قبلاً این شبیه یک رؤیا بود؛ کسی فکرش را نمی‌کرد روزی زبان کردی و ترکی در مدارس و دانشگاه‌های ایران تدریس شود. چهار سال پیش در همین روزها بود که حسن روحانی در شعارهای انتخاباتی‌اش تأکید کرد که این حق مسلم اقوام ایرانی است که زبان بومی آنها در دانشگاه و مدارس تدریس شود و همه مردم ایران باید احساس کنند که حقوق شهروندی واحدی دارند. البته این موضوع فقط در قالب شعار انتخاباتی نبود. او وقتی بر صندلی ریاست جمهوری پاستور تکیه زد توجه به قومیت‌ها را جزو نخستین برنامه‌های اجرایی‌اش عنوان کرد.
او در سفر استانی که به کردستان داشت این قول را به مردم کردستان داد تا رشته‌های زبان و ادبیات کردی و ترکی را به دانشگاه‌ها برگرداند. همان سال وزارت علوم کار خود را برای تدوین سرفصل‌های رشته زبان و ادبیات کردی و ترکی آغاز کرد و حالا دوسالی می‌شود که زبان و ادبیات کردی و ترکی در دانشگاه‌ها تدریس می‌شود.
بررسی دفترچه انتخاب رشته دانشگاه‌ها هم نشان می‌دهد که دو رشته زبان و ادبیات ترکی آذری و زبان و ادبیات کردی در زیرگروه یک گروه آزمایشی ٣ یا همان علوم انسانی در نظر گرفته شده است؛ اتفاقی که البته در سال ۹۴ هم به‌طور محدود در دانشگاه‌های کردستان افتاد و دانشگاه کردستان در دفترچه راهنمای انتخاب رشته کنکور سراسری سال ٩٤ توانست بیش از ٤٠ دانشجو برای تحصیل در رشته زبان و ادبیات کردی جذب کند.
موضوعی که رئیس دانشگاه کردستان در گفت‌و‌گو با «ایران» بر آن تأکید کرد و گفت: به‌هرحال براساس اصل ١٥ قانون اساسی، حق آموزش به زبان مادری در مناطق مختلف به رسمیت شناخته شده است و شهروندان کردستان از اجرایی شدن این قانون بسیار خوشحالند. فکر می‌کنم که این موضوع باعث بیشتر شدن اعتماد مردم مناطق مرزی به انقلاب و نظام شده است. وی تأکید کرد: این حق کردها است که زبان محلی خود را آموزش ببینند. اتفاقی که حالا در دانشگاه‌های کردستان می‌افتد.
فردین اخلاقیان با اشاره به اینکه دو سالی می‌شود که این رشته‌ها در دانشگاه کردستان تدریس می‌شود، تأکید کرد: ۹۸ دانشجو در دانشگاه ما تحصیل می‌کنند. البته درخواست برای خواندن رشته زبان و ادبیات کردی بسیار بالاست. اصلاً فکر نمی‌کردیم که این رشته این همه علاقه‌مند داشته باشد. دانشجویان دوره کارشناسی خواهان راه‌اندازی دوره کارشناسی ارشد و دکتری هستند. ما درخواستمان را به شورای گسترش وزات علوم اعلام کردیم و طبق قانون باید دو دوره کارشناسی را برگزار کنیم بعد از آن می‌توانیم کرسی تحصیلات تکمیلی این رشته را برای دانشگاهمان بگیریم.
وی با اشاره بر اینکه تأسیس رشته زبان و ادبیات کردی از زمان دولت اصلاحات مطرح شده بود اعلام کرد: دانشگاه کردستان به دلیل حجم بالای داوطلبان در این رشته موضوع راه‌اندازی زبان و ادبیات کردی را مطرح کرد؛ در زمان آقای معین وزیر اسبق علوم این موضوع پیگیری شد و تدریس رشته هم به تصویب رسید اما متأسفانه در زمان دولت‌های نهم و دهم موضوع مسکوت ماند و درخواست‌های دانشگاه هم به نتیجه نرسید و حالا در دولت یازدهم دو سالی می‌شود که رشته زبان و ادبیات کردی در دانشگاه کردستان راه‌اندازی شده است.
موضوعی که موجب شده تا وحدت در میان کرد و فارس بیشتر از قبل شود.در سوی دیگر رئیس دانشگاه تبریز درباره تدریس زبان و ادبیات ترکی آذری در این دانشگاه به «ایران» گفت:مجوز راه‌اندازی رشته زبان و ادبیات ترکی را از سال گذشته دریافت کردیم و برای امسال هم ۲۹ دانشجو داریم خوشبختانه استقبال بسیار خوبی نسبت به این رشته شده است و در نظر داریم تا دوره تحصیلات تکمیلی این رشته را هم راه‌اندازی کنیم.
محمدرضا پورمحمدی تأکید کرد: این حق طبیعی اقوام است که در ایران زبان خودشان را به صورت آکادمیک یاد بگیرند موضوعی که باید سال‌ها پیش به آن توجهی می‌شد که متأسفانه دولت‌ها به آن چندان توجه‌ای نداشتند.وی به اصل ۱۵ قانون اساسی اشاره کرد و گفت: زبان و خط رسمی و مشترک مردم ایران فارسی است. اسناد و مکاتبات و متون رسمی و کتب درسی باید با این زبان و خط باشد ولی استفاده از زبان‌های محلی و قومی در مطبوعات و رسانههای گروهی و تدریس ادبیات آنها در مدارس، در کنار زبان فارسی آزاد است.
این اصل متضمن دو نکته است: اول اینکه استفاده از گویش‌های قومی در رسانه‌ها مانند تلویزیون و رادیو و روزنامه و مجله و سایت و کتاب آزاد است. دوم اینکه تدریس ادبیات قومی و زبان‌های محلی در مدارس آزاد است.
زبان مادری در مدارس
تصمیم دولت برای آموزش زبان‌های مادری فقط به دانشگاه‌ها برنمی‌گردد؛ حالا سه سالی می‌شود که مسئولان دولت یازدهم از آموزش زبان کردی و ترکی در مدارس هم صحبت می‌کنند، آخرین‌بار علی یونسی، دستیار ویژه رئیس‌جمهوری در امور اقوام و اقلیت‌های دینی و مذهبی بود که اعلام کرد دولت دستور داده زبان‌های محلی کردی و ترکی در مدارس آموزش داده شود. او همچنین گفته بود: این طرح در مدارس استان کردستان اجرا شده و در صورت فراهم شدن زیرساخت در دیگر مناطق کشور نیز اجرا می‌شود.
در سوی دیگر علی اصغر فانی، وزیر سابق آموزش و پرورش در دولت یازدهم بود که در مهرماه سال ۹۲ اعلام کرد که «تدریس زبان قومیت‌ها در مدارس در اولویت» برنامه‌های وزارت آموزش و پرورش قرار دارد. موضوعی که حکیم‌زاده معاون ابتدایی وزارت آموزش و پرورش بر آن اشاره کرد و گفت: یکی از سیاست‌های آموزش و پرورش آموزش توجه به زبان مادری در استان‌های مختلف است. این بحث فقط برای استان‌های کرد نشین و ترک نشین هم نیست بلکه جامعه هدف ما همه استان‌های کشور است.
برای مثال در همایشی که چندی پیش در سمنان برگزار شد از ۱۲ کتاب گویش زبان سمنانی رونمایی کردیم. وی تأکید کرد: در کتاب‌های مقطع ابتدایی یک یا دو درس آزاد بدون متن وجود دارد که ساختار ساده پژوهشی دارد. دانش‌آموزان با راهنمایی معلم خود برای این درس‌ها محتوا تولید می‌کنند. یکی از این درس‌ها فرهنگ بومی است که موضوع آن شعر، قصه و آداب و رسوم محلی است.
هدی هاشمی
- 17
- 6
