ریال در حالی در آستانه ورود به نودمین سال حیات خود در اقتصاد ایران است که زمزمه های حذف آن قوت گرفته است. دیروز هیئت دولت لایحه پیشنهادی بانک مرکزی مبنی بر تغییر واحد پول ملی از ریال به تومان و حذف چهار صفر را به تصویب رساند که به گفته سخنگوی دولت، این لایحه پس از تصویب، با قید دو فوریت به مجلس خواهد رفت. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دولت، هیئت دولت در جلسه دیروز چهارشنبه به ریاست حسن روحانی رئیس جمهور، لایحه پیشنهادی بانک مرکزی مبنی بر تغییر واحد پول ملی از ریال به تومان و حذف چهار صفر را به تصویب رساند.
این تصمیم با هدف حفظ کارایی پول ملی، تسهیل و بازیابی نقش ابزارهای پرداخت نقد در تبادلات پولی داخلی و هماهنگی با آن چه در فرهنگ و عرف جامعه درباره واحد پول ملی رواج یافته است، گرفته شد. کاهش هزینه چاپ و نشر اسکناس و مسکوک و نیز رفع مشکلاتی از قبیل استفاده از ارقام بزرگ در مبادلات ساده روزمره، معضلات شمارش و حمل حجم بالای اسکناس و سکه و خارج شدن مسکوکات از چرخه مبادلات اقتصادی کشور، از دیگر اهداف لایحه یاد شده است.
از سوی دیگر علی ربیعی سخنگوی دولت در حاشیه نشست وزیران اعلام کرد: جزئیات این لایحه در جلسات آینده دولت بررسی می‌شود و سعی می‌کنیم لایحه را با دوفوریت به مجلس ارسال کنیم. درخور ذکر است، از سال ۱۳۰۸ که واحد پول کشور به ریال تغییر یافت، تاکنون چندین مرتبه بحث حذف صفر از ریال، مطرح شده است. بار نخست این ایده در سال ۷۲ مطرح شد اما تا ۱۴ سال مسکوت ماند تا این که در سال ۸۶، مجدد در دستور کار قرار گرفت.
کار درآن سال تا جایی جلو رفت که حتی دولت از مردم درباره نام جدید پول ملی نظرخواهی کرد اما عمر دولت دهم به اجرای این رفرم پولی قد نداد. بعد از آن، اواسط آبان ۹۵ حسین قضاوی معاون وقت امور بانکی وزیر اقتصاد در دولت قبل، بر ضرورت حذف صفر از پول ملی تاکید کرد. در ادامه و در ۱۷ آذرماه آن سال، خبری از هیئت دولت بیرون آمد که حکایت از رای کابینه دولت یازدهم به اصلاح و تغییر واحد پول ملی از ریال به تومان داشت.
با این حال سیف، رئیس وقت بانک مرکزی به صراحت اعلام کرد که ماجرای تبدیل ریال به تومان ارتباطی به سیاست حذف صفر از پول ملی ندارد اما در آخرین مرتبه، سال گذشته و در ۱۱ دی ماه، هنگامی که بانک مرکزی از ایران چک های جدید رونمایی کرد و در آن چهار صفر کم رنگ شده بود، بار دیگر بحث حذف صفر از پول ملی مجدد مطرح شد و توسط همتی رئیس کل بانک مرکزی تأیید شد. وی اعلام کرد که لایحه حذف چهار صفر از پول ملی از سوی بانک مرکزی تقدیم دولت شده است و امیدوارم هر چه سریع‌تر این مهم به نتیجه برسد.
طبق این لایحه، ۱۰ هزار ریال فعلی معادل یک تومان و هر تومان معادل ۱۰۰ ریال جدید خواهد بود. البته وی در تشریح برنامه های این بانک برای چهار صفر اذعان کرد که این فرایند دو سال طول می کشد و نیازمند تصویب در دولت و مجلس است.
فراخبر
با حذف ۴ صفر چه اتفاقی در اقتصاد رخ می دهد؟
حذف چهار صفر از پول ملی و تولد «تومان جدید» این سوال را ایجاد کرده است که با این اقدام چه اتفاقی در اقتصاد ایران رخ خواهد داد؟ واقعیت این است که تقریباً هیچ اتفاق مهمی در اقتصاد روی نمی دهد. چرا؟ پاسخ در مفهومی به نام «قیمت های نسبی» نهفته است. همه ما خودآگاه و ناخودآگاه با این مفهوم در اقتصاد برخورد داشته ایم. به واسطه همین قیمت های نسبی است که مثلاً با بروز شوک قیمتی در یک بخش، بخش های مرتبط نیز خود را با آن تطبیق می دهند. به عنوان مثال بخش قابل توجهی از تحولات اقتصاد ایران در ماه های اخیر، مربوط به تنظیم ارزش در بازارها با نرخ ارز بود.
ابتدا بازار طلا و خودرو، بعد مصالح و مسکن، بعد بازار بورس از مسیر تجدید ارزیابی دارایی بنگاه های اقتصادی و... تا حتی تعیین دستمزد کارگران، همه و همه به نوعی در ماه‌های اخیر، خود را به تدریج با تغییر نرخ ارز تطبیق دادند. در نهایت اگر این تطبیق به طور درست و کامل اتفاق افتاده باشد، خواهیم دید که مثلاً قیمت هر کالا، خدمت و دستمزد به همان میزان افزایش نرخ ارز تغییر کرده اند؛ بنابراین در شرایطی که ارزش کالاها غیر از پول، نسبت به یکدیگر نیز سنجیده می شود، تغییر واحد پولی، حذف چهار صفر یا برعکس اضافه کردن چهار صفر تاثیر معناداری در اقتصاد پولی و از منظری که گفته شد یعنی قیمت های نسبی به جا نمی گذارد.
به موازات نیز فی نفسه هیچ تغییری در شاخص هایی که با نسبت قیمت ها سرو کار دارند مانند نرخ تورم اتفاق نخواهد افتاد. اما در عین حال به هیچ عنوان نمی توان از برخی آثار مثبت مدیریتی و جانبی این اقدام همچون مسائل محاسباتی و حسابداری و آثار روانی آن غافل شد. در یادداشت امروز صفحه ۲ خراسان به این آثار مثبت اشاره شده است.
- 11
- 3
