به گزارش تجارت نیوز، شکست مذاکرات برجام (آن‌گونه که طرف‌های خارجی می‌گویند) یا رد کردن پیشنهاد ایران (آن‌گونه که طرف ایرانی می‌گوید)، در هر حال به افزایش قیمت ارز در بازار آزاد ایران ختم شد و این نگرانی را به وجود آورد که افت ارزش ریال در برابر ارزهای خارجی، تا پایان سال می‌تواند سمت‌وسوی نگران‌کننده به خود بگیرد.
اما وضعیت کنونی را چگونه می‌توان تحلیل کرد و در مورد سمت‌وسوی قیمت ارزهای خارجی در بازار ایران در آینده نزدیک چه می‌توان گفت؟
چرا دلار بالا پرید؟
با نزدیک‌شدن به موعد مذاکرات هسته‌ای، فشار کشورهای غربی به ایران برای حضور سریع در پای میز مذاکرات و رسیدنِ ایران به سطوح بی‌سابقه غنی‌سازی اورانیوم، این احساس را ایجاد کرده بود که دیر یا زود، قیمت ارز یا باید بشکند و زمزمه شکست در مذاکرات هسته‌ای، اصلی‌ترین عامل رشد قیمت دلار بود.
آیا ارتباطی میان قیمت دلار، قیمت طلا و شیوع سویه «اومیکرون» کرونا وجود دارد؟
خبر همه‌گیر شدنِ سویه جدید ویروس کرونا، یکی از این عوامل بود که هم موجب ریزش بورس‌های جهانی شد و هم دوباره تقاضا برای طلا را بالا برد.
آیا هجوم ایرانی‌ها به ترکیه برای «جمعه سیاه» در افزایش قیمت دلار موثر بود؟
یکی از دلایل افزایش تقاضا برای ارزهای خارجی در بازار ایران، افزایش سفرهای خارجی از سوی ایرانی‌ها بود که با کاهش محدودیت‌های کرونایی در جهان همزمان شده بود. در بازه زمانی ۱۱ روزه ۲۷ آبان تا ۸ آذرماه امسال، حدود ۱۶ هزار و ۷۵۹ نفر ایرانی از مرزهای زمینی وارد خاک ترکیه شده‌اند.
در همین بازه زمانی، از تعداد مسافرانی که به ترکیه سفر کرده بودند، ۱۶ هزار و ۶۲۹ نفر به کشور بازگشتند. بازگشت تقریبا تمامیِ افرادی که خارج شده بودند، نشان می‌دهد که آنها برای استفاده از حراج‌های مراکز خرید ترکیه به این کشور رفته بودند.
آیا رییس‌جمهور آمریکا به صورت محرمانه به ایران دلار رسانده است؟
وب‌سایت «واشینگتن فری‌بیکن» (The Washington Free Beacon) هم به تازگی در گزارشی نوشته بود اسنادی را رویت کرده که نشان می‌دهند دولت بایدن در آستانه دور هفتم مذاکرات هسته‌ای در وین، معافیت عراق از تحریم‌ها علیه ایران را تمدید کرده تا این کشور بتواند از ایران برق بخرد. در ادامه نوشته بود «ابلاغیه این معافیت در روز ۱۹ نوامبر (۲۸ آبان) امضا شده بود، ولی ارسال ابلاغیه معافیت به کنگره درست همزمان با آغاز مذاکرات وین، دولت بایدن را در معرض این اتهام قرار داد که در صدد دادن امتیاز به تهران به عنوان نشان حسن نیت در آغاز دور هفتم مذاکرات احیای توافق هسته‌ای است.
اگر این مدعا صحت داشته باشد، دولت آمریکا به شکل غیر مستقیم برای ایران درآمد ارزی ایجاد کرده و این موضوع دیر یا زود تاثیر خود را بر بازار ارز نشان خواهد داد. از آن سو، چند هفته پیش هم خبرهایی ضد و نقیض و تایید نشده در مورد آزادسازی حدود ۳٫۵ میلیارد دلار منابع ارزی ایران به گوش رسید که باز هم بر همین مبنا قابل تحلیل است.
آیا «دلارهای زیر تشک» به چرخه اقتصاد ایران بر می‌گردند؟
واضح است که همه خریداران دلار (از جمله کسانی که در صف خرید سهمیه ۲۲۰۰ دلار با قیمت دولتی ایستاده بودند)، تقاضای سفر خارجی یا واردات با استفاده از ارز را نداشته و ندارند. در واقع، عمده خریداران دلار در روزهای اخیر، قصد دارند ارزی را که خریده‌اند، با قیمت بالاتری بفروشند. عرضه این ارزها به بازار هم می‌تواند به معنی کاهش قیمت‌ها باشد.
تخمین زده می‌شود که شهروندان ایرانی معادل حدود ۴۰ میلیارد دلار اسکناس در خانه داشته باشند، ذخایری که به «دلار خانگی» معروف شده است.
مجموع داراییِ «زیر تشکِ» شهروندان ایرانی در قالب طلا و دلار، سر به حدود ۵۰ میلیارد دلار می‌زند که با احتساب دلار ۳۰ هزار تومانی، چیزی در حدود «هزار و ۵۰۰ تریلیون» تومان ارزش دارد.
قیمت دلار تا پایان سال چگونه است؟
افزایش یا کاهش قیمت ارزهای خارجی تابع درآمد ارزی دولت است و این موضوع هم به نوبه خود به وضعیت سیاسی ایران در آینده نزدیک بر می‌گردد.در مورد وضعیت پرونده هسته‌ای ایران عمدتا باید خوشبین بود، چرا که عدم حصول توافق، هم برای ایران خطرناک است و هم برای تمامی کشورهای منطقه و حتی کشورهای اروپایی.
از آن سو، اگر توافق ایران و چین اجرایی شود، نیاز ایران به منابع ارزی کاملا مرتفع می‌شود. (گفته می‌شود این توافق ۲۵ ساله، حدود ۴۰۰ تا ۴۸۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری چین در اقتصاد ایران را شامل می‌شود.)
آمریکا و اروپا این را می‌دانند که ایران، در نبود یک مصالحه بر سر پرونده هسته‌ای، کاملا به دامان چنین می‌غلتد و ایران هم دقیقا همین موضوع را به صورت رسمی و غیررسمی اعلام کرده است. اما قیمت ارز فقط به پرونده هسته‌ای گره نخورده و ارتباط وثیقی به موضوع رشد نقدینگی در اقتصاد ایران هم دارد.
می‌توان این‌طور پیش‌بینی کرد که نرخ دلار تا پایان سال عمدتا در کانال‌های کنونی بالا و پایین برود و مثلا، رسیدن به نرخ ۴۰ هزار تومانی برای دلار بعید است. با این همه، در اقتصاد و سیاست هیچ‌چیز قطعیت ندارد.
- 17
- 4
