به گزارش جهان صنعت: تبعات افزایش نرخ ارز همچنان معیشت مردم را تهدید می‌کند و هر روز نمود این روند صعودی در کالا یا بازاری مشاهده می‌شود تا جایی که پیامدهای آن منجر به کاهش ۷۰ درصدی صادرات خشکبار شده است. یکی از مشکلات اساسی صادرکنندگان خشکبار بازگشت ارزهای حاصل از صادرات است.
یکی دیگر از مشکلات، چندنرخی بودن ارز است که بازارهای صادراتی را به رکود کشانده است. تفاوت قیمت زیادی که ارز نیمایی با ارز آزاد دارد زمینه‌ساز شرایطی شده که به طور کل به ضرر صادرکننده است. به گفته رییس اتحادیه صادرکنندگان خشکبار بهترین راهکار برای رونق صادرات این است که قانون پیمان‌سپاری ارزی برداشته شود و تجار با ارز آزاد به صادرات ادامه بدهند. تثبیت نرخ نیما، هم صادرات و هم واردات را با مشکل مواجه خواهد کرد.
این گفته‌‌‌‌‌ای است که صادرکنندگان و واردکنندگان مختلف روی آن اتفاق‌نظر دارند و معتقدند اگر بانک‌مرکزی بر سیاست خود مبنی‌بر تثبیت ارز، مصر باشد، نتیجه آن چیزی جز به حاشیه رفتن صادرات و واردات نخواهد بود. به باور آنها، گفته‌‌‌‌‌های جدید رییس‌کل جدید بانک‌مرکزی مبنی‌بر اینکه در بازار ارز دخالت خواهیم کرد، تکرار تجربه ارز ترجیحی است. آنها می‌گویند، سیاستگذاران باید از گذشته درس بگیرند نه اینکه سیاست‌های گذشته را با نامی دیگر تکرار کنند.
توسعه صادرات یکی از مهمترین برنامه‌‌های اقتصادی کشورهای در حال توسعه به ویژه کشورهای تک‌محصولی متکی به نفت است و این در حالی است که خشکبار ایرانی مانند پسته، زعفران، خرما، انجیر، کشمش، زرشک، بادام و… یکی از اصلیترین صادرات غیرنفتی ایران است که مزیت‌های نسبی زیادی در اقلیم کشور دارد و می‌تواند سودآوری بسیاری داشته باشد. این امر موجب ارز‌آوری و ایجاد اقتصاد پایدار برای کشور می‌شود.
نوسانات نرخ دلار و افزایش ناگهانی قیمت آن یکی دیگر از مشکلاتی است که صادرکننده با آن روبه‌رو است. با توجه به اینکه قیمت دلار دچار افزایش چشمگیری شده است، بسیاری از باغداران محصولات خود را به تجار خارجی می‌فروشند که مبادله آنها با دلار صورت می‌گیرد و همین موضوع تمایل باغداران را برای فروش محصولات‌شان به تولیدکنندگان داخلی کمتر کرده است، علاوه بر این موضوع ممکن است در فصل برداشت یک میوه نرخ دلار بالا باشد و باعث شود تولیدکننده اقدام به صادرات محصولش کند و فروش میوه به کارخانه‌های داخلی برای آنها صرفه اقتصادی نداشته باشد. در این میان، باغدار ترجیح می‌دهد محصولش را به شکل نقد و به دلار بفروشد و سود بیشتری به دست بیاورد.
برای رفع موانع موجود بر سر راه تولید و صادرات خشکبار لازم است دولت بتواند شرایط را فراهم کند و به برداشتن موانع از سر راه صادرکننده کمک کند، در حالی که اتخاذ برخی سیاست‌ها نقدینگی را به سمت مسکن، طلا و… برده که با توجه به این موضوع صادرکنندگان حرفه‌ای از این بازار خارج می‌شوند. اگر صادرکننده در بازار مسکن سود بیشتری از صادرات داشته باشد، سرمایه‌اش را به آن بازار منتقل می‌کند. ثبات شرایط اقتصادی مهمترین انتظار تولیدکننده از دولت است؛ چراکه صادر کردن یا نکردن یک محصول بستگی به ثبات قیمت آن محصول در بازار داخلی و نرخ ارز برای تامین ماده اولیه دارد.
باغداران ساعتی نرخ دلار را رصد می‌کنند
محمدحسن شمس‌فرد رییس اتحادیه صادرکنندگان خشکبار با بیان اینکه کشور در زمینه صادرات خشکبار با کاهش ۷۰ درصدی مواجه بوده، گفت: افزایش نرخ ارز در کشور و متعاقب آن افزایش نرخ خشکبار باعث شد حجم صادرات خشکبار از ایران افت کند و دیگر صادرات برای صادرکنندگان صرفه اقتصادی ندارد.
او با بیان اینکه صادرکنندگان با دلار آزاد از باغداران خشکبار خریداری می‌کنند، گفت: باغداران ساعتی نرخ دلار را رصد می‌کنند و با نرخ روز جنس را به تجار می‌فروشند. صادرکنندگان بعد از اینکه محموله را به مقصد رسانند حداقل ۴ ماه زمان می‌برد که پول محموله‌ای که صادر کردند به دست آنها برسد. این در حالی است که پس از دریافت ارز حاصل از صادرات، باید مطابق با قانون پیمان سپاری ارزی آن را در سامانه نیما ثبت کنند و این‌گونه در هر دلار ۲۰ هزار تومان ضرر می‌کنند و همین عامل انگیزه صادرکنندگان را از بین می‌برد؛ چراکه صادرکننده باید با دلار آزاد خرید و خرج کند، اما از سوی دیگر در سامانه نیما باید ارز خود را بفروشد.
آمار گمرک غیرواقعی است
رییس اتحادیه صادرکنندگان خشکبار آمار گمرک در زمینه صادرات خشکبار را غیرواقعی دانست و افزود: صادرکنندگانی که از سال‌های پیش تعهد داده‌اند ناچارند به روند صادرات ادامه بدهند تا این‌گونه اعتبار خود را در بازارهای جهانی از دست ندهند. بهترین راهکار برای رونق صادرات این است که قانون پیمان‌سپاری ارزی برداشته شود و تجار با ارز آزاد به صادرات ادامه بدهند. به صادرکنندگان تهمت می‌زنند که می‌خواهند ارز را از کشور خارج کنند، اما این سخن با واقعیت مطابقت ندارد.
حذف آجیل از سبد خانوار
شمس‌فرد با اشاره به کاهش تولید پسته در سال گذشته، افزود: امسال حدود ۱۳۰ هزار تن پسته تولید کردیم که از این عدد حدود ۱۰ درصد آن در داخل کشور مصرف می‌شود؛ به نظر می‌رسد در سال جاری مازاد تولید پسته خواهیم داشت چراکه میزان مصرف و تقاضا برای خرید به شکل چشمگیری کاهش پیدا کرده و می‌توان گفت که خشکبار از سبد خانوارها حذف شده است.
به گفته این فعال اقتصادی، قیمت پسته صادراتی کیلویی ۷۰۰ هزار تومان است و صادرکنندگان کیلویی ۶۰۰ هزار تومان پسته را از باغداران خریداری می‌کنند، اما نرخ پسته‌های ریز و موجود در بازار کیلویی ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار تومان است.
وی در پاسخ به این پرسش که همواره خشکبار ایران با چالش سم آفلاتوکسین مواجه است آیا راهکاری برای مهار این سم در خشکبار ما وجود دارد؟ گفت: یک دانه پسته آلوده به سم باعث می‌شود که یک محموله ۲۰ تنی پسته از مقصد به کشور مرجوع شود. این احتمال وجود دارد که در یک محموله یک دانه پسته آلوده باشد و در آزمایشگاه‌های مختلف در ایران از فرآیند آزمایش جا بماند اما همان پسته آلوده در آزمایشگاه‌های کشور مقصد مورد آزمایش قرار بگیرد و باعث مرجوع شدن محموله خواهد شد. رییس اتحادیه صادرکنندگان خشکبار عنوان کرد: برخی سرمایه‌داران و صادرکنندگان ترجیح می‌دهند در این شرایط اقتصادی و باوجود مصوبات قانونی که در نظر گرفته‌اند صادرات را متوقف و در بانک سرمایه‌های خود را سپرده‌گذاری کنند.
بازارهای هدف خشکبار ایران
از مهمترین بازارهای هدف صادراتی محصولات خشکبار در ۲۰۲۱ می‌توان به چین، امارات، هندوستان، ترکیه، عراق، پاکستان، روسیه، قزاقستان، ویتنام، افغانستان و… اشاره کرد.
چین؛ بزرگ‌ترین واردکنندگان پسته ایران در سال ۲۰۲۱
چین با وارد کردن نزدیک به ۵۱۴/۳۴ تن پسته، نخستین واردکننده این محصول است. هند و روسیه در رتبه‌های بعدی قرار دارند. معمولا پسته ایرانی به صورت فله و بسته‌بندی‌های ۴۰ تا ۵۰ کیلویی وارد بازار کشورهای دیگر می‌شود و کمترین میزان بسته‌بندی وزن پایین در ایران صورت می‌گیرد.
امارات؛ بزرگ‌ترین واردکنندگان زعفران ایران
امارات با وارد کردن ۶۸ تن زعفران، بزرگ‌ترین بازار این محصول ایرانی است، کشورهای چین و اسپانیا در رتبه‌های دوم و سوم قرار دارند. طی چند سال اخیر برخی محصولات و خشکبار صادراتی ایران وارد کشور ویتنام شده‌اند و از آنجا با بسته‌بندی وارد مقاصد صادراتی مثل چین و ژاپن می‌شوند. از جمله این محصولات می‌توان به زعفران، انجیر و کشمش ایران اشاره کرد.
چین؛ بزرگ‌ترین واردکننده انجیر ایران
چین با واردات ۹۲۲/۸ تن معادل ۲۶ هزار و ۸۹۱ دلار نخستین واردکننده انجیر کشورمان بوده است. در رتبه‌های بعدی به ترتیب ویتنام و هند قرار گرفته‌اند.
عراق؛ اصلیترین واردکننده کشمش ایران
عراق با واردات ۳۲۷۳۷ بزرگ‌ترین بازار کشمش ایران را از آن خود کرده است. در رتبه‌های بعدی امارات و ترکیه قرار گرفته‌اند.
ترکیه بزرگ‌ترین صادرکننده کشمش به بازار اروپاست و این کشور با توجه به قدرت حضور در بازار اروپا، کشمش ایران را با قیمت پایین‌تر وارد ترکیه می‌کند و از آنجا با تغییر بسته‌بندی آن را دوباره صادر می‌کند.
هند؛ بزرگ‌ترین واردکننده اصلی خرما
هند با واردات ۷۹۳۹۷ تن خرما در سال ۲۰۲۱ مقام نخست در بازار هدف این محصول ایرانی را دارد. پاکستان و ترکیه در رده‌های بعدی قرار دارند. مهمترین انواع خرمای ایران که وارد بازار هند می‌شود مضافتی و زاهدی است.
نکته جالب‌تر اینکه بیشترین صادرات خرمای پاکستان به کشورهای اروپایی از جمله انگلیس است و خرمای زاهدی و مضافتی ایران به وسیله شرکت‌ها و بازرگانان پاکستانی وارد انگلیس می‌شود و بازاری که در اختیار این کشور در سال‌های اخیر قرار گرفته است.
- 12
- 1
