روزنامه جهان صنعت نوشت: افزایش ناگهانی و زیرپوستی قیمت نان که از مشهد آغاز شده و به سراسر کشور سرایت خواهد کرد، در حالی است که با افزایش بهای دیگر غذاهای جایگزین از جمله برنج، بسیاری از مردم مصرف نان را افزایش داده‌اند، اما اکنون برای تهیه همین نان نیز با دردسرهای بسیاری مواجه هستند و بعید نیست که مجبور شوند، مصرف نان را نیز که قوت غالب آنهاست، کاهش دهند.
افزایش قیمت نان، در حالی در دستور کار قرار گرفته است که وزارت امور اقتصادی و دارایی ادعا کرده بود دولت برای افزایش قیمت نان برنامه‌ای ندارد و در سال ۱۴۰۲ برای حمایت از نانوایان، کمک‌هزینه پخت نان را ۱۰ درصد افزایش می‌دهد.
دولت ابراهیم رییسی سال ۱۴۰۱ با ادعای جلوگیری از قاچاق آرد، نان را سهمیه‌بندی کرد و وعده داد که قیمت نان افزایش نمی‌یابد. برخلاف این ادعا، اندکی پس از اجرای طرح نان یارانه‌ای، قیمت نان چندنرخی شد، به‌‌طوری که اینک بهای یک عدد نان بربری یا سنگک از یک نانوایی به نانوایی دیگر متفاوت است.
اکنون گزارش‌های میدانی حاکی از آن است که نرخ نان یارانه‌ای هم برخلاف وعده‌های دولت در حال افزایش است. جدول منتشرشده از نرخنامه جدید نان در استان خراسان‌رضوی حاکی از افزایش حدود ۴۰ درصدی قیمت انواع نان است. به عنوان مثال، نان بربری سنتی یارانه‌ای که تا پیش از آن با قیمت ۸۵۰ تومان فروخته می‌شد اکنون با قیمت ۱۲۰۰ تومان به دست خانوارها می‌رسد. تافتون سنتی یارانه‌ای از ۶۵۰ به ۹۰۰ تومان، سنگک یارانه‌ای از ۱۴۰۰ به ۲ هزارتومان و بربری خراسانی نیمه‌یارانه‌ای از ۱۳۰۰ به ۱۸۰۰ تومان رسیده‌اند.
به گفته رییس اتحادیه صنف نانوایان مشهد، برنامه افزایش قیمت نان مربوط به خراسان‌رضوی نیست و به مرور در تمام کشور اجرایی خواهد شد.
رییس اتحادیه صنف نانوایان مشهد درباره جزئیات گران شدن انواع نان یارانه‌ای و نیمه‌یارانه‌ای گفت: افزایش ۴۰ درصدی قیمت‌ها هرچند هزینه‌های تولید را کاهش داده، اما هنوز هم تولید نان به صرفه نیست. احمدرضا کشتگر اظهار کرد: با توجه به افزایش هزینه‌های تولید نان، قیمت‌های جدید باید اول فروردین اعلام می‌شد، اما اکنون ۵ ماه است که اتحادیه و دستگاه‌های مختلف، درگیر تعیین قیمت‌های جدید نان هستند.
وی افزود: افزایش قیمت نان در دست اتحادیه و مسوولان مشهدی نیست و از طرف پایتخت چنین تصمیمی گرفته شده و با هماهنگی استانداری خراسان‌رضوی اجرایی شده است. برنامه افزایش قیمت نان مربوط به خراسان‌رضوی نیست و به مرور در تمام کشور اجرایی خواهد شد.
کشتگر در واکنش به گلایه مردم درباره اعلام بی‌سر و صدا و ناگهانی قیمت نان گفت: قبلا اعلام شده بود که قیمت آرد تغییر نمی‌کند، اما کسی نگفته قیمت نان تغییر نخواهد کرد. بخش اندکی از هزینه‌های تولید نان مربوط به آرد است که قیمت آن ثابت مانده، اما قیمت آرد حدود ۲ تا ۳ درصد در قیمت نان تاثیر دارد. با توجه به افزایش هزینه‌های دستمزد، اجاره و تولید نان، افزایش ۴۰ درصدی قیمت‌ها هرچند که از زیان نانوایی‌ها کم می‌کند، اما هنوز هم تولید نان را به صرفه نخواهد کرد. با ادامه این روند، اگر حتی آرد رایگان هم به نانوایی‌ها می‌دادند باز هم تولید نان به‌صرفه نبود.
رییس اتحادیه نان مشهد خاطرنشان کرد: نرخ نان از سال ۹۹ تا ۱۴۰۲ حدود ۵۷ درصد افزایش یافته و با توجه به تغییر ۴۰ درصد یارانه نان، قیمت نان طی این سال‌ها حدود ۱۰۰ درصد بیشتر شده است. سوال اینجاست که هزینه‌های دیگر هم همین قدر افزایش داشته است؟
از هزینه‌های دستمزد و تولید تا رشد تورم
درخواست نانوایان برای افزایش قیمت نان بنا به دلایلی مانند افزایش هزینه‌های دستمزد و انرژی، رشد تورم و در نتیجه افزایش هزینه‌های تولید، در یک‌سال گذشته بارها مطرح شده است. دولت سیزدهم برای ساماندهی بخش آرد و نان طرح هوشمندسازی یارانه نان را در دستور کار خود قرار داد. براساس این طرح همه نانوایی‌ها به دستگاه‌های کارتخوان مجهز شدند تا تعداد نانی که در هر روز توسط نانوا به فروش می‌رسد عرضه شود و متناسب با آن آرد دولتی در اختیار نانوایان قرار گیرد.
پیش از اجرای این طرح، توزیع آرد دولتی با ساز‌و‌کار نامناسبی انجام می‌شد که منجر به سوءاستفاده یا حتی فروش آرد توسط نانوایان و تخلفات اینچنینی شده بود. اکنون براساس گزارش‌هایی که دولت منتشر کرده قاچاق آرد و فروش آن در شبکه توزیع غیررسمی کاهش قابل‌توجهی داشته است.
در چند ماه گذشته اخباری مبنی بر افزایش خودسرانه قیمت نان در برخی از شهرستان‌ها منتشر شد با این توجیه که جلسات شورای آرد و نان هر استان مستقل و تصمیم‌گیری‌ها هم بر اساس شرایط آن استان انجام شود، اما در همان شرایط که این مباحث مطرح می‌شد مسوولان این حوزه اعلام کردند موضوع افزایش قیمت نان مطرح نیست حتی به صورت استانی نیز شاهد تصمیم‌گیری درباره افزایش قیمت نان نیستیم.
افزایش قیمت نان در هر استان و توسط کارگروه‌های آرد و نان به نانوایان ابلاغ شده است. البته این مقدار در برابر هزینه‌هایی که برای نانوایان ایجاد شده ناچیز است. مسعود امراللهی مدیرکل دفتر بازرسی و نظارت بر کالاهای اساسی وزارت جهاد کشاورزی با تاکید بر عدم افزایش نان هرگونه افزایش قیمت و گرانفروشی را ممنوع اعلام کرد.
به گفته این مسوول قیمت آرد ثابت است و تغییری نداشته و برای جبران دیگر افزایش هزینه‌های تولید نانوایان نیز وزارت اقتصاد به‌طور روزانه ۳۰ درصد قیمت نان فروخته‌شده را به‌طور مستقیم به حساب نانوایان واریز می‌کند که اکنون این مبلغ به ۴۰ درصد رسیده است.
به این ترتیب با افزایش ۱۰ درصدی کمک‌هزینه دولت به نانوایان با احتساب کمک‌هزینه‌های قبلی، دولت به طور روزانه ۴۰ درصد مبلغ نان فروخته‌شده را به حساب نانوایان واریز می‌کند. البته این مبلغ طبق دستگاه‌های مخصوص خرید نان است که در اختیار نانوایان گذاشته شده و با اما و اگرهایی روبه‌رو شده است.
قیمت نان افزایش یافت
اعلام شد که نرخ نان در مشهد افزایش یافته است. این موضوع را رییس اتحادیه صنف نانوایان مشهد اعلام کرد که در بین انواع نان ۳۰ تا ۴۰ درصد افزایش قیمت تصویب شده که برای نان یارانه‌ای و نیمه‌یارانه‌ای اعمال می‌شود.
محمدرضا خواجه نایب‌رییس انجمن علوم و فنون غلات در این خصوص گفت: افزایش قیمت نان در هر استان و توسط کارگروه‌های آرد و نان به نانوایان ابلاغ شده است، البته این مقدار در برابر هزینه‌هایی که برای نانوایان ایجاد شده بسیار ناچیز است.
عملکرد سلیقه‌ای در افزایش قیمت نان
خواجه گفت: علاوه بر این، معاونان استاندار در شهرها و استان‌های مختلف بنا به سلیقه خود قیمت نان را تغییر داده‌اند. به عنوان مثال برای نان سنگک در اصفهان ۵۰۰/۹ تومان اعلام شده و این در حالی است که با احتساب افزایش قیمت ۳۰ درصدی نان سنگک باید ۱۲ هزار تومان به فروش برسد.
تبعات پایین نگه داشتن نرخ نان
نایب‌رییس انجمن علوم و فنون غلات تاکید کرد: با وضعیت موجود نان منقرض می‌شود. پایین نگه داشتن نرخ نان تبعاتی دارد که از جمله آن می‌توان به خروج کارکنان از حرفه نانوایی، کاهش کیفیت نان، افزایش ضایعات نان، کاهش ارزش غذایی نان، تولید نان ناسالم و بیماری‌زا، تشدید بیماری‌های واگیر و غیر‌واگیر همچون کرونا، چاقی و دیابت و امکان تخلف در بین نانوایان اشاره کرد.
وی ادامه داد: در حالی گفته می‌شود یارانه نانوایان افزایش یافته که در این یارانه فقط سهم آرد در پخت نان در نظر گرفته شده است. در صورتی که قیمت آرد بر اساس آنالیز انجام شده، سهم ۱۵ درصدی در نرخ نان دارد و ۸۵ درصد از قیمت نان وابسته به هزینه‌های دیگر مانند دستمزد کارگران، بیمه، انرژی و… است.
نایب‌رییس انجمن علوم و فنون غلات گفت: از دیدگاه کارشناسانه طرح شناورسازی چندان منطقی نیست، زیرا سهمیه هر نانوا بر اساس تراکم جمعیتی و جانمایی شهری باید در نظر گرفته شود. اصفهان با اجرای دقیق و درست طرح هدفمند‌سازی نان در سال ۹۲ توانست سرانه مصرف آرد را برای هر فرد از ۱۴ کیلو به هفت کیلو کاهش دهد بدون آنکه تنشی ایجاد شود.
خواجه اضافه کرد: هفت کیلو یعنی روزانه دو قرص نان برای هر نفر، در صورتی که این سرانه در استانی مانند تهران ۱۴ کیلو است. اصفهان با یک برنامه خوب و آموزشی برای نانوایان خود توانست مصرف آرد را به کم‌ترین میزان برساند.
پیشنهاد افزایش ۱۱۰ درصدی نرخ نان
در این میان، رضا رمضانی معاون برنامه‌ریزی و توسعه فرمانداری مشهد از افزایش قیمت نان دفاع کرد و گفت: «بالاخره مشکلات صنف را هم باید مدنظر قرار دهیم. اجاره‌بهای بالا، دستمزدهای سنگین کارگران، افزایش مالیات و بهای آب، برق، گاز و تلفن مزید بر علت بود که باید تغییری در قیمت نان انجام می‌شد.»
شنیده‌ها حاکی از آن است که اتحادیه نانوایی‌های مشهد افزایش ۱۱۰ درصدی قیمت نان را پیشنهاد داده بود. پیش‌تر محمد جلال سخنگوی طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان در یک برنامه تلویزیونی گفته بود، تنظیم بازار نان در قالب اختیاراتی به استان‌ها داده شده است، بسیاری این تصمیم را مقدمه‌ای برای افزایش قیمت نان دانستند.
در همین برنامه تلویزیونی محمدعلی مهری معاون امور اقتصادی استان تهران نیز افزایش قریب‌الوقوع قیمت نان را تلویحا تایید کرد و گفت: دولت برای نانوایی‌ها سه سناریو از جمله افزایش قیمت نان را در نظر دارد و این به‌زودی با حضور اتحادیه نانوایان مصوب می‌شود.
ترفندی به نام متناسب‌سازی قیمت نان
چنین به نظر می‌رسد که آنچه از نظر مردم به معنای گران شدن قیمت نان است، از نگاه مسوولان دولتی «متناسب‌سازی قیمت نان» تلقی می‌شود زیرا اندکی پس از اطلاعیه وزارت اقتصاد در اردیبهشت‌ماه که اعلام کرده بود نان گران نمی‌شود، سخنگوی طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان به‌صراحت گفت: «ممکن است درباره برخی نان‌های خاص به دلیل افزایش هزینه تولید، متناسب‌سازی نرخ اتفاق بیفتد.»
مشاور وزیر اقتصاد خاطرنشان کرد: از محل کمک هزینه‌هایی که هم‌اینک به نانوایان پرداخت می‌شود و ایده‌های مکملی که در حوزه اقتصاد نانوایان وجود دارد و می‌تواند به تصویب کارگروه آرد و نان استان‌ها برسد، می‌توان به اقتصاد نانوایان کمک کرد تا نانوایی به یک شغل اقتصادی قابل دفاع تبدیل شود.
وی عنوان کرد: طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان در دستور کار دولت سیزدهم قرار گرفت تا دسترسی نانوایان دارای رفتار متعهدانه در قبال عرضه نان به مردم در چرخه افزایش سهمیه قرار بگیرد و اگر نانوایانی وجود داشته باشند که بنای تحویل آراد یارانه‌ای به مردم را ندارند، از چرخه تولید خارج شوند.
محمدجلال افزود: دولت با اجرای طرح هوشمندسازی توانست بدون اجرای آزادسازی قیمت و سهمیه‌بندی نان، میزان عرضه خارج از شبکه نان یارانه‌ای را به حداقل برساند و با این کار موجب شکسته شدن برخی نرخ‌های غیرواقعی مانند کاهش نرخ مجوز نانوایی‌ها شود به طوری که نرخ این مجوزها هم‌اکنون در فرآیند نزولی قرار دارند.
وی ادامه داد: اجرای طرح هوشمندسازی آرد و نان موجب افزایش قیمت آرد خارج از شبکه شد که می‌تواند در کاهش قاچاق آرد موثر باشد و از هدررفت منابع دولت در توزیع آرد و نان جلوگیری کند. مشاور وزیر اقتصاد گفت: تبدیل فعالیت نانوایی به یک فعالیت اقتصادی قابل دفاع و ارتقای کیفیت نان که در سال جاری دنبال می‌شود از دیگر اهداف طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان است که مُبتکر آن نیز دولت سیزدهم است.
جلال تصریح کرد: مرحله‌ای از طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان، با عنوان شناورسازی سهمیه از اواخر سال گذشته آغاز و تصمیمانی در این زمینه با حضور استاندار اصفهان و مدیران مربوطه برای این استان گرفته شد.
افزایش قیمت نان ممنوع است
این در حالی است که مسعود امراللهی مدیرکل دفتر بازرسی و نظارت بر کالاهای اساسی وزارت جهاد کشاورزی در همان مقطع اظهار کرد: نان هیچ‌گونه افزایش قیمتی نداشته و هرگونه افزایش قیمت و گرانفروشی نان ممنوع است و با متخلفان برخورد می‌شود. وی افزود: قیمت آرد ثابت و تغییری نداشته است و برای جبران دیگر افزایش هزینه‌های تولید نانوایان نیز وزارت اقتصاد به‌طور روزانه ۳۰ درصد قیمت نان فروخته‌شده را به‌طور مستقیم به حساب نانوایان واریز می‌کند.
در هیچ استانی ابلاغیه‌ای برای افزایش قیمت نان نداریم
سعید راد مدیرعامل شرکت بازرگانی دولتی ایران نیز اعلام کرده بود: موضوع افزایش قیمت نان مطرح نیست و حتی به صورت استانی نیز شاهد تصمیم‌گیری درباره افزایش قیمت نان نیستیم. وی افزود: ستاد تنظیم بازار درباره تغییر قیمت نان تصمیم‌گیری می‌کند، اما هیچ‌گونه ابلاغیه‌ای درباره افزایش قیمت نان برای ما صادر نشده است، ولی گویا این سخنان فرجام دیگری را برای نانوایان و مردم رقم زده و باید منتظر افزایش نرخ نان بود.
- 16
- 5
