به گزارش خبرورزشی، دو سال پس از انتخاب مراکش به‌عنوان یکی از میزبانان مشترک جام جهانی ۲۰۳۰، سرمایه‌گذاری چند میلیارد یورویی دولت در این رویداد، به محور اعتراضات تبدیل شده است. معترضان، که عمدتاً جوان هستند، اکنون در دومین هفته متوالی به خیابان‌ها آمده‌اند تا خواستار خدمات عمومی بهتر شوند.
با فراخوان گروه‌های آنلاین مانند GenZ ۲۱۲ و Morocco Youth Voices، هزاران جوان در دوازده شهر مراکش با پلاکارد در دست و شعارهایی مانند «ورزشگاه‌ها اینجا هستند، اما بیمارستان‌ها کجا هستند؟» اعتراض کردند. هزینه تقریبی ۶ میلیارد یورویی ساخت و بازسازی ورزشگاه‌ها و جاده‌ها برای جام جهانی، محور اصلی خشم معترضان است، اما جام ملت‌های آفریقا که از ۲۰ دسامبر آغاز می‌شود نیز ممکن است فشار زیادی بر دولت وارد کند.
عبدالرحیم بوکیره، استاد جامعه‌شناسی ورزش در دانشگاه حسن یکم، می‌گوید: فوتبال فراتر از سرگرمی و ورزش است؛ وسیله‌ای برای غرور ملی، همبستگی اجتماعی و ایجاد هویت است، اما ضعف‌های ساختاری مانند نابرابری و کمبود فضا را نیز نشان می‌دهد.
میزبانی دوگانه و چالش‌ها
کنفدراسیون فوتبال آفریقا (CAF) درباره اعتراض‌ها اظهارنظر نکرده است. طبق گزارش وزارت کشور، این اعتراض‌ها تا کنون باعث زخمی شدن حداقل ۵۸۹ پلیس و ۵۰ غیرنظامی و دستگیری نزدیک به ۵۰۰ نفر شده است.
مراکش در سپتامبر ۲۰۲۳ میزبانی جام ملت‌های آفریقا را دریافت کرد؛ یک سال پس از اینکه گینه به دلیل عقب‌ماندگی در بازسازی ورزشگاه‌ها و جاده‌ها از میزبانی محروم شد. کمی بعد، فیفا میزبانی مشترک جام جهانی ۲۰۳۰ با پرتغال و اسپانیا را نیز به مراکش اعطا کرد.
حال، با ادامه اعتراض‌ها و فراخوان GenZ ۲۱۲ برای استعفای نخست‌وزیر عزیز اخنوش، دولت و مسئولان فوتبال با پرسشی جدی مواجه شده‌اند: چگونه می‌توانند نارضایتی‌ها را کاهش دهند تا تورنمنت‌ها بدون تنش برگزار شود؟
جوانان و خواسته‌هایشان
تهانی برهما، پژوهشگر و دبیرکل انجمن مراکشی حقوق بشر، گفت: «جوانان مراکش به خیابان‌ها آمده‌اند تا برای داشتن بیمارستان‌های کارآمد، مدارس باکیفیت و شغل‌های مناسب اعتراض کنند. آن‌ها میلیاردها یوروی هزینه‌شده برای ورزشگاه‌ها را در حالی که خدمات پایه‌ای فروپاشیده، قبول ندارند. مهم‌تر اینکه آن‌ها وعده نمی‌خواهند؛ حق و حقوقشان را می‌خواهند.»
نسل متولد ۱۹۹۵ تا ۲۰۱۰ حدود یک پنجم جمعیت ۳۸ میلیونی مراکش را تشکیل می‌دهد. نرخ بیکاری این گروه در سال ۲۰۲۵ به ۳۵.۸ درصد برای ۱۵ تا ۲۴ ساله‌ها و ۲۱.۹ درصد برای ۲۵ تا ۳۴ ساله‌ها رسیده است. توانایی این نسل برای بسیج سریع و فعالانه از طریق شبکه‌های اجتماعی، آن‌ها را به جمعیتی پرقدرت و پرخشم تبدیل کرده است، به‌ویژه پس از مرگ چند نوزاد در بخش زایمان بیمارستان آگادیر که به گفته جوانان، نشان‌دهنده ضعف سیستم بهداشت عمومی است.
اخنوش، شهردار آگادیر و نخست‌وزیر مراکش، اعتراف کرد که مشکلات این بیمارستان ده‌ها سال است ادامه دارد و دولت در حال ساخت و ارتقای بیمارستان‌ها در سراسر کشور است. با این حال، آمار WHO نشان می‌دهد که این مسیر طولانی خواهد بود؛ مراکش تنها ۷.۷ پزشک به ازای هر ۱۰ هزار نفر جمعیت دارد، در حالی که WHO توصیه می‌کند این عدد باید ۲۵ باشد.
اولویت‌های هزینه‌ای و نارضایتی‌ها
دولت همچنین به دلیل کمک ناکافی به قربانیان زلزله ۲۰۲۳ در کوه‌های اطلس مورد انتقاد قرار گرفته است. این زلزله بیش از ۲,۹۰۰ کشته و ۵,۵۰۰ زخمی برجای گذاشت.
دو سال بعد، ولیعهد مولای الحسن ورزشگاه ۶۸,۰۰۰ نفری پرنس مولای عبدالله در رباط را افتتاح کرد. این ورزشگاه میزبان نخستین و آخرین بازی جام ملت‌ها خواهد بود. همزمان، بازماندگان زلزله در مقابل پارلمان تجمع کردند و با پلاکاردهایی با نام روستاهای ویران‌شده، اعتراض کردند: «پول زلزله کجا رفت؟ به جشن‌ها و ورزشگاه‌ها!»
نگرانی‌های گردشگری و امنیت
در حالی که سازمان‌دهندگان خواستار اعتراضات مسالمت‌آمیز هستند، در هفته‌های گذشته گزارش‌هایی از خشونت در برخی شهرهای کوچک منتشر شده است، از جمله سه کشته در روستای القلیعه نزدیک آگادیر. در شهرهای سلا، طنجه و سیدی‌بیبی نیز حملات و سنگ‌پرانی گزارش شده است.
گردشگری که سهم قابل توجهی در اقتصاد مراکش دارد و ۷ درصد از تولید ناخالص داخلی را تشکیل می‌دهد، ممکن است تحت تأثیر این ناآرامی‌ها قرار گیرد. با این حال، جام ملت‌های ۲۰۲۵ می‌تواند تعداد گردشگران را افزایش دهد، به شرطی که تهدید اعتراض و خشونت مهار شود.
فواید و چالش‌ها
بوکیره معتقد است: «فوتبال ابزاری برای قدرت نرم است. میزبانی تورنمنت‌های بزرگ، بهبود زیرساخت‌ها و جلب توجه جهانی نشان می‌دهد فوتبال فراتر از ورزش عمل می‌کند و تصویری مدرن از کشور ارائه می‌دهد.»
او همچنین تأکید کرد که چنین رویدادهایی اشتغال ایجاد می‌کنند، گردشگران و سرمایه جذب می‌کنند و به توسعه اقتصادی کمک می‌کنند. با این حال، با توجه به خواست اصلاحات بنیادین از سوی جوانان، تضمینی وجود ندارد که این منطق آن‌ها را راضی کند.
برهما گفت: «جوانان و کل جمعیت مراکش مدت‌هاست رنج می‌برند. آن‌ها خواستار آزادی و کرامت هستند و این خواسته‌ها روزبه‌روز بیشتر خواهد شد.»
- 11
- 4
