پیشنهاد طنزآمیز واردات خودرو در ازای صادرات گوجه‌فرنگی

از شهریورماه سال گذشته که موضوع مصوبه مجلس برای آزاد شدن واردات خودرو مطرح شد، آنچنان این مساله ابعاد و پیچیدگی‌هایی به خود گرفت که اکنون نه تنها به یک کلاف سردرگم تبدیل شده بلکه در مواردی دستمایه طنزآمیز در میان مردم نیز شده است.

در این رابطه و در حالی که موضوع واردات خودرو دائما در حال رفت و برگشت میان مجلس و مجمع تشخیص مصلحت است و در این میان تحلیل‌ها و صحبت‌های متفاوتی از سوی مسوولان، نمایندگان مجلس و کارشناسان مطرح می‌شود، به نظر می‌رسد علاقه‌مندی به بحث در مورد واردات خودرو به حدی افزایش یافته که گاها اظهارنظرهای عجیبی در این خصوص بدون در نظر گرفتن آثار نامطلوب اقتصادی آن مطرح می‌شود؛ به طوری که اخیرا فیلمی در فضای مجازی از جلال رشیدی‌کوچی نماینده مردم مرودشت در مجلس منتشر شده که وی در بخشی از آن در مورد واردات خودرو صحبت کرده و می‌گوید: شما می‌دانید که معمولا اهالی استان فارس در کشورهایی مانند قطر و امارات فعالیت اقتصادی دارند. من با واردکننده خودرو صحبت کردم و او به من گفت که سالی ۵۰ تا ۷۰ هزار دستگاه خودرو وارد کشور کرده و تا ۱۰ سال هم خدمات پس از فروش آن را تضمین می‌کنم؛ پولش را هم به دلار نمی‌خواهم بلکه به صورت ریال با من حساب کنید.

رشیدی‌کوچی در ادامه صحبت‌های خود می‌گوید: بحث ارز که در مورد واردات خودرو مطرح می‌شود، الکی است. کدام تاجر را پیدا می‌کنید که دلار برده و جنس وارد کند؟ تاجر جنس وارد کرده و به جای آن جنس صادر می‌کند؛ مثلا ماشین وارد می‌کند و گوجه‌فرنگی به کشورهای حوزه خلیج‌فارس صادر می‌کند.

اگر این فرمول جوابگوست؛ چرا اجرایی نشده است؟

با توجه به این اظهارات و در شرایطی که این نماینده مجلس تاکید می‌کند در بحث واردات خودرو، موضوع ارز مطرح نبوده و تجار از طریق تهاتر کالا نسبت به صادرات و واردات اقدام می‌کنند، این سوال مهم مطرح می‌شود که اگر این فرمول جوابگوست، چرا دولتمردان ۴۰ میلیارد دلار از منابع ارزی کشور را در سال ۱۴۰۰ صرف واردات کرده‌اند؟ در حالی که تاجران می‌توانستند به راحتی و با صادرات گوجه‌فرنگی، خیار و سایر محصولات، کالاهای مورد نیاز کشور را وارد کنند.در واقع اگر صحبت‌های جلال رشیدی‌کوچی صحیح است، چرا شورای پول و اعتبار از پیشنهاد ایشان برای حل مشکلات کشور استفاده نمی‌کند؟ یا چرا برای آزادسازی پول‌های بلوکه‌شده کشور در کره‌جنوبی و یا سایر کشورها، دولتمردان این همه مذاکره کرده و دریافت پول را جزئی از موفقیت‌هایشان برمی‌شمارند!

نکته مشخص این است که اکنون غرب نگران یادگیری روسیه از ایران در مورد روش‌های دور زدن تحریم‌هاست که نشان از پیچیدگی زیاد این فرآیند و تخصص بالای ایران در این زمینه است. به همین منظور هم هست که به نظر می‌رسد صحبت‌های این نماینده مجلس بدون درک چنین فرآیندی و فاقد پشتوانه نظری و تجربی مطرح شده است.در واقع سوالی که مطرح می‌شود این است که چند سال است دولت ایران و کشورهای دوست تلاش می‌کنند فرآیند تهاتر کالا را جایگزین انتقال پول کنند و هنوز موفق به انجام این کار به طور کامل نشده‌اند. حال با توجه به این مساله، چرا از تاجرانی که به ایشان راهکار پیشنهاد داده‌اند، تاکنون استفاده نشده است؟

پاک کردن صورت مساله

حال که در صحبت‌های مطرح‌شده نماینده مجلس برای واردات خودرو به صورت تهاتر کالا، مثال گوجه‌فرنگی مطرح شده، بهتر است برای آشنایی با عمق مطلب، میزان گوجه‌فرنگی مورد نیاز برای واردات خودرو را محاسبه کنیم. در صورتی که قیمت صادراتی گوجه‌فرنگی را برابر با نیم دلار بدانیم و قیمت هر خودروی وارداتی به همراه هزینه حمل آن تا کشور را به طور متوسط ۳۵ هزار دلار در نظر بگیریم، برای واردات این حجم خودرو که ارزش آن برابر با ۵/۲ میلیارد دلار است، پنج میلیارد کیلو گوجه‌فرنگی باید صادر کنیم.

بر اساس عملکرد سال ۹۷، کل برداشت گوجه‌فرنگی از زمین‌های کشور حدود ۶/۵ میلیارد کیلو بوده و در سال‌های بعد نیز به احتمال زیاد تفاوت چندانی نداشته است. لذا باید از پنج میلیارد و ۶۰۰ میلیون کیلوگرم گوجه‌فرنگی تولیدی، پنج میلیارد کیلوی آن را صادر کنیم تا ۷۰ هزار خودرو را بتوانیم وارد کنیم. نتیجه این حجم صادرات گوجه‌فرنگی باعث سر به فلک کشیدن قیمت گوجه‌فرنگی در کشور می‌شود؛ به طوری که عمده مردم توان خرید آن را نخواهند داشت.

حتما همه می‌دانیم گوجه‌فرنگی یکی از اقلام خوراکی ضروری خانوده است که اقشار کم‌درآمد، به دلیل گرانی میوه، آن را جایگزین میوه در سفره خود کرده‌اند. البته در این بین، بخشی از اقشار مرفه جامعه می‌توانند خودروهای خود را به روز کنند که شاید از دید برخی اهمیت آن بالاتر از زندگی روزمره نیازمندان و حتی عموم مردم است.

بنابراین به نظر می‌رسد علاقه‌مندی به واردات خودرو در بخشی از افراد در حدی افزایش یافته که بدون بررسی همه‌جانبه، هر روشی را برای واردات خودرو پیشنهاد داده و هیچ‌گونه اهمیتی برای اثرات نامطلوب آن در اقتصاد کشور قائل نیستند. افرادی که حتما مطلع هستند که دلیل عدم واردات خودرو، تصمیم سران سه قوه به دلیل کمبود منابع ارزی کشور بوده است.

منابعی ارزی که ترجیح داده شد به واردات اقلام ضروری خوراکی و دارو تخصیص یابد. لیکن تفکر مافیای واردات خودرو، مسیر نفوذ را پیگیری می‌کند به طوری که پس از شکست طرح واردات خودرو بدون انتقال ارز که ریسک‌های پولشویی زیادی داشت، بر ایجاد انحصار در واردات خودرو از طریق تامین ارز واردات از مسیر صادرات متمرکز شد که آن هم با شکست مواجه شد. به همین دلیل نهایتا شاهد هستیم، راهکار تهاتر گوجه‌فرنگی توسط تجاری که دلار نمی‌خواهند پیشنهاد می‌شود که این موضوع هم بر مایحتاج عمومی مردم متمرکز شده است.