونه‌های اسپرت مینی معرفی کرد. این خودرو‌ها به سرعت مورد توجه قرار گرفتند؛ یک واقعیت عجیب چرا که مینی در ابتدا برای قشر کارگر و متوسط جامعه انگلستان طراحی شده بود، اما خیلی زود قشر خاص و ممتاز انگلیسی (آن هم در انگلستان که جامعه‌ای به شدت طبقاتی است) برای خرید مینی کوپر صف کشیدند.

۳. خانواده مینی با معرفی مدل‌های استیشن، وانت و ... به سرعت گسترده و پرفروش شد تا جایی که در اوایل دهه ۷۰ میلادی، خودرو‌های مینی پرفروش‌ترین مدل خودرو در اروپا بودند.

۴. در میان مالکان مینی چهره‌های سرشناس زیادی به چشم می‌خوردند، اما شاید جالب‌ترین آن‌ها انزو فراری باشد! انزو فراری بزرگ و مغرور که هیچ خودرویی را غیر از فراری قبول نداشت، مالک یک دستگاه مینی بود. غیر از او اعضای خانواده سلطنتی انگلستان، اعضای گروه بیتل و بسیاری دیگر از چهره‌های مشهور در لیست بلند خریداران مینی جای داشتند.

۵. مینی موفقیت‌های زیادی هم در مسابقات به دست آورد تا جایی که در لیست افتخاراتش، قهرمانی در رالی مونت کارلو هم به چشم می‌خورد. به علاوه مینی به دلیل پایداری بالا و وزن پایین، در مسابقات کوچکتر نیز یکی از برترین‌های دوران خود بود.

۶. مینی‌های اولیه تا مدت‌ها روی خط تولید بودند؛ دقیقا برای بیش از ۴۰ سال، آخرین مینی کلاسیک در سال ۲۰۰۰ خط تولید شرکت را ترک کرد و در آن زمان ۵.۵ میلیون دستگاه از این خودرو تولید شده بود.

۷. هر چند مینی را بیش از هر چیز با نام مینی می‌شناسیم، اما این خودرو در طول تاریخ بیش از هر خودرو دیگر تغییر مالک داده چرا که مالکیت آن بین شرکت‌های مختلف دست به دست می‌شد تا جایی که آستین مینی، موریس مینی و روور مینی، همگی مینی هستند!

۸. مینی‌های اولیه پنجره‌های کشویی داشتند تا فضای کمی درون در‌های خودرو گرفته شود و هزینه تولید پایین بیایید که ایسیگونیس می‌خواست درون در‌ها فضایی برای قرار دادن نوشیدنی تعبیه کند، چون خودش عادت داشت در زمان رانندگی نوشیدنی بنوشد.

۹. مینی‌های اولیه رادیو نداشتند و جایی هم برای نصب رادیو در آن‌ها تعبیه نشده بود، در عوض جاسیگاری سری‌های اولیه مینی بسیار بزرگ بود آن هم به یک دلیل بسیار ساده؛ ایسیگونیس خودش یک سیگاری قهار بود و به نظرش رادیو یک عضو زیاد در خودرو می‌آمد، ولی در عوض جاسیگاری بزرگ شما را از توقف برای خالی کردن آن بی نیاز می‌کند.

۱۰. چند نفر می‌توانند در یک مینی جای گیرند؟ ۴ یا شاید با کمی دوستانه‌تر نشستن ۵ نفر. اما یک گروه معتقد بودند این عدد را می‌توان افزایش داد و برای امتحانش ۲۸ نفر را درون یک مینی جای دادند! البته اصلا توصیه نمی‌کنیم این کار را امتحان کنید چرا که همه این افراد ژیمناست‌های دوره دیده بودند.

۱۱. وقتی در آخرین سال قرن بیستم، هیاتی از روزنامه نگاران معتبر صنعت خودرو تصمیم گرفتند خودرو قرن را انتخاب کنند، در کمال تعجب و بالاتر از خودرو‌هایی مانند بیتل و سیتروئن DS، این مینی بود که رتبه دوم خودرو قرن را برای تاثیر زیادی که روی خودرو‌های پس از خود گذاشت، به دست آورد. رتبه اول این لیست به فورد مدل T رسید.

۱۲. مینی آنقدر خاطره انگیز و جذاب و مشهور بود که انگلیسی‌ها در المپیک لندن از آن برای کمک در بعضی از رشته‌های دوومیدانی استفاده کردند. البته برای این کار چندین دستگاه مینی در ابعاد کوچک ساخته شد که وظیفه برگرداندن نیزه‌ها و چکش‌ها را در مسابقات بر عهده داشتند.

۱۳. از ۱۹۶۰ تا ۱۹۶۷ مینی توانست بازار خوبی در آمریکا هم به دست آورد. آمریکایی‌ها البته برخلاف اروپایی‌ها توجه زیادی به بحران بنزین نداشتند و برای آن‌ها هنوز یک خودرو خوب یک خودرو بزرگ بود، اما در چنین بازاری مینی توانست جای خود را باز کند و طی این مدت بیش از ۱۰ هزار دستگاه مینی به آمریکا صادر شد. روند صادرات می‌توانست ادامه پیدا کند، اما تغییرات قوانین ایمنی و زیست محیطی در آمریکا مانع از گسترش حضور مینی شد.

۱۴. مینی در ابتدای عرضه با قیمت ۴۹۷ پوند به بازار عرضه می‌شد که با در نظر گرفتن نرخ تورم در انگلستان طی این سال‌ها رقمی در حدود ۱۰ هزار پوند امروزی است. برای مقایسه بد نیست بدانید قیمت این خودرو در آمریکا چیزی در حدود ۱۲۰۰ دلار بود در شرایطی که در سال ۱۹۶۰ متوسط نرخ دستمزد سالیانه در آمریکا بیش از ۶ هزار دلار بود و البته در همان زمان ارزان‌ترین خودرو بازار آمریکا یک مدل رامبلر با قیمت ۱۸۰۰ دلار بود.

۱۵. مینی هر چند توسط شرکت‌های مختلف در انگلستان تولید شد، اما آنقدر محبوب بود که در سال ۱۹۶۹ به عنوان یک برند مستقل (و نه یک مدل از برند‌های دیگر) تولید شد و از آن پس نام مینی را به عنوان یک خودرو مستقل می‌شنیدیم.

۱۶. طراحی مینی‌های اولیه هر چند به نظر جذاب می‌رسید، اما دردسر‌های فنی زیادی داشت. موتور این خودرو به صورت عرضی نصب شده بود تا فضای کمتری را اشغال کند و بتوان طول خودرو را کوتاه‌تر کرد. به دلیل آن که در آن خبری از فن رادیاتور برقی نبود، باید رادیاتور را در محور طولی خودرو نصب می‌کردند و به این ترتیب رادیاتور خودرو نه در جلوی خودرو که در کنار گلگیر نصب می‌شد.

هر چند این رادیاتور با کمک یک فن مکانیکی که نیروی خود را از میل لنگ می‌گرفت خنک می‌شد، اما به دلیل آن که از بخش جلویی و ورودی هوای خودرو دور بود، در روز‌های گرم مشکل خنک کاری داشت که بعد‌ها برطرف شد. به علاوه وقتی رادیاتور از جلوی خودرو حذف شد، مشکلات دیگری هم به وجود آمد و از آن جمله قرار گرفتن بخش‌های حساس برقی خودرو از جمله استارت و شمع‌ها و بخش‌های برقی دیگر در مقابل ورودی هوای موتور بود. این مسئله شاید در حالت عادی مشکل ساز نباشد، اما نه در کشوری مانند انگلستان که بخش زیادی از روز‌ها شاهد هوای بارانی است. هر چند در نهایت این مشکلات در نمونه‌های تولیدی به مرور برطرف شد تا مینی در میان خودرو‌های با دوام آن روز‌های انگلستان شناخته شود.

۱۷. وقتی که قرار است خودروی کوچکی طراحی کنید، باید فکری هم برای سیستم تعلیق آن بکنید چرا که سیستم تعلیق سنتی فضای زیادی به ویژه در عقب خودرو اشغال می‌کرد. به همین دلیل باز هم یک راه حل ابتکاری مطرح شد و در آن به جای فنر‌های معمولی از ضربه گیر‌های لاستیکی استفاده شد تا قضای کمتری در این بخش اشغال شود. این مسئله هر چند کمی مینی را در زمان رانندگی سفت می‌کرد، اما کورس محدود حرکت چرخ ها، قابلیت مانور زیادی به خودرو می‌داد و بخشی از پایداری بالای مینی هم به همین دلیل است.

۱۸. تقریبا تمامی بخش‌های مینی به طور اختصاصی برای این خودرو طراحی شده و توسعه پیدا کرده بود و ایسیگونیس نمی‌توانست تقریبا هیچ بخشی را از خودروی دیگری بردارد. در این میان حتی تایر‌ها هم ویژه مینی طراحی شده بود. رینگ‌های این خودرو در نمونه‌ها و محاسبات اولیه ۱۰ اینچ بودند و این در حالی است که در آن زمان هیچ یک از تولیدکنندگان تایر چنین نمونه‌ای تولید نمی‌کردند. در نهایت دانلوپ قرارداد تولید این تایر‌ها را به دست آورد. البته ایسیگونیس حتی باز هم تایر‌های کوچکتری می‌خواست و درخواست تایر‌های ۸ اینچی را به دانلوپ داد که رد شد.

۱۹. مینی شروع بسیار پرسروصدایی داشت؛ چیزی که کمتر در میان خودروسازان آن زمان دیده می‌شد، پیش از رونمایی رسمی از این خودرو، ۲۰۰۰ دستگاه از آن تولید و به حدود ۱۰۰ کشور جهان فرستاده شد تا به طور همزمان در روز ۲۶ آگوست سال ۱۹۵۹ برای عمومی رونمایی شود.

۲۰. مینی یک چهره سینمایی و تلویزیونی بسیار معروف است؛ شاید معروف‌تر از بسیاری از خودرو‌های جهان. برای بسیاری، نام مینی‌های کلاسیک با نام روآن اتکینسون معروف به «مستر بین» پیوند خورده است. خودرو مینی در بخش زیادی از مجموعه‌های تلویزیونی مستر بین نقش کلیدی داشتند تا جایی که در کشورمان خیلی‌ها مینی را به عنوان «ماشین مستر بین» می‌شناسند. البته در طی تولید این مجموعه و در بعضی از اپیزودها، خودرو‌ها آسیب‌های شدیدی می‌دیدند و غیر قابل استفاده می‌شدند و به همین دلیل در این مجموعه چندین دستگاه مینی مورد استفاده قرار گرفته است که امروزه تقریبا تمامی آن‌ها پس از بازسازی در اختیار موزه‌ها و مجموعه داران قرار دارد. در میان فیلم‌های سینمایی نیز باید از فیلم مشهور «شغل ایتالیایی» نام برد.

فیلمی که در آن از خودرو‌های مینی برای یک سرقت بزرگ و فرار مشهور در خیابان‌های شهر استفاده می‌شود. در مورد این فیلم که در سال ۱۹۶۹ اکران شد، بد نیست بدانید که با وجود نقش کلیدی و تبلیغاتی خودرو‌های مینی، شرکت بریتیش موتور حاضر به تامین تمام خودرو‌های این فیلم (که البته به دلیل آسیب به خودرو‌ها در طی فیلمبرداری تعدادشان کم هم نبود) نشد و تیم سازنده مجبور شدند خودرو‌ها را از بازار خریداری کنند.

جالب‌تر آن که شرکت فیات پیشنهاد استفاده از خودرو‌های این شرکت به اضافه مبلغی بالا را به تیم سازنده داد که البته از سوی آن‌ها رد شد. انتخاب مینی چندان هم بی دلیل نبود چرا که این فیلم توسط تولید کننده انگلیسی تولید شده است، نسل جدید خودرو‌های در نسخه بازسازی شده این فیلم در سال ۲۰۰۳ نیز به کار گرفته شد.