فليترينگ تلگرام و اينستاگرام در حال تبديل شدن به سرنوشت توييتر، فيسبوك و ساير شبكه‌هاي اجتماعي است كه بعد از وقايع ۸۸ از دسترس خارج شدند.در آن زمان همچون امروز قرار نبود فيلترينگ تا هميشه ادامه يابد اما با ادامه آن به راحتي حق شهروندان در استفاده آزاد از فضاي مجازي ناديده انگاشته شد.حقي كه هم‌اكنون در بند هشتم منشور حقوق شهروندی با عنوان «حق دسترسی به فضای مجازی» به رسميت شناخته شده و فيلترينگ در آن ممنوع اعلام شده است.براي مثال در ماده ۳۳ اين منشور آمده است«حق شهروندان است که آزادانه و بدون تبعیض از امکان دسترسی و برقراری ارتباط و کسب اطلاعات و دانش در فضای مجازی بهره‌مند شوند.
این حق از جمله شامل احترام به تنوع فرهنگی، زبانی، سنت‌ها و باورهای مذهبی و مراعات موازین اخلاقی در فضای مجازی است. ایجاد هرگونه محدودیت (مانند فیلترینگ، پارازیت، کاهش سرعت یا قطعی شبکه) بدون مستند قانونی صریح ممنوع است.» در ماده ۳۴ اين بخش از منشور تاكيد شده است« حق شهروندان است که از مزایای دولت الکترونیک و تجارت الکترونیک، فرصت‌های آموزشی و توانمندسازی کاربران به صورت غیر تبعیض‌آمیز برخوردار شوند»همچنين در ماده ۳۵نيز آمده است« حق شهروندان است که از امنیت سایبری و فناوری‌های ارتباطی و اطلاع‌رسانی، حفاظت از داده‌های شخصی و حریم خصوصی برخوردار باشند.»
با وجود اين تاكيدات الزام آور منشورحداقل براي دولتي كه خود را مسئول اجراي آن مي‌داند چندين روز از فيلتر شدن برخي شبكه هاي اجتماعي مي‌گذرد و هر ازگاهي هم برخي اپلیکیشن های دیگر مانند واتس آپ از دسترس خارج مي شوند وگاهي هم اينترنت به كل قطع مي شود. به شدت سرعت اينترنت كاهش يافته و شرايط براي انجام امور عادي مردم در فضاي مجازي به كل مختل شده است.
حق دسترسي آزاد به فضاي مجازي كه هيچ، حق اتصال به اينترنت نيز به كل ناديده انگاشته شده است، چه آن‌هايي كه كسب و كار اينترنتي داشتند و چه ساير افرادي كه براي تبادل اطلاعات و تكميل وظايف اداري خود وابسته به اينترنت هستند يا فعلا بيكار شده‌اند يا امكان انجام درست وظايف خود را ندارند.اگر به گذشته نه‌چندان دور نگاهي بيندازيم شاهد فشارهاي بسيار بر دولت براي فيلترينگ تلگرام و اينستا گرام خواهيم بود. تا جايي كه رييس جمهور در اولین اجلاس ملی گزارش پیشرفت ها و راهکارهای رفع موانع تحقق حقوق شهروندی خيلي صريح اعلام كرد: دولت دوازدهم از فضای مجازی،اینترنت و ارتباط مردم با دنیا حراست خواهد کرد.
ما به‌دنبال فیلتر کردن شبکه‌های اجتماعی نخواهیم بود. در ادامه رییس جمهوری به وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات اشاره کرد و گفت: در اینجا وزیر به مردم قول می دهد که دستش روی دکمه فیلترینگ نخواهد رفت.حال نه تنها دكمه فيلترينگ لمس شده است بلكه قرار هم نيست شرايط تغيير كند. اگر در شرايط اضطرار براي چند روز اين فيلترینگ لازم بود اما اكنون با رفع بحران انتظاربه بازگشت شرايط به قبل از فيلترينگ است.
اما وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات ديروز در پاسخ به خبرنگاران گفته است: اجازه فعالیت تلگرام در ایران منوط به حذف موارد تروریستی است. به گفته جهرمي فازی که شبکه‌های اجتماعی در این شرایط کشور وارد شده اند و نوع برخورد آن‌ها در این فضا به‌خصوص از جانب تلگرام فاز ترویج خشونت و رفتارهای تروریستی است.
از سوي ديگر مشاور وزیر کشورنيز در ابراز نظري نزديك به ديدگاه وزير ارتباطات نرم افزارهای اطلاع رسان را در شمول ابزار اطلاع رسانی وارتباطات جمعی ذکر کرد که باید قوانین و مقررات جامعه را لحاظ کنند. روح ا... جمعه ای تاکید کرده است: چنانچه مسئولان شبکه های اجتماعی پایبند به قوانین بین المللی و ضوابط و آداب و فرهنگ و رسوم داخلی نباشند قطعا مردم برای رفع نیازهای خود در فضای رقابتی تکنولوژیکی سراغ ظرفیت جایگزین خواهند رفت و امیدواریم شبکه های اجتماعی پر تعداد فعلی، خود را با قواعد بین المللی و فرهنگ داخلی تطبیق دهند در غیر این‌صورت معرفی شبکه های اجتماعی با توان و امکانات متنوع بالا از سوی مراجع ذیصلاح ضرورتی اجتناب ناپذیر است و هرچند ممکن است انتقال اطلاعات بازاریابی اقتصادی و اجتماعی با زحمت باشد اما به سرعت قابل جابه‌جایی است.
اين اظهارنظرها به آن معناست كه يا مدير تلگرام، كانال‌هاي مورد نظر دولت ايران را حذف مي‌كند يا تلگرام براي هميشه فيلتر مي‌‌ماند كه با وعده رفع فيلتر همزمان با رفع بحران چند روز اخير در كشور از سوي مسئولان در تضاد است.براي نمونه شهیندخت مولاوردی، دستيار ويژه رييس جمهور در حقوق شهروندي شامگاه دوشنبه در پاسخ به این پرسش که با توجه به اینکه رییس‌جمهور در همایش حقوق شهروندی اعلام کرد ما به دنبال فیلتر شدن شبکه‌های اجتماعی نخواهیم بود و وزیر ارتباطات قول می‌دهد که دستش روی دکمه فیلترینگ نخواهد رفت، چرا در روزهای اخیر شبکه‌های اجتماعی همچون تلگرام با محدودیت و فیلتر مواجه است، گفت: فیلتر تلگرام موقتی است.
اگر چند روزی صبر کنید، همه چیز درست خواهد شد.با تناقض‌گويي‌هاي مسئولان در حالي رو به رو هستيم كه انتظار مي رود دولتي كه خود منشور حقوق شهرندي را تدوين‌كرده است به بندهاي آن پايبند باشد و از ايراد شعار آزادي بيان و حقوق شهروندي در زمان انتخابات پا را فراتر بگذارد و در عمل اين بندها را اجرايي كند.سال ۸۸ با تصويب شتابزده قانون جرایم در مجلس شورای اسلامی فيلترينگ جنبه قانوني يافت و اكنون با منشور حقوق شهروندي اين امر ممنوع اعلام شده است.
هرچند منشور مراحل قانون‌گذاري را سپري نكرده و شايد ضمانت اجراهاي قانوني را نداشته باشد اما دولت خود، ضامن اجرا ي آن است و ناديده گرفتن حقوق شهروندان در استفاده از فضاي مجازي قابل قبول نيست. اين مثال تكراري كه يك چاقو ممكن است در دست پزشك حيات بخشد و در دست يك مجنون جان بگيرد، در مورد فضاي مجازي هم صادق است. آيا تمامي چاقو ها در كشور جمع شده و داشتن يا استفاده از وسيله غير‌قانوني اعلام شده است.
نبايد فراموش كرد فيلترينگ به سخره گرفتن شعور مردمي است كه كمتر از ۶ ماه قبل با حضوري ميليوني، حماسه انتخابات ۹۶ را رقم زدند.آيا همين مردم امروز توان تشخيص سره از ناسره را ندارند؟ مگر نه اينكه تمامي امكاناتي كه در اختيار دولت است توسط مردمي به دولت داده شده است كه امروز حق آزادي آن‌ها توسط دولت ناديده انگاشته شده است.
تجمع اعتراض‌آميز و همراه با خشونت اگر سلب كننده امنيت مردم است، فيلترينگ و قطع اينترنت سلب كننده آزادي مردم است.مردم خود توانايي و قدرت برخورد با اغتشاشگران را دارند؛ همانگونه كه بارها اين حقيقت را اثبات كرده اند. اعتماد به اراده مردم در اين بزنگاه تاريخي امري اجتناب ناپذير است و دولت بايد تكليفش را با شعارها و اقدامات خود روشن كند.
- 11
- 1
