در حالی که امکان تحصیل یک کودک در ایران وابسته عوامل اصلی و اولیه همچون فراهم بودن کلاس و فضای آموزش و حضور معلم است، مولفه‌های دیگری می‌تواند همین بستر‌های فراهم را هم تحت تاثیر قرار بدهد. وضعیت اقتصادی خانواده‌ها، بیکاری و فقر خانواده‌ها و ناتوانی سرپرستان خانوار از تامین معاش خانواده طی ۶ سال اخیر، یکی از دلایل افزایش تعداد بازماندگان از تحصیل بوده چنانکه بسیاری خانواده‌ها، اذعان داشته‌اند که برای جبران کسری معاش خانواده، ناچار شده‌اند فرزندان خود را به شاگردی، دستفروشی، پادویی و مشاغل ساعتی بفرستند تا فرزندان هم سهمی از معاش خانوار را عهده‌دار شوند.
تضعیف قدرت اقتصادی خانواده‌ها طی ۶ سال گذشته عاملی بوده که حتی الزام آوری ممنوعیت کار کودک و برخورد قضایی با خانواده‌هایی که از تحصیل فرزندان خود جلوگیری می‌کنند را هم با چالش مواجه کرده و به طور تلویحی می‌توان گفت که مسوولان امر و ضابط قضایی را به نوعی همراهی و همدلی با خانواده‌های بی‌بضاعت واداشته است. اگرچه که مسوولیت بهبود معاش خانوارها، از وظایف وزارت آموزش و پرورش نیست و طی سه سال گذشته و بعد از شیوع کرونا و فراگیری مشکلات معیشتی در بسیاری از خانواده‌های دارای فرزند دانش‌آموز، اخبار فراوانی درباره همیاری بسیاری معلمان و نیکوکاران برای تامین تجهیزات آموزشی دانش‌آموزان شنیده و منتشر شد، اما حالا که مسوولان وزارت آموزش و پرورش قصد دارند واقعیت‌های بازماندگی از تحصیل فرزندان خانواده‌های بی‌بضاعت را با عددسازی، طور دیگری جلوه بدهند، به نظر می‌رسد این رفتار می‌تواند در آینده نه چندان دور مشکلات جدی برای جامعه دانش‌آموزی کشور ایجاد کند چنانکه دیروز هم رییس سازمان نهضت سوادآموزی با هشدار نسبت به تبعات افزایش تعداد جمعیت بازمانده از تحصیل اعلام کرد: «امروز آسیبی که از گروه بازماندگان از تحصیل متحمل می‌شویم ۹ برابر جمعیت جامانده از تحصیل است. گروه بازمانده از تحصیل جمعیت کمی دارد، اما آسیب‌های خیلی جدی برای جامعه به وجود آورده‌اند.»
داستان عددسازی‌ها چیست؟
هفته گذشته معاون پرورشی وزارت آموزش و پرورش آمار دانش‌آموزان بازمانده از تحصیل در کشور را بین ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزار نفر اعلام کرد و درآسیب‌شناسی تحصیل نکردن این جمعیت گفت: «نداشتن اینترنت، عدم دسترسی به آموزش از راه دور، یا اجبار به کار کردن دانش‌آموزان، مهمترین دلایل بازماندن آنها از تحصیل بوده است.»
اعلام این مقام مسوول در وزارت‌آموزش و پرورش درباره تعداد جمعیت بازمانده از تحصیل در حالی بود که کمتر از یک سال قبل، علیرضا کاظمی، سرپرست وزارت آموزش و پرورش تعداد دانش‌آموزان تارک از تحصیل را حدود یک میلیون نفر اعلام کرده و گفته بود: «آمار‌ها نشان می‌دهد حدود ۲۱۰ هزار دانش‌آموز دوره ابتدایی و حدود ۷۶۰ هزار دانش‌آموز دوره متوسطه، تارک تحصیل داریم.»
اینکه چطور به فاصله کمتر از یک سال، ۳۰۰ الی ۴۰۰ هزار نفر از جمعیت بازماندگان تحصیل کاسته شده، یک ابهام مشخص و البته قابل تامل است، چون اگرچه ممکن است در سال تحصیلی ۱۴۰۱ – ۱۴۰۰ وزارت آموزش و پرورش اقداماتی برای جلب رضایت خانواده به تحصیل فرزندان‌شان انجام داده و حتی در این مسیر موفق هم بوده باشد، اما در این وانفسای اقتصادی و همزمان با بدتر شدن وضع معیشتی خانواده‌ها و گرانی‌ها و رشد نرخ تورم و یک‌باره، جلب رضایت ۴۰۰ هزار خانواده برای ادامه تحصیل فرزند؟
مرکز آمار ایران در گزارش خود اعلام کرده که در سال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ تعداد دانش‌آموزان بازمانده از تحصیل به ۹۷۰ هزار و ۸۷۱ دانش‌آموز افزایش یافته و تعداد دانش‌آموزان بازمانده از تحصیل در مقطع ابتدایی هم با افزایش حدود ۵۰ درصدی نسبت به سال تحصیلی ۱۳۹۹ – ۱۳۹۸ به ۲۱۰ هزار نفر رسیده است.
طبق گزارش مرکز آمار ایران، تعداد دانش‌آموزان بازمانده از تحصیل در مقطع ابتدایی، در فاصله سه دوره تحصیلی رو به افزایش بوده چنان که در سال تحصیلی ۱۳۹۶-۱۳۹۵ تعداد بازماندگان از تحصیل در مقطع ابتدایی ۱۶۱ هزار و ۸۶۷ نفر بوده که در سال تحصیلی ۱۴۰۰ - ۱۳۹۹ به ۲۱۰ هزار و ۲۲۱ نفر افزایش یافته است. همچنین تعداد بازماندگان از تحصیل در مقطع متوسطه دوم در سال تحصیلی ۱۳۹۶ -۱۳۹۵، حدود ۳۷۰ هزار و ۳۶۳ نفر بوده که در سال تحصیلی ۱۴۰۰ - ۱۳۹۹ این تعداد هم به ۵۶۵ هزار و ۹۱۵ نفر افزایش یافته است.
تعداد پسران بازمانده از تحصیل در مقطع ابتدایی در سال تحصیلی ۱۳۹۶ - ۱۳۹۵، حدود ۸۲ هزار و ۴ نفر بوده که در سال ۱۴۰۰-۱۳۹۹ به ۱۱۳ هزار و ۳۹۶ نفر رسیده است. تعداد دختران بازمانده از تحصیل در مقطع ابتدایی در سال تحصیلی ۱۳۹۶-۱۳۹۵، حدود ۷۹ هزار و ۸۶۳ نفر بوده که در سال تحصیلی ۱۴۰۰ - ۱۳۹۹ به ۹۶ هزار و ۸۲۵ نفر رسیده است. تعداد پسران بازمانده از تحصیل در مقطع متوسطه دوم در سال تحصیلی ۱۳۹۶ - ۱۳۹۵ حدود ۱۶۶ هزار و ۵۰۸ نفر بوده که در سال تحصیلی ۱۴۰۰ – ۱۳۹۹ به حدود ۲۸۴ هزار و ۶۷ نفر رسیده است. تعداد دختران بازمانده از تحصیل در مقطع تحصیلی متوسطه دوم در سال تحصیلی ۱۳۹۶ – ۱۳۹۵ حدود ۲۰۳ هزار و ۸۵۵ نفر بوده که در سال تحصیلی ۱۴۰۰ – ۱۳۹۹ به ۲۸۱ هزار و ۸۴۸ نفر رسیده است.
حتی شیوع کرونا که تاثیر مستقیم بر وضعیت معیشت خانواده‌های کم‌درآمد و بی‌بضاعت داشت هم بر افزایش تعداد بازماندگان از تحصیل تاثیر داشته چنان که طبق اعلام معاون مقطع ابتدایی وزارت آموزش و پرورش، پیش از کرونا تعداد بازماندگان از تحصیل در پایه اول ابتدایی در کشور ۳۹ هزار و ۷۸۸ نفر بوده که در ایام شیوع کرونا (به دنبال افزایش تعداد بیکاران و افزایش مشکلات معیشتی خانواده‌هایی که دچار ناامنی شغلی و از دست دادن منبع درآمد خود شده بودند) این آمار ناگهان به ۸۷ هزار تن رسید. این مقام مسوول در وزارت‌آموزش و پرورش، اسفند ماه پارسال تایید کرد که در سال تحصیلی ۱۴۰۰ – ۱۳۹۹، ۷۲ هزار کودک از تحصیل در دوره اول ابتدایی بازماندند و گفت که فقر فرهنگی و امتناع والدین از تحصیل فرزندان، فقر مالی خانواده‌ها، کار کودکان، معلولیت کودکان، مهاجرت از روستا به شهر، افزایش تعداد کودکان بدون شناسنامه و ازدواج زودرس دختران (که تابعی از وضعیت معیشتی خانواده‌های فقیر و نیازمند است) از جمله دلایل بازماندگی کودکان از تحصیل هستند.
طبق گزارشی که شهریور ۱۳۹۶ در کارگاه آموزشی کودکان بازمانده از تحصیل با همکاری کمیسیون ملی یونسکو و با حضور مسوولان وزارت آموزش و پرورش برگزار شد، مسوولان وزارت آموزش و پرورش اعلام کردند که حدود یک‌سوم از کودکان و نوجوانان بین ۶ تا ۱۸ سال، در خارج از نظام رسمی آموزش و پرورش قرار داشته ومحروم از تحصیل هستند. طبق همین گزارش اعلام شد که در سال تحصیلی ۱۳۹۶ – ۱۳۹۵، نرخ خالص ثبت‌نام در دوره دوم متوسطه ٧٩,۵۶ برای دختران، ٨۴.٨۵ درصد برای پسران، ٨٢.٢۴ درصد میانگین کشوری و برای دانش‌آموزان ١۵ تا ١٧ساله هم ٨٧ درصد است.
تحصیل در مدارس سمپاد برای دانش‌آموزان پنج دهک اول «رایگان» می‌شود
وزیر آموزش و پرورش اظهار کرد: تحصیل در مدارس استعدادهای درخشان برای پنج دهک اول جامعه باید کاملاً رایگان شود.
به گزارش ایسنا، یوسف نوری در پانزدهمین نشست قرارگاه اجرایی‌سازی سند تحول بنیادین آموزش و پرورش با اشاره دستور نشست در مورد، اقدامات تحولی معاونت آموزش متوسطه در آموزش مهارت‌های برنامه‌نویسی به معلمان و دانش‌آموزان و گزارش طرح و برنامه‌های سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان اظهار کرد: پرداختن جدی به افزایش صلاحیت ها و توانایی های معلمان از برنامه‌های اصلی وزارت آموزش و پرورش است، لذا دانشگاه فرهنگیان موظف شده تا مهارت برنامه‌نویسی را به عنوان یکی از مهارت‌های شش‌گانه لازم برای اعطای گواهینامه صلاحیت معلمی مورد سنجش قرار دهد.
برنامه‌نویسی وارد محتوای برنامه درسی می‌شود
وی بر ضرورت اجرایی‌سازی مصوبه شورای عالی آموزش و پرورش در این خصوص تأکید کرد و افزود: مهارت‌های برنامه‌نویسی پس از تأیید در سازمان پژوهش باید وارد محتوای برنامه درسی شود تا دانش‌آموزان را برای زندگی در زیست‌بوم جدید آماده سازد.
رئیس قرارگاه اجرایی‌سازی سند تحول بنیادین مدارس سمپاد را مورد عنایت ویژه مقام معظم رهبری دانست و افزود: مکلف به ساماندهی و ارتقای این مدارس هستیم.
نوری انجمن فارغ‌التحصیلان سمپاد را یکی از مهم ترین ظرفیت‌های موجود برای ارتقای هویت ملی و بهره‌گیری توانمندی دانش‌آموزان سمپادی دانست که در موقعیت‌های برتر شغلی و تحصیلی کشورهای مختلف دنیا قرار گرفته‌اند.
شهریه حداقلی مدارس سمپاد از دانش‌آموزان پنج دهک اول دریافت نخواهد شد
اعطای تسهیلات و حمایت از دانش‌آموزان پنج دهک دوم
رئیس هیأت‌امنای سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان با بیان اینکه نباید هیچ دانش‌آموز واجد شرایطی به دلیل عدم برخورداری در پرداخت شهریه از تحصیل در مدارس سمپاد باز بماند، تصریح کرد: با افزایش اعتبارات این سازمان، شهریه حداقلی مدارس سمپاد را از دانش‌آموزان پنج دهک اول دریافت نخواهیم کرد و دانش‌آموزان پنج دهک دوم نیز با اعطای تسهیلات مورد حمایت قرار می دهیم.
وزارت آموزش و پرورش موظف به ارتقای سواد رایانشی و دیجیتال دانش‌آموزان
محمدمهدی کاظمی، معاون آموزش متوسطه با بیان اهمیت جایگاه هوش مصنوعی، سواد رایانشی و دیجیتال در زیست‌بوم آینده علم و دانش و اشتغال کشور، یکی از برنامه‌های تحولی این معاونت را آموزش مهارت‌های یاد شده از طریق آموزش برنامه‌نویسی عنوان کرد و افزود: مطابق مصوبه جلسه ۹۹۸ شورای عالی آموزش و پرورش که با امضای ریاست جمهور ابلاغ شده است، وزارت آموزش و پرورش موظف به ارتقای سواد رایانشی و دیجیتال دانش‌آموزان از مسیر برنامه درسی رسمی است.
عضو قرارگاه اجرایی‌سازی سند تحول بنیادین عنوان کرد: ارائه این آموزش‌ها از سال گذشته شروع شده و در سال آینده تحصیلی با محوریت دفتر آموزش متوسطه اول در این معاونت ادامه خواهد یافت.
۷۵ درصد رتبه‌های زیر۳۰۰۰ کنکور متعلق به دانش‌آموزان سمپادی است
الهام یاوری، رئیس سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان با اشاره به سیاست‌ها، رویکردها و اقدامات این سازمان پس از ابلاغ اساسنامه آن در امور مختلف از جمله تربیت چندساحتی دانش‌آموزان، ساماندهی باشگاه دانش‌پژوهان جوان و گسترش چتر خدمات سمپاد برای دانش‌آموزان مستعد خارج از این مدارس اظهارکرد: با بررسی آمار تحلیلی از وضعیت پذیرفته‌شدگان کنکور سراسری، مشاهده می کنیم، مدارس سمپاد یکی از مسیرهای تحقق عدالت در نظام آموزش و پرورش است.
وی ادامه داد: مطابق آمار ارائه شده، ۷۵ درصد رتبه‌های زیر۳۰۰۰ کنکور متعلق به دانش‌آموزان سمپادی است که بخش قابل توجهی از آن ها شهرستانی و غیرتهرانی هستند.
به گزارش مرکز اطلاع رسانی و روابط عمومی وزارت آموزش و پرورش، یاوری با بیان اینکه حدود ۳۰ درصد دانش‌آموزان سمپادی با تخفیف شهریه و ۱۰ درصد به صورت رایگان در مدارس ثبت‌نام می‌کنند، افزود: قرارگیری دانش‌آموزان سمپادی مناطق کمتر توسعه یافته در میان پذیرفته‌شدگان برتر کنکور نشان می‌دهد، این مدارس می‌توانند دانش‌آموزان را به سطحی از توانمندی ارتقاء دهند که بدون برخورداری از امکانات ویژه مستقر در مناطق توسعه یافته کشور در ردیف برترین‌های کنکور سراسری قرار گیرند.
- 19
- 3
