به گزارش عصرایران، یک اقتصاددان با انتقاد از دیدگاه‌هایی که «اصلاح اقتصادی» را معادل «افزایش قیمت‌ها» می‌دانند، سیاست‌هایی مانند تغییر قیمت بنزین را در شرایط فعلی اقدامی برای سخت‌تر کردن زندگی مردم توصیف کرد.
با فعال‌سازی مکانیسم ماشه، اقتصاد ایران در یک مقطع حساس قرار گرفته است. تحلیل‌ها نشان می‌دهد که پیامد اصلی این تحول، نه در محدودیت‌های اقتصادی مستقیم جدید، بلکه در فضای روانی حاکم بر بازارها نهفته است. در شرایطی که منابع دولتی برای جایگزینی درآمدهای نفتی نسبت به گذشته محدودتر شده، مسیر آینده اقتصاد به یک متغیر کلیدی گره خورده است: توانایی کشور در تداوم فروش نفت از طریق دور زدن تحریم‌ها، در برابر میزان سخت‌گیری‌های بین‌المللی برای مقابله با این روند.
مرتضی افقه، اقتصاددان و عضو هیئت علمی دانشگاه چمران اهواز در پاسخ به سوالی در مورد واکنش دولت به تاثیرات مکانیسم ماشه، گفت: من واکنش خاصی که مختص به اسنپ‌بک باشد از سوی دولت ندیدم. عمدتاً تلاش شده بود که تا پیش از فعال شدن (اسنپ بک)، این وضعیت به وجود نیاید. اما به نظرم حالا تلاش‌ها بر این است که تعدیلی ایجاد شود در این روابط. ولی به لحاظ اقتصادی و متناسب با شرایط فعلی و حداقل نوعی تغییر در سیاست‌ها چیزی مشاهده نشده است.
این کارشناس اقتصادی با اشاره به برخی سیاست‌های اقتصادی اخیر دولت، تصریح کرذ: بحث‌هایی مرتبط با قیمت بنزین و این‌ها به نظر من خلافِ شرایط فعلی است و باز هم زندگی را برای مردم بیشتر سخت می‌کند.
وی توضیح داد: متاسفانه برخی اقتصاد خوانده‌ها حرفشان این است که برای حل مشکلات اقتصادی باید به زعم خودشان اصلاح اقتصادی انجام بشود و منظور هم از اصلاح اقتصادی، افزایش قیمت‌هاست. این خلاف آن چیزی است که من اعتقاد دارم.
عضو هیأت علمی دانشگاه چمران اهواز افزود: در واقع باید گفت هر سیاستی که از قبل در حال اجرا بوده در حال اعمال شدن است. البته تلاش‌هایی هم شده که دهک‌های پردرآمد شناسایی بشوند تا یارانه‌شان حذف و به اقشار کم درآمد داده شود. این کارها می‌توانست و می‌تواند اقدامات خوبی باشد برای حفظ سطح زندگی اقشار کم‌درآمد، اما فکر می‌کنم هنوز هم به نتیجه نرسیده، چون سردرگمی در سیاست‌های حمایتی دولت کاملاً وجود دارد.
افقه در پاسخ به این دیدگاه که تحریم‌های جدید صرفاً جنبه روانی دارد و چیز بیشتری برای تحریم شدن باقی نمانده است، اظهار داشت: این نظر را تاحدودی قبول دارم. تحریم‌های اسنپ‌بک عمدتاً تمرکزشان روی ابعاد نظامی و موشکی و هسته‌ای بود و کمتر به جنبه‌های اقتصادی می‌پرداختند. اما تفاوت تحریم‌های اسنپ‌بک با تحریم‌های آمریکا در این است که بازرسی کشتی‌ها قانونی شده و همه کشورها موظفند کشتی‌های به مقصد و از مبدا ایران را در صورت مشکوک بودن بازرسی کنند.
این اقتصاددان با اشاره به وجه دیگر این تحریم‌ها، افزود: باید به این نکته اشاره کرد یکی از آن بندهای اسنپ‌بک اجازه حمله نظامی را هم مجاز می‌داند. تداوم تهدید اسرائیل، باعث می‌شود که با وجود اینکه مستقیماً اسنپ‌بک متغیرهای اقتصادی را هدف قرار نداده، اما فضای روانی ایجاد شده این تاثیرات را بگذارد: یک، سطح سرمایه‌گذاری را در کشور کاهش بدهد. دو، زمینه خروج یا فرار سرمایه از کشور را فراهم بکند و سه، اضطراب و نگرانی مصرف‌کننده را ایجاد بکند و او را به خرید مازاد بر نیاز یا خرید احتیاطی وادار کند.
عضو هیأت علمی دانشگاه چمران اهواز تصریح کرد: همه این‌ها باعث خواهد شد که سرمایه‌گذاری ممکن است کم شود و از طرف دیگر تقاضا را در بازار افزایش بدهند که مجموعه این می‌شود رکود و تورم. یعنی تداوم رکود تورمی که از چند سال پیش حاکم شده بود. بنابراین اگرچه اسنپ بک مستقیماً چیزی بیشتری از آن تحریم‌های اقتصادی اضافه نمی‌کند، اما فضای روانی که ایجاد کرده می‌تواند تاثیرات عمیق اقتصادی داشته باشد، مگر اینکه تغییری ایجاد بشود.
افقه در خصوص چشم‌انداز آینده اقتصاد کشور گفت: در عمل دولت در سیاست خارجی منفعل هست. سیاست خارجی توسط حاکمیت اداره می‌شود، به خصوص روابط با آمریکا و اروپا. من تصورم این است که حتی قبل از این هم، حاکمیت تلاشش این بود که این فضای تنش حاکم بر روابط ما با آمریکا و کشورهای منطقه، به خصوص اسرائیل، را کاهش بدهد.
این تحلیلگر مسائل اقتصادی ادامه داد: آمریکا بعد از بمباران تاسیسات هسته‌ای دیگر اولویتش ایران نبود. در حال حاضر ایران تمایل دارد مشکل را حل بکند، اما به نظرم برخلاف اسرائیل که هنوز مایل است [تنش] ادامه پیدا کند، این آمریکاست که عقب کشیده است. به نظر من مهمترین بخش از سیاست‌های کشورمان، سیاست خارجی است که می‌تواند تاثیرات مستقیم و غیرمستقیم بر معیشت و رفاه و اقتصاد کشور داشته باشد.
وی در پاسخ به این نکته که شاید پس از فعال شدن اسنپ‌بک و بی‌میلی آمریکا به مذاکره، نباید منتظر اتفاق خاصی در سیاست خارجی بود، توضیح داد: اگر این فضای جنگی، چه از جانب اسرائیل و چه اسنپ‌بک، از فضای کشور خارج نشود و به دنبال آن تحریم‌هایی که از ۹۷ شروع شده برداشته نشود، از نظر من شرایط روز به روز بدتر خواهد شد. چون شرایط امروز حتی نسبت به دوره روحانی و رئیسی هم بسیار بدتر است. دلیلش این است که ما در آن دوران، دولت منابعی داشت که جایگزین درآمدهای نفتی بکند. حالا آن منابع تمام شده‌اند و دولت دیگر چیزی نمانده که جایگزین بکند.
افقه در پایان افزود: در این شرایط، مگر ایران بتواند در دوره فعلی هم به رغم اسنپ‌بک، همان دور زدن تحریم‌ها را ادامه بدهد و بتواند نفتش را به صورت غیرمستقیم بفروشد و کشورهایی مثل چین همکاری بکنند تا شرایط بدتر نشود. معاون وزیر نفت چند هفته پیش گفته بود که ما در ماه گذشته دو میلیون بشکه در روز فروختیم. اگر این اتفاق افتاده باشد، نشان می‌دهد که ما همچنان داریم از طریق دور زدن، نفت می‌فروشیم و اگر این روند ادامه پیدا کند، شرایط خیلی بدتر نمی‌شود. اما اگر اسنپ‌بک و شرایط فعلی جدی‌تر باشد و سخت‌گیرانه‌تر با دور زدن ما برخورد بکنند، شرایط به شدت بدتر می‌شود.
- 15
- 6
