روزنامه توسعه ایرانی نوشت: انتشار خبری تلخ از سوی یکی از رسانه‌ها درباره تعرض یک معلم به چند دانش‌آموز پسر در دبستانی در محدوده دولت‌آباد شهرری، بار دیگر جامعه را نسبت به امنیت روانی دانش‌آموزان در محیط‌های آموزشی نگران کرد و اهمیت موضوع خودمراقبتی را بیش از پیش یادآور شد.
آنطور که مطرح شده معلمی که در سال ۱۳۹۹ از طریق آزمون استخدامی وارد آموزش و پرورش شده و سابقه بدرفتاری و تنبیه بدنی دانش‌آموزان را داشته است این بار به بهانه تنبیه آن هم با عنوان «تنبیه سربازی» به کودکان در نماز خانه مدرسه تعرض کرده است.
آموزش و پرورش در توضیح بیشتر این موضوع گفته: «این اتفاق اسفندماه ۱۴۰۳ رخ داده که در پی اعتراض تعدادی از والدین، جلسه فوری برای بررسی این موضوع تشکیل شد و به هیأت تخلفات اداری رفت. فرد خاطی به حالت تعلیق درآمد و چون قراردادش پیمانی بود، لغو پیمان شد.»
همچنین رئیس مرکز اطلاع‌رسانی و روابط عمومی وزارت آموزش و پرورش در گفتگویی حادثه مدرسه شهرری را «تعرض» خواند و اعلام کرد: موضوع به هیات تخلفات ارجاع و معلم خاطی لغو قرارداد شد. در صورت لزوم نیز پیگیری قضایی توسط وزارتخانه صورت می‌گیرد. به گفته وی فعلا شکایت و پیگیری قضایی توسط خانواده‌ها ارسال نشده است و در صورت لزوم آموزش و پرورش پیگیری قضایی انجام می‌دهد.
این ماجرای تلخ که تا مدت‌ها بر روح و روان این کودکان معصوم تاثیر منفی خواهد داشت، موضوع مهم آموزش جنسی و خود مراقبتی را به ما گوشزد می‌کند و جای خالی آموزش‌های خود مراقبتی را در مدارس پررنگ‌تر از قبل نمایان می‌کند. آموزش‌هایی که ضروری است از سنین کودکی و حتی پیش از دبستان به کودکان ارائه شود تا بتوانند در جامعه امروز از خود مراقبت کرده و گرفتار چنین حوادث تلخ و ناگواری نشوند.
نقض حریم شخصی کودک در نظام آموزشی ما به کرات اتفاق می‌افتد
محمد مهدی سید ناصری، حقوقدان، درباره لزوم آموزش جنسی و خودمراقبتی به کودکان بیان کرد: در ابتدا ما باید بدانیم که فرد زیر ۱۸ سال کودک محسوب می‌شود. موضوع حقوق کودک در سراسر جهان از ۷۵ سال پیش مورد توجه دولت‌های توسعه‌یافته قرار گرفته است. کنوانسیون حقوق کودک تصویب شد و کشورها متعهد شدند که در وضع قوانین خود، مجموعه‌ای از قوانین و مقررات حمایتی را برای کودکان وضع کنند.
وی ادامه داد: متأسفانه یکی از بزرگ‌ترین ضعف‌ها در نظام آموزشی، نظام حقوقی و نظام قضایی کشور، عدم آگاهی از حقوق کودکان است. زیرا هنوز کودک را جزو افراد بزرگسال محسوب می‌کنیم و نمی‌دانیم که هر تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی برای کودک بسیار مهم است و آثار ماندگاری در ۱۰ سال آینده هر کودک دارد. متأسفانه در بحث تعرضات جنسی ما با نقض حریم شخصی کودک مواجه هستیم که در نظام آموزشی ما به کرات اتفاق می‌افتد.
این حقوقدان گفت: بخشی از این موضوع، بحث تعرضات جنسی است. آسیب‌های روحی که معلمان و نظام آموزشی کشور ما به کودک وارد می‌کنند و آثار منفی این آسیب‌ها بسیار بیشتر از تعرضات جنسی است. یکی از مهمترین مسائل، فرهنگ‌سازی در زمینه حقوق کودک است که یونیسف در گزارش سال‌های ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴ خود بر آن تأکید می‌کند. در این زمینه، یعنی فرهنگ‌سازی دو نهاد خانواده و دولت نقش بسیار مؤثری دارند.
سید ناصری با تاکید بر لزوم آموزش والدین در این زمینه گفت: والدین باید ابتدا خودشان از تربیت جنسی آگاه شوند. یعنی ما باید آموزش‌هایی را برای والدین فراهم کنیم که بدانند چگونه باید درباره تربیت جنسی صحبت کنند. نسل دهه ۶۰ تا دهه ۵۰ که قربانی این مباحث و مسائل شده‌اند و آموزش خوبی ندیده‌اند و متأسفانه به دلیل اینکه آموزش ندیده‌اند خود را قربانی می‌دانند بنابراین باید آموزش از والدین آغاز شود.
وی ادامه داد: تربیت جنسی ابعاد بسیار گوناگونی دارد؛ شامل سواد عاطفی، هوش هیجانی، هوش منطقی و موارد دیگر می‌شود. در دوره کودکی‌ام همیشه مادر به واسطه اینکه معلم بود و پدر هم ناشر و نویسنده بود به من آموزش‌های لازم را می‌دادند اما دوستانم آموزش‌های خوبی ندیدند زیرا بعضا والدینشان آگاه نبودند. حالا ما در عصر اینترنت و هوش مصنوعی هستیم و با نسل آلفا و نسل زد مواجه‌ایم. نسلی که تمام زندگی‌شان تحت تأثیر فضای مجازی قرار دارد و به آن‌ها «بومیان دیجیتال» می‌گویند. به همین دلیل، اینترنت ممکن است ضربه‌ای به این کودکان وارد کند چراکه آن‌ها هیچ حریم شخصی و حد و مرزی برای رفتارها و اعمال خود قائل نیستند.
این حقوقدان گفت: کودک متأسفانه هیچ مرز و شناخت و آگاهی از حقوق خود ندارد و فضای مجازی آن‌ها را تک‌بعدی می‌کند بنابراین وظیفه والدین این است که ابتدا خودشان از تربیت جنسی آگاه شوند و سپس این آموزش را به کودک منتقل کنند. نسل جدید به حرف زور و حرفی که از روی آگاهی نباشد را قبول نمی‌کند و آن را نمی‌پذیرد. بنابراین، والدین باید آگاهی خود را در این زمینه افزایش دهند.
ضرورت آموزش‌های تربیت جنسی به والدین و مربیان آموزشی
سیدناصری تصریح کرد: از همین رو ضروری است که ابتدا برای والدین این آموزش‌ها را فراهم کنیم و سپس برای آموزگاران. متأسفانه، در سال‌های اخیر شاهد معلمان بلاگر بوده‌ایم چراکه در ضمن خدمت معلمان، آموزش تربیت جنسی به خوبی برای معلمان انجام نشده است. در جامعه، وقتی که درباره تربیت جنسی صحبت می‌شود، همه به سند ۲۰۳۰ اشاره می‌کنند و می‌گویند دولت آقای فلانی می‌خواست این کار را انجام دهد.
وی ادامه داد: ما نه می‌خواهیم سند ۲۰۳۰ را تایید کنیم و نه می‌خواهیم آن را رد کنیم. اما در بخشی از این سند تأکید شده که نظام آموزشی باید تربیت جنسی را برای معلمان و کادر خود آموزش دهد و سپس در مدارس این آموزش‌ها را ارائه کند. متأسفانه در کتاب‌های درسی ما، این موضوع به وضوح وجود ندارد. کودکان بیشتر وقت خود را در مدرسه می‌گذرانند و اگر آموزش نبینند، ممکن است هزاران اتفاق ناگوار در مدرسه، استخر، خیابان یا حتی توسط دایی، عمو یا پدر خودشان برایشان رخ دهد.
این حقوقدان ادامه داد: کودک باید آموزش جنسی ببیند. وقتی کودک در مدرسه آموزش نبیند، نمی‌داند که چگونه از خود محافظت کند و این یک ضعف بزرگ است. در ژاپن، از سه سالگی به آموزش کودکان می‌پردازند. آموزش جنسی و آموزش حقوق به کودکان برای این است که آن‌ها با حقوق اولیه خود آشنا شوند. در فرانسه یا کشورهای توسعه‌یافته، اگر به مدت بیش از سه دقیقه به یک کودک خیره شوید، آن کودک به شما اعتراض می‌کند یا به والدینش می‌گوید و آن‌ها به شما این اخطار را می‌دهند که چرا به بچه خیره شده‌اید و این به دلیل این است که کودک آموزش‌های لازم را دیده است.
آموزش خودمراقبتی از برنامه‌های سازمان بهداشت جهانی است
وی تاکید کرد: متاسفانه الان در جامعه با پدوفیلی‌ها نیز روبرو هستیم؛ مردانی که متأسفانه آزارگران جنسی هستند. اما وقتی که نهاد خانواده نمی‌داند بلوغ زودرس چیست، چگونه می‌تواند تربیت جنسی را آموزش دهد، نمی‌تواند آموزش‌های مناسب را به کودک ارائه دهد. در ژاپن، آلمان و فرانسه از سه سالگی به تربیت جنسی کودک می‌پردازند. این خودمراقبتی که به کودک آموزش داده می‌شود، به او کمک می‌کند تا از خود مراقبت کند. این موضوع جزو برنامه سازمان بهداشت جهانی در زمینه حق بر سلامت کودک است.
این حقوقدان تصریح کرد: ما باید خودمراقبتی را به کودک آموزش دهیم. مهمترین مسئله، بحث حریم شخصی است. این حریم شخصی ابعاد گوناگونی دارد، از جمله بحث جسم و بدن کودک که باید به او آموزش داده شود که هیچ‌کس حق ندارد به بدن او دست بزند و او باید بداند در چنین مواقعی چه باید بکند و چه بگوید. متأسفانه در سال‌های گذشته، دخترانی که مورد تعرض قرار گرفته‌اند به دلیل ترس از آبرو، بعضا خودکشی کرده‌اند و در بسیاری از موارد این آسیب‌ها در بزرگسالی نیز ادامه دارد.
وی ادامه داد: اگر در کودکی آموزش ندهیم، کودک وقتی آسیب ببیند، در مسیر بزهکاری قرار می‌گیرد. بنابراین برای کاهش آمار جرم و جنایت، نیاز به آموزش داریم. خودمراقبتی مهمترین آموزش است و اولین سنگر آموزش حقوق کودکان، بحث خودمراقبتی است. کودک باید با مفاهیم آموزشی حقوق خود آشنا شود. سیدناصری تصریح کرد: متأسفانه بسیاری از این موضوعات در کشور ما نادیده گرفته می‌شود. نظام آموزشی ما نیاز به یک نهضت مشابه نهضت سوادآموزی یا نهضت ترویج فرهنگ بستن کمربند ایمنی دارد. بزرگ‌ترین دستاورد ما در بحث آموزش عمومی، بستن کمربند ایمنی بوده است. در عصر اینترنت و هوش مصنوعی، ما نیاز داریم که نظام آموزشی‌مان را متحول کنیم.
وی گفت: همانطور که ما شاهد حضور والدین نسل جدید هستیم، والدینی که خودشان در دهه ۷۰ بزرگ شده‌اند و هم‌اکنون والدین دهه هشتادی هستیم، شاهد ورود معلمانی که جوانان دهه هشتادی هستند به نظام آموزشی هستیم اگر این افراد آموزش نبینند، نسبت به نسل‌های گذشته خود بی‌اطلاع‌تر خواهند بود و این ضربه‌ها به نظام آموزشی ما آسیب‌های جدی وارد می‌کند. بنابراین ضروری است که به والدین و معلمان آموزش‌های لازم در این زمینه داده شود اما متأسفانه در همه ابعاد، به دلیل عدم آموزش، ضعف‌های بسیار زیادی داریم.
- 13
- 3
