سروش زمین‌گیر شد

پیام‌رسان سروش که ادعا کرده بود می‌تواند بیشتر از ٢٠‌میلیون کاربر را میزبانی کند، حالا با اختلال جدی مواجه شده است. سروش حدود سه روز است که ازکارافتاده و حالا مدیرعاملش توییت‌هایی را منتشر می‌کند که به گفته اپراتورهای موبایل و وزارت ارتباطات بهانه‌جویی‌هایی بیشتر نیست. سیدعلی سیدصالحی، مدیرعامل سروش که کمتر با رسانه‌ها گفت‌وگو می‌کند، در توییترش نوشت: «اختلال دو روز گذشته سروش به دلیل مشکلات زیرساخت ارتباطی کشور و اپراتورهاست.»

او البته به چالش‌های نرم‌افزاری و کم‌لطفی اپراتورها هم اشاره کرده و نوشته است: «دولت حداقل‌های زیرساختی را به ما نمی‌دهد.» این توییت سیدصالحی واکنش شوخی‌آمیز کاربرانی را به دنبال داشت که معتقد بودند بعد از این همه تبلیغ گسترده دولت برای سروش و فیلترینگ تلگرام آنها دیگر چه نوع حمایتی می‌خواهند؟

محمدرضا فرنقی‌زاد، سخنگوی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات هم به «شهروند» گفت: این ادعا بیشتر شبیه بهانه‌جویی است و در زیرساخت‌های ارتباطی کشور هیچ مشکلی وجود ندارد وگرنه سایر پیام‌رسان‌ها و سایت‌های داخلی هم دچار اختلال می‌شدند.

مدیر فنی یکی از دو اپراتور بزرگ تلفن‌همراه هم به «شهروند» می‌گوید: آنها بهانه‌جویی می‌کنند وگرنه اگر فرض بگیریم اپراتورهای تلفن‌همراه ٦٠ گیگا بایت از ظرفیت پهنای باند خود را به پیام‌رسان‌های داخلی اختصاص داده باشند، تنها حدود ٣٧گیگابایت آن توسط تمامی پیام‌رسان‌های داخلی اشغال شده است و حدود نیمی از این ظرفیت خالی است.

البته محمدجواد آذری‌جهرمی، وزیر ارتباطات هم ادعای سیدصالحی را بی‌پاسخ نگذاشت و به یک برنامه رادیویی گفت: هیچ مشکل زیرساختی و پهنای باند وجود ندارد.

حالا مدیرعامل سروش مشکلات فنی دیگری را بهانه کرده است. کیوان نقره‌کار، تحلیلگر فناوری اطلاعات به «شهروند» می‌گوید: پیام‌رسان‌های داخلی نه از نظر سخت‌افزاری، نه نرم‌افزاری و نه به لحاظ حقوقی قدرت میزبانی تعداد زیادی از کاربران را ندارند و مدیران دولتی درواقع دارند آنها را به زور مجبور می‌کنند با پیام‌رسان‌های بزرگ دنیا رقابت کنند، اما نتیجه این سیاست، شکست‌آمیز است و پروژه‌های ناموفقی مانند ‌ای‌میل ملی، جست‌وجوگر یوز و ... این‌بار در قامت پیام‌رسان‌ها تکرار می‌شوند.

ادعای عجیب سروش درباره تعداد کاربرانش

سروش ادعا کرده است که تعداد کاربرانش از ١٠‌میلیون نفر گذشته است. ادعای عجیبی که کاملا با گزارش‌های رسمی تناقض دارد. غلامعلی جعفرزاده‌ایمن‌آبادی، نایب‌رئیس فراکسیون مستقلین که گزارش رسمی وزارت ارتباطات به مجلس را قرائت می‌کرد، اعلام کرد تعداد کاربران تمام پیام‌رسان‌های داخلی ٨‌میلیون و ٢٠٠‌هزار نفر است، اما سروش به تنهایی ادعا کرده است که بیشتر از ١٠‌میلیون کاربر دارد. آنها درواقع به جای شمارش کاربران فعال پیام‌رسان‌شان میزان دانلود اپلیکیشن سروش را شمارش می‌کنند. این شیوه شمارش تعداد ریزش کاربران، هم‌پوشانی دانلود افرادی که سروش را به هر دلیل چندبار دانلود می‌کنند و... را در محاسبات نمی‌آورد و چون آمار دقیقی ارایه نمی‌دهد، شیوه‌ای غیرمرسوم برای شمارش کاربران پیام‌رسان‌هاست.

مدیر یکی از پیام‌رسان‌های داخلی که مایل نیست نامش ذکر شود به «شهروند» می‌گوید از میزان بازدید پیام‌ها در پیام‌رسان‌ سروش شاید بتوان تخمین زد که حداکثر کاربران سروش به ٣‌میلیون نفر برسد.

حالا نه ٢٠‌میلیون نفر که سروش جوابگوی همین تعداد کاربر هم نیست و سه روز تمام با اختلال وسیع مواجه شد، آن‌قدر که کانال پربازدید آخرین خبر در پیامی از کاربرانش بابت توصیه به استفاده از سروش عذرخواهی کرد.

مشکلات بزرگ در انتظار پیام‌رسان‌های داخلی

سیدعلی سیدصالحی، مدیرعامل سروش که حاضر نیست به هیچ عنوان کوتاه بیاید و مشکلات ساختاری پیام‌رسان‌شان را بپذیرد، دوباره توییتی منتشر کرده و نوشته است، منظورش از کمبود امکانات پهنای باند نیست. او نوشته است «مشکل فعلی پهنای باند نیست. اختصاص فضا در LCT و مرکز امام، اختصاص نود CDN در اپراتورها، حذف ترجیح ترافیک بین‌الملل، سرویس رایانش و ذخیره ابری و نیز اختصاص کانال مستقیم پیامک، موارد زیرساختی حیاتی است که در اختیار سروش نیست.»

اما کیوان نقره‌کار، کارشناس ‌ارشد فناوری اطلاعات به «شهروند» می‌گوید: پیام‌رسان‌های ما از لحاظ فنی و تکنولوژیکی و همین‌طور امکانات سخت‌افزاری هرگز قدرت رقابت با پیام‌رسان‌های خارجی را ندارند و این سیاستِ اجبارِ میلیون‌ها نفر کاربر ایرانی به استفاده از پیام‌رسان‌های داخلی دیر یا زود شکست می‌خورد.

او در این‌باره که چرا اپلیکیشن‌هایی مانند «کافه بازار»، «دیجی کالا» و تاکسی‌های آنلاین توانسته‌اند میلیون‌ها نفر کاربر را سرویس دهند، توضیح می‌دهد: پیام‌رسان‌ها از نظر فنی نیاز به طراحی پیچیده‌تر و پیشرفته‌تری دارند و به جز این با مشکلات دیگری مانند مسائل حقوقی و نقص‌های قانونی مواجه‌اند. آنها احتمالا درباره کپی‌رایت و حریم خصوصی کاربران با مشکلات گسترده‌ای در آینده مواجه می‌شوند و به حتی وزیر ارتباطات، وزیر دادگستری و قوه قضائیه به مردم پاسخگو باشند.

این‌که پیام‌رسان‌های ایرانی با سازوکار دولتی اداره می‌شوند، آسیب دیگری است که این تحلیلگر به آن اشاره می‌کند و می‌گوید الان مدیرعامل پیام‌رسان سروش که متعلق به صدا و سیماست نمی‌داند دو‌سال دیگر مدیرعامل این پیام‌رسان خواهد بود یا نه؟ یا پیام‌رسان دیگری که متعلق به بانک ملی و... است. بنابراین حتی نگاه مدیریتی به این پیام‌رسان‌ها هم دچار ایراد اساسی است.  تمام این مشکلات در شرایطی عنوان می‌شود که معلوم نیست بازگشت تحریم‌ها تا چه اندازه پیام‌رسان‌های داخلی را برای تأمین امکانات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری و سرویس‌دهی به کاربرانشان دچار مشکل خواهد کرد.