کرونا چند نفر را در ایران فقیر کرده است؟ شدت فقر آنها چقدر است؟ این سوالات و سوالاتی از این دست، هشت ماه بعداز اعلام رسمی شیوع کرونا در ایران بی‌پاسخ مانده‌اند.
به گزارش ایلنا، طبق قرائن و شواهد، گزارش های متفرقه و گفته های جسته و گریخته، اطلاعاتی کلی درباره تاثیر شیوع کووید ۱۹ بر اقتصاد، اشتغال و به صورت کلی رفاه اجتماعی شهروندان ایرانی در دسترس است، اما جالب اینجاست که داده های ما از داخل کشور به مراتب کمتر از خارج کشور است یا این که شفافیت مناسبی صورت نگرفته و داده ها بدون اینکه از نظر قانونی قید محرمانگی داشته باشند، محرمانه مانده اند.
تا هنگامی که رسماً اعلام نشود اطلاعات مربوط به تاثیر شیوع کرونا (corona) بر شاخص فقر محرمانه است، باید فرض را بر آن بگیریم که اطلاعات دقیق و قابل استنادی در دست نیست. اینگونه ما هنوز گام اول برای جبران خسارت های ناشی از شیوع کرونا را برنداشته ایم؛ هنوز نمی دانیم کووید ۱۹ چند نفر را فقیر کرده و شدت فقرشان چقدر است که بخواهیم برای رفع آن اقداماتی صورت دهیم.
از فقر مطلق ۱۷۶ میلیون نفر تا اخطار در رابطه با فقر بلندمدت
« افت شدید اقتصادی جهان به علت پاندمی کرونا از جنگ جهانی دوم به بعد و پس از نومیدی بزرگ اقتصادی دهه ۱۹۳۰ بی سابقه بوده است. توجه به خط فقر (آستانه فقر) ۳.۲۰ دلار در روز، با بحران کنونی ۱۷۶ میلیون نفر دیگر به فقر مطلق دچار خواهند شد.»
این اظهارات روز ۲۴ شهریور ماه امسال به نقل از اولیویر دو شاتر( متخصص فقر در سازمان ملل) در رسانه های ایران منتشر شد. نه در میان محتواهایی با زبان های دیگر که حتی اگر در بین محتواهای فارسی موجود در فضای مجازی جستجو کنیم، به اندازه نگارش یک کتاب درباره تاثیر کرونا بر رفاه اجتماعی در کشورهای مختلف داده ها به دست می آوریم. همین اطلاعات از قضا دستمایه نگارش کتابچه ای با بیش از ۱۰۰ صفحه شده که معاونت امور اقتصادی و برنامه ریزی وزارت رفاه آن را با عنوان« درآمدی بر آثار شیوع ویروس کرونا بر اقتصاد ایران » منتشر کرد. نگارندگان این کتابچه هرچند سعی می کنند به تاثیر کرونا بر اقتصاد ایران بپردازند، اما در آخر دقیقا نمی توانند مشخص کنند که شیوع کووید ۱۹ چند نفر را در ایران فقیر کرده و شدت فقر آنها چگونه است.
رفاه اجتماعی ربط وثیقی با مقوله کار دارد. بیکاری بالا یا کار نامناسب شیوع فقر را هم بیشتر می کند و از این نقطه نظر که کرونا به شدت بر بازار اشتغال تاثیر گذاشته، فقر هم افزایش یافته است.
در این کتابچه آمده است:« آثار و پیامدهای اقتصادی و مالی شیوع ویروس کرونا را هم برای کوتاه مدت و هم دوره های میان مدت و بلندمدت در دو سطح کلان و خرد می توان تحلیل کرد. در بلندمدت از میان رفتن سرمایه انسانی انباشته شده به ویژه پزشکان، پرستاران، مدیران صنعتی و اندیشمندان برخوردار از دانش ضمنی و نیز از میان رفتن برخی بازارهای داخلی و مقاصد صادراتی و ... بخشی از آثار پردامنه این پدیده اند. در سطح خرد نیز خانوارهایی که سرپرست یا عضو فعال خود را از دست داده اند متناسب با آسیب پذیری اقتصادی در معرض فقر بلندمدت قرار می گیرند.»
اظهارنظری که ۱۷ اردیبهشت ماه سال جاری به نقل از محمد شریعتمداری( وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی) منتشر شد نیز چیزی اضافه تر از بخش ذکر شده از کتابچه معاونت اقتصادی وزارت رفاه ندارد. آن زمان او گفت:شیوع بیماری کرونا در دنیا ۵۰۰ میلیون نفر را فقیر کرده است که خط فقر در کشور ایران هم با ورود این بیماری افزایش پیدا کرد.
چقدر جدیت برای جبران خسارت وجود دارد؟
هشت ماه می شود که کووید ۱۹ مهمان ناخوانده کشور ماست. در این مدت احوالات ما به مراتب تحت‌تأثیر این پاندمی قرار گرفته و شئونات مختلف زندگی مان تغییر کرده است. نمود بارز آن را در افزایش بیکاری یا نوع کار می بینیم.
کاظم فرج اللهی( فعال کارگری) می گوید:رفاه اجتماعی ربط وثیقی با مقوله کار دارد. بیکاری بالا یا کار نامناسب شیوع فقر را هم بیشتر می کند و از این نقطه نظر که کرونا به شدت بر بازار اشتغال تاثیر گذاشته، فقر هم افزایش یافته است.
او ادامه می دهد:البته آنچه می گوییم نتیجه منطقی آمارهای و گزارش های موجود و همچنین مشاهدات عینی است، حال آنکه باید به صورت رسمی و دقیق میزان خسارت و شدت آن مشخص شود؛ این گام اول برای جبران خسارت است.
اطلاعات موجود درباره تاثیر شیوع کرونا بر کسب وکارها به مراتب بیشتر از داده های تحلیلی منتشر شده است. می دانیم کووید ۱۹ به سه تا شش میلیون شغل ضربه زده و نزدیک یک میلیون کارگر با بیمه تامین اجتماعی را بیکار کرده است. دولت فعالیت هایی در راستای جبران خسارت ها صورت داده که می توان آنها را اقداماتی فقرزدایانه قلمداد کنیم. فرج اللهی معتقد است:اقدامات ناکافی بوده و در مواردی به نظر می رسد اراده جدی برای تبدیل وضعیت فعلی به وضعیت بحرانی صورت نگرفته است.
او توضیح می دهد:ما می دانیم شیوع هر چه بیشتر کرونا (corona) به معنای ضربه بیشتر به بازار کار است، با این همه نظارت و جدیتی در زمینه رعایت پروتکل های بهداشتی در محیط های کار وجود ندارد. وقتی ما می توانیم امیداور باشیم اقدامات جبرانی صورت گیرد که اقدامات پیشگیرانه هم جدی باشد. چنین چیزی مشاهده نمی شود.
موج های دیگر کرونا در راه است و معلوم نیست درگیری ما با این بیماری تا چه زمان ادامه خواهد داشت. کرونا فرصت تاخیر در زمینه جمع آوری اطلاعات و گزارش را به ما نمی دهد، حال آنکه بدون داشتن اطلاعات درست و کافی نمی توانیم برنامه ریزی کنیم. سرعت عمل در دادن گزارش های کارشناسی و شفاف کردن این موضوع که آیا آمار مربوط به تاثیر شیوع کرونا بر رفاه اجتماعی و شاخص فقر محرمانه است یا نه، می تواند ما را از بن بست بی عملی نجات دهد.
- 15
- 5
