کیفیت خودروها در مدار ثبات

آخرین گزارش مربوط به کیفیت خودرو در بهار ازسوی وزارت صنعت، معدن و تجارت منتشر و طبق آن، یک محصول پنج ستاره دیگر نیز به جمع خودروهای داخلی اضافه شد. در این گزارش که شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران آن را منتشر کرده، ۳۹ خودروی تولید و مونتاژ داخل مورد بررسی کیفی قرار گرفته و با توجه به سطح کیفیت‌شان، ستاره دریافت کرده‌اند. طبق روش شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران برای ارزیابی کیفی خودروها، هر محصول بسته به امتیازات کسب‌شده، بین یک تا پنج ستاره کیفی دریافت کرده و در دسته قیمتی خود جای گرفته است. اخذ یک ستاره، نشان‌دهنده حداقل کیفیت یک خودرو بوده و هرچه تعداد ستاره‌ها بالاتر باشد، به معنای آن است که آن خودرو از سطح کیفی بهتری برخوردار است. در گزارش کیفی خرداد، علاوه بر پژو ۲۰۰۸ که از چند ماه پیش پنج ستاره شده، سیتروئن C۳ نیز در اولین حضور خود در ارزیابی کیفی توانست تمام ستاره‌های ممکن را به دست بیاورد. با این حساب، حدود ۵ درصد خودروهای ارزیابی شده در سومین ماه بهار، پنج ستاره شده‌اند.

با توجه به ستاره‌های کسب شده توسط خودروهای ارزیابی شده در خرداد امسال، حدود ۳۳ درصد خودروها معادل ۱۳ محصول توانسته‌اند چهار ستاره کیفی را به‌دست آورند. همچنین حدود ۳۱ درصد خودروها یعنی ۱۲ محصول نیز سه ستاره کیفی حاصل کرده‌اند تا کیفیتی متوسط را از آن خود کرده باشند. در نهایت ۱۲ خودرو نیز کماکان دو ستاره باقی مانده‌اند و این یعنی حدود ۳۱ درصد خودروهای ارزیابی‌شده در خرداد حداقل کیفیت را داشته‌اند. مانند گزارش‌های قبلی اما خودروها در دسته‌های قیمتی یک تا پنج قرار گرفته‌اند و در این بین، کف قیمت (ملاک قیمت کارخانه است) ۳۵ میلیون تومان و سقف آن نیز بالغ‌بر ۲۷۰ میلیون تومان (با ملاک قرار دادن نرخ کارخانه) است.در گزارش خرداد اما علاوه‌بر سیتروئن C۳، دو میهمان دیگر به جمع خودروهای تحت ارزیابی اضافه شده که پژو ۲۰۷ صندوقدار و پارس اتومات نام دارند. سایر خودروهای حاضر در این گزارش، در ارزیابی اردیبهشت هم حضور داشته‌اند و هیچ کدام نیز با کم و زیاد شدن ستاره‌هایشان مواجه نشده‌اند.

انتشار گزارش کیفیت خودروهای داخلی در روزهایی که وزارت صنعت، معدن و تجارت جزئیات آمار تولید را منتشر نمی‌کند، می‌تواند ناشی از ثبات کیفی باشد. در حال حاضر اوضاع تولید خودروسازان مناسب نیست و آنها متعهد شده‌اند به جای افزایش تیراژ، محصولات ناقص مانده در انبارها را تکمیل کنند. با این حساب، به‌نظر می‌رسد وزارت صنعت، معدن و تجارت فعلا و تا وقتی اوضاع رو به راه نشود، تمایلی به انتشار آمار مربوط به تولید خودرو در کشور ندارد، چه آنکه نه گزارش اردیبهشت را رسما منتشر کرد و نه آمار خرداد را. در مقابل اما گزارش کیفی به‌طور مرتب منتشر می‌شود، چه آنکه سطح کیفی خودروها فعلا ثبات خود را حفظ کرده‌اند و دلیلی برای منتشر نشدن آن نیست. این در حالی است که در گذشته وزارت صنعت در مقطعی اجازه انتشار گزارش کیفی را نیز نمی‌داد و ظاهرا این موضوع با افت شدید کیفیت خودروها در ارتباط بود، هرچند رسما تایید و اثبات نشد.     

پنج ستاره‌های رفتنی؟

اما به سراغ جزئیات کیفیت خودروهای داخلی در سومین ماه بهار برویم تا مشخص شود سطح کیفی آنها از چه شرایطی برخوردار بوده است. در گزارش منتشره، بازهم خودروهای به اصطلاح گران‌قیمت، بیشترین ستاره‌ها را نصیب خود کرده‌اند. بر این اساس، در گروه خودروهای سطح قیمتی یک، با دو عضو مونتاژی یعنی مزدا۳ شرکت بهمن موتور و سوزوکی گرند‌ویتارای ایران‌خودرو خراسان روبه‌رو می‌شویم که هر دو آنها موفق به کسب چهار ستاره کیفی شده‌اند. این خودروها در گزارش اردیبهشت ۹۸ نیز همین تعداد ستاره را کسب کرده بودند، بنابراین تغییر کیفیت خاصی در آنها طی سومین ماه بهار امسال رخ نداده است.

این دو محصول در حال‌حاضر گران‌ترین خودروهای تولید و مونتاژ داخل به‌شمار می‌روند و همچنین از داخلی‌سازی پایینی برخوردار هستند. اینکه مونتاژ مزدا۳ با وجود تحریم‌ها ادامه خواهد یافت یا متوقف می‌شود، پرسشی است که نمی‌توان پاسخ دقیقی به آن داد، هرچند احتمال توقف تولید بیشتر است. از آن سو اما طبق صورت‌های مالی ارائه شده به بورس ازسوی ایران خودرو، برآورد فروش ویتارا طی سال جاری صفر اعلام شده است که نشان از خداحافظی با این شاسی‌بلند مونتاژی اهل ژاپن دارد.

اما در سطح قیمتی ۲ با هشت محصول مونتاژی مواجه می‌شویم که در بین آنها، پژو ۲۰۰۸ توانسته پنج ستاره کیفی خود را حفظ کند. ۲۰۰۸ که اولین محصول پسابرجامی خودروسازی کشور به‌شمار می‌رود و با وجود تعلیق فعالیت‌های پژو در ایران، تولید آن فعلا ادامه دارد، اسفند ۹۷ موفق به کسب پنج ستاره کیفی شد. این محصول در گزارش خرداد نیز توانسته پنج ستاره خود را حفظ کند، هرچند مشخص نیست آیا تولید آن همچنان و پس از اتمام ذخایر قطعه‌ای، ادامه خواهد داشت یا آبی‌های جاده مخصوص باید با این میهمان فرانسوی نیز وداع کنند. به جز پژو ۲۰۰۸، میهمان جدید گزارش کیفی یعنی سیتروئن C۳ نیز توانسته پنج ستاره کسب کند. این محصول نیز مانند هموطن خود شرایط نامشخصی برای ادامه تولید در ایران دارد و فعلا خبری مبنی‌بر اینکه سایپایی‌ها قصد ادامه تولید آن را دارند، منتشر نشده است.

اما به‌جز ۲۰۰۸ و سیتروئن C۳، شش خودروی دیگر نیز در دسته قیمتی دو حضور دارند که مجموعه‌ای از مدل‌های چینی و کره‌ای هستند. در میان آنها، کیاسراتو توانسته چهار ستاره کیفی خود را حفظ کند، بنابراین در مقایسه با گزارش اردیبهشت تغییر خاصی نداشته است. این محصول در شرکت سایپا مونتاژ می‌شود و به‌دلیل وابستگی به قطعات خارجی، با افت تولید مواجه شده و شاید ادامه مونتاژ آن برای نارنجی‌های جاده‌ مخصوص طی ماه‌های آتی میسر نباشد. در گروه تحت بررسی، پنج خودروی چینی نیز به چشم می‌آید که همه آنها با داخلی‌سازی پایینی در کشور مونتاژ می‌شوند. در این بین، هایما S۷ اتومات کماکان چهار ستاره باقی مانده و نسبت به گزارش فروردین تغییری حاصل نکرده است. این محصول در ایران‌خودرو خراسان مونتاژ می‌شود، درست مانند هایما S۵ که آن نیز میهمان خراسانی‌ها است. مدلS۵  در گزارش خرداد توانسته سه ستاره کیفی خود را حفظ کند.

ظاهرا ایران خودرویی‌ها قصد دارند تولید هایما را طی سال جاری همچنان ادامه دهند، البته مشروط بر آنکه قطعات آن از طرف شرکت چینی تامین شود.دیگر خودروی چینی این گروه یعنی جک S۵ نیز به‌عنوان محصول مونتاژی کرمان موتور، با کسب سه ستاره، شرایط کیفی مشابهی با گزارش اردیبهشت دارد، چه آنکه در خرداد نیز همین تعداد ستاره را کسب کرده است. این گروه میزبان محصولی دیگر از جک به نام S۳ نیز است. طبق گزارش منتشره، خودروی موردنظر مانند گزارش دومین ماه بهار ۹۸، سه ستاره کیفی کسب کرده و بنابراین کیفیت آن تغییر خاصی را در خرداد به خود نمی‌بیند. در نهایت اما ام‌وی‌ام X۳۳ دیگر خودروی عضو دسته قیمتی دو است که مانند گزارش قبلی، تنها دو ستاره کیفی به دست آورده است. این محصول از ابتدا دو ستاره بود و ظاهرا قرار نیست سطح کیفی آن ارتقا پیدا کند.سراغ دسته قیمتی سه برویم که آن نیز میزبان محصولات چینی است.

در این گروه دو خودروی چینی حضور دارد و هر دو آنها توانسته‌اند چهار ستاره کیفی به دست آورند. در این بین، بسترن محصول مونتاژی گروه بهمن به‌حساب می‌آید که در گزارش اردیبهشت نیز چهار ستاره داشت، بنابراین سطح کیفی آن در خرداد تغییری نکرده است. چانگان نیز که درسایپا مونتاژ می‌شود چهار ستاره کیفی خود را حفظ کرده است. وضعیت تداوم تولید چانگان و بسترن هم با توجه به چالش تحریم، مشخص نیست، هرچند ظاهرا سایپایی‌ها قصد دارند به هر شکل ممکن چانگان را حفظ کنند.دسته قیمتی سه در گزارش قبلی میزبان دو محصول چینی دیگر به نام‌های آریزو۵ و ام‌وی‌ام X۲۲ نیز به‌عنوان خودروهایی سه ستاره بود، اما در گزارش خرداد خبری از آنها نیست.

دو میهمان جدید در دسته چهار

نگاهی هم بیندازیم به دسته قیمتی چهار که بیشترین خودروهای داخلی را در خود جای داده است. مانند چند گزارش قبلی، همچنان محصولات رنو و پژو رده‌های ابتدایی این گروه را به خود اختصاص داده‌اند. بر این اساس، تندر۹۰ پلاس معمولی، تندر-۹۰ پلاس اتومات، پارس تندر، پژو ۲۰۷ صندوقدار اتومات، پژو۲۰۷ اتومات و پژو ۲۰۷ معمولی رده‌های اول تا ششم را در این دسته قیمتی به دست آورده و همگی موفق به کسب چهار ستاره کیفی شده‌اند. هیچ کدام از خودروهای مذکور تغییری در سطح کیفی‌شان نسبت به گزارش اردیبهشت رخ نداده است، چه آنکه در آن گزارش نیز محصولاتی چهار ستاره بودند.

در بین خودروهای مذکور، پژو ۲۰۷ صندوقدار اتومات میهمان جدید این دسته قیمتی به شمار می‌رود که در بدو ورود توانسته چهار ستاره کسب کند.  در گزارش کیفی خرداد اما کماکان ساندرو اتومات و تندر-۹۰ پارس خودرو غیبت دارند که این موضوع می‌تواند با افت شدید یا توقف تولید آنها در ارتباط باشد. با توجه به رفتن رنو از ایران، تولید محصولات این شرکت در ایران خودرو و پارس خودرو رو به توقف است، هرچند ظاهرا خودروسازان برنامه‌هایی برای ادامه تولید آنها در نظر دارند.بررسی جدول رده‌بندی دسته قیمتی سه نشان می‌دهد در رده‌های هفتم تا پانزدهم این دسته با ۹ خودرو مواجه می‌شویم که تنها یکی از آنها (دنا پلاس) چهار ستاره است و هشت محصول دیگر، سه ستاره کسب کرده‌اند.

این خودروها که عبارتند از دنا پلاس، تندر-۹۰، رانا، ام‌وی‌ام ۳۱۵، پژو ۲۰۶ صندوقدار، پژو ۲۰۶، دانگ فنگ، دنا و کوئیک، همگی در گزارش کیفی قبلی نیز محصولاتی با همین تعداد ستاره بودند، بنابراین تغییر کیفی خاصی را در خرداد تجربه نکرده‌اند.  همچنین در رده شانزدهم پژو پارس اتومات تولید سایت کرمانشاه به چشم می‌آید که توانسته سه ستاره کیفی کسب کند. این خودرو نیز مانند پژو ۲۰۷ صندوقدار اتومات، میهمان جدید دسته قیمتی چهار است.در گروه مورد بررسی همچنین هفت خودروی دو ستاره نیز به چشم می‌آید و اتفاقا هیچ کدام از آنها در مقایسه با گزارش قبلی، با تغییر ستاره‌بندی مواجه نشده‌اند. این خودروها عبارتند از سورن، سمند تبریز، پژوپارس کرمانشاه، پژو ۴۰۵ خراسان، ساینا، تیبا و تیبا۲.

طبق گزارش منتشره اما سطح کیفی خودروهای حاضر در دسته قیمتی پنج  طی خرداد در مقایسه با اردیبهشت تغییری نکرده است. این دسته، ارزان‌ترین خودروهای داخلی را که شامل مدل‌های مختلف پراید می‌شود، در خود جای داده است که عبارتند از پراید ۱۳۱ تولید سایپا، پراید ۱۱۱ (هاچ‌بک)، پراید ۱۳۲ و پراید ۱۳۱ تولید پارس خودرو. تمامی این خودروها در گزارش کیفی خرداد تنها دو ستاره به دست آورده‌اند و این موضوع نشان می‌دهد کیفیت آنها در مقایسه با اردیبهشت تغییر خاصی نکرده است.