به گزارش دنیای اقتصاد، گزارش بانک مرکزی از آخرین تحولات داد و ستد چک در کشور نشان می‌دهد که در مردادماه سال جاری حدود ۸/ ۹ میلیون فقره چک مبادله شده است. رقمی که در مقایسه با ماه پیشین در حدود ۵ درصد افزایش یافته و به بیشترین میزان در سال جاری رسیده است. ارزش چک‌های مبادله شده در این ماه نیز در مقایسه با ماه پیشین در حدود ۹ درصد افزایش یافته و با ثبت رقمی در حدود ۴/ ۶ میلیون تومان، به بیشترین میزان پس از سال ۱۳۹۵ رسیده است.
بر مبنای گزارش بانک مرکزی در حدود ۶/ ۱۵درصد از تعداد چک های مبادلهای در مرداد ماه برگشت خورده است؛ رقمی که در مقایسه با ماه پیشین در حدود نیم درصد کاهش یافته است. به این ترتیب روند رو به رشد نسبت تعداد چک‌های برگشت خورده به مجموع چک‌های صادر شده، که از ابتدای سال جاری آغاز شده بود، در مرداد ماه سال جاری متوقف شده است. اما برخلاف کاهش نسبت چک‌های برگشت خورده، تعداد این چک‌ها در مرداد ماه سال جاری در مقایسه با ماه پیشین در حدود ۲ درصد افزایش یافته است.
بنابراین می‌توان گفت علت اصلی کاهش نسبت تعداد چک برگشتی در مردادماه، نه کاهش تعداد چک‌های برگشتی، بلکه افزایش بیشتر مجموع چک‌های مبادلهای در مقایسه با افزایش تعداد چک برگشت‌خورده بوده است.
برمبنای آمارهای بانک مرکزی در مردادماه سال جاری ارزش چک‌های برگشت‌خورده نیز با ۳/ ۵ درصد افزایش نسبت به ماه پیشین به بیشترین میزان پس از سال ۱۳۹۵ رسیده است. ارزش میانگین چک‌های برگشت‌خورده در مردادماه سال جاری نیز با ۳ درصد افزایش نسبت به ماه پیشین، به بیشترین میزان پس از آبان‌ماه سال گذشته رسیده است.
کاهش نسبت چک‌های برگشتی
بر مبنای گزارش بانک مرکزی از آخرین تحولات داد و ستد چک در کشور، در مردادماه سال جاری در کل کشور بیش از ۸/ ۹ میلیون فقره چک عادی به ارزش ۶۳ هزار میلیارد تومان مبادله شد. مقایسه این ارقام با ارقام مربوط به داد و ستد چک در تیرماه نشان می‌دهد که تعداد چک‌های مبادله‌شده در مردادماه در مقایسه با ماه پیشین در حدود ۲/ ۵ درصد افزایش یافته است. این در حالی است که مجموع ارزش چک‌های مبادله شده در مردادماه در مقایسه با ماه پیشین حدود ۵/ ۹درصد افزایش یافته است.
برآیند این تغییرات نیز سبب افزایش ۴ درصدی میانگین ارزش چک‌های مبادلهای در مرداد ماه در مقایسه با ماه پیشین و ثبت بیشترین ارزش میانگین چک‌های مبادلهای در مردادماه شده است. همچنین در مقایسه با بازه زمانی مشابه در سال گذشته، ارزش چک‌های عادی مبادله شده در مردادماه حدود ۲۰ درصد و تعداد چک‌های مبادله‌شده حدود ۲ درصد افزایش یافته است. از مجموع چک‌های عادی مبادله شده در مردادماه، بالغ بر ۵/ ۱ میلیون فقره چک با ارزشی در حدود ۱۴ هزار میلیارد تومان برگشت خورده است.
به این ترتیب می‌توان گفت که در مرداد ماه سال جاری حدود ۸/ ۱۵ درصد از تعداد چک‌های صادرشده در کشور برگشت خورده است. این در حالی است که پس از فروردین‌ماه سال جاری نسبت تعداد چک‌های برگشت‌خورده به کل چک‌های صادرشده در کشور در یک روند رو به رشد از حدود ۱۵ درصد به بیش از ۲/ ۱۶ درصد رسیده بود. روندی که در مردادماه سال جاری با کاهش نسبت تعداد چک‌های برگشت خورده متوقف شد و نسبت چک‌های برگشت خورده از مجموع چک‌های مبادله شده در مردادماه بار دیگر به محدوده ۱۵ درصد بازگشت.
به‌رغم کاهش احتمال برگشت‌خوردن چک‌های صادرشده در مقایسه با ماه پیشین، نسبت چک‌های برگشت‌خورده به کل چک‌های مبادله‌شده در مرداد ماه سال جاری در مقایسه با بازه زمانی مشابه در سال گذشته حدود ۶/ ۰ درصد افزایش یافته است. مقایسه ارزش و تعداد چک‌های برگشت‌خورده نیز نشان می‌دهد که در مرداد ماه سال جاری ارزش میانگین چک‌های مبادله‌شده با ۳ درصد افزایش نسبت به ماه پیشین به حدود ۴/ ۶ میلیون تومان رسیده است.
رقمی که در مقایسه با بازه زمانی مشابه در سال گذشته در حدود ۱۸ درصد افزایش یافته و به بیشترین میزان طی یک‌ونیم سال گذشته رسیده است. بر مبنای آمارهای بانک مرکزی ارزش میانگین چک‌های برگشت‌خورده در مردادماه در حدود ۹/ ۸ میلیون تومان بود. بنابراین می‌توان گفت در مردادماه سال جاری احتمال برگشت خوردن همزمان با افزایش رقم چک افزایش یافته است به‌نحوی که بین میانگین ارزش چک‌های برگشت خورده و میانگین ارزش چک‌های واصل شده تفاوت حدودا یک میلیون تومانی به چشم می‌خورد.
قله‌زنی ارزش برگشت‌خورده‌ها
بررسی آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد که ارزش چک‌های برگشتی در ماه میانی تابستان سال جاری در حدود ۱۴ هزار میلیارد تومان بوده است. این رقم در مقایسه با بازه زمانی مشابه در سال گذشته در حدود ۱۸ درصد و در مقایسه با ماه پیشین در حدود ۶/ ۵ درصد افزایش یافته است. همچنین بررسی ارقام میانگین ارزش چک‌های برگشت‌خورده پس از سال ۱۳۹۵ نشان می‌دهد که ارزش میانگین چک‌های برگشت‌خورده در مردادماه سال جاری به بیشترین میزان طی یک سال گذشته رسیده است.
بر مبنای آمارهای منتشرشده از سوی بانک مرکزی، ارزش چک‌های برگشت‌خورده در ماه میانی تابستان، از تمامی ماه‌های دیگر سال جاری بیشتر بوده است. مقایسه ارزش میانگین ۹/ ۸میلیون تومانی چک‌های برگشت‌خورده با ارزش و تعداد چک‌های برگشت‌خورده در سال گذشته نیز نشان می‌دهد که در یک سال و نیم گذشته، تنها ارزش میانگین چک‌های برگشت‌خورده در شهریورماه سال گذشته از مقدار این متغیر در ماه میانی تابستان سال جاری بیشتر بوده است.
بر مبنای آمارهای بانک مرکزی ارزش میانگین چک‌های برگشتی در مردادماه در مقایسه با بازه زمانی مشابه در سال گذشته در حدود ۱۸ درصد و در مقایسه با ماه پیشین حدود ۳ درصد افزایش یافته است. همچنین بررسی ارقام منتشرشده در گزارش‌های پیشین بانک مرکزی نشان می‌دهد که تعداد چک‌های برگشت‌خورده در مردادماه سال جاری در کنار خردادماه از تمامی ماه‌های یک سال و نیم گذشته بیشتر بوده است.
نگاه به آمارهای پیشین بانک مرکزی در زمینه داد و ستد چک نشان می‌دهد که در مردادماه سال جاری، تعداد چک‌های برگشت خورده در مقایسه با ماه پیشین حدود ۲ درصد افزایش یافته است. این رقم در مقایسه با بازه زمانی مشابه در سال گذشته نیز در حدود ۶ درصد افزایش یافته است.
سهم پررنگ برگشت‌خورده‌ها
بررسی آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد که پس از فروردین ماه سال گذشته حدود ۱۵ درصد از تعداد و حدود ۱۷ درصد از ارزش چک‌های مبادله شده، برگشت خورده است. این در حالی است که بر مبنای اطلاعات منتشرشده از سوی وب‌سایت (businessinsider) سال گذشته تنها ۹/ ۲ درصد از چک‌های مبادله شده درآمریکا برگشت خورده است.
با وجود سخت‌گیری‌های قانونی و اعتباری اعمال شده بر چک‌های برگشتی در سال ۱۳۹۱، این نسبت پس از سال ۱۳۹۱ نه‌تنها کاهش نیافته است، بلکه از ۴/ ۸ درصد در سال ۱۳۹۰ به حدود ۸/ ۱۴ درصد در سال گذشته رسیده است. اگرچه شرایط رکودی در برخی از بخش‌های اقتصاد یکی از مهمترین عوامل در افزایش احتمال برگشت‌خوردن چک‌ها در کشور بوده است؛
اما خلأ ساز و کارهای موثر اعتبارسنجی در فرآیند صدور چک و نحوه نگاه به چک در مبادلات روزمره (به‌عنوان ابزاری برای به تاخیر انداختن بدهی) نیز در روند صعودی درصد چک‌های برگشت‌خورده بی‌تاثیر نبوده است. استمرار رشد اقتصادی قابل توجه و استفاده از تجربه سایر کشورها در طراحی مکانیزم اعتبارسنجی مشتریان، ابزارهایی هستند که می‌توانند منجر به کاهش اثرات سوء چک‌های برگشت‌خورده در اقتصاد کشور شود.
- 15
- 1
