مسیر متفاوت دلار و یورو

هفته گذشته هفته‌ای پرافت و خیز برای بازارهای ارز بود و تحولات اخیر، تاثیرات فوری و بلندمدت بر سرمایه‌گذاران و بازارهای مختلف خواهد داشت. در این میان مشاهده می‌شود که ارزش دلار و یورو در مسیر‌های متضاد حرکت می‌کنند. بانک مرکزی اروپا به تدریج در حال حرکت به سمت کاستن از برنامه‌های حمایتی است؛ زیرا تعداد بیشتری از اعضای هیات مدیره این بانک متقاعد شده‌اند که شرایط اقتصادی در منطقه یورو بهتر شده و نیازی به برنامه‌های حمایتی فراگیر نیست. بانک مرکزی اروپا در نشست سیاست‌گذاری خود در ماه جاری میلادی، برنامه‌ای مشخص برای پایان بخشیدن به سیاست‌های انبساطی ارائه نکرد اما بسیاری از تحلیلگران معتقدند در نیمه نخست امسال حرکت به سمت محدود کردن سیاست‌های یادشده آغاز خواهد شد.

این باور در بین فعالان اقتصادی و سرمایه‌گذاران وجود دارد که بانک مرکزی اروپا باید به شکل تدریجی از حمایت‌های خود از اقتصاد منطقه یورو بکاهد تا به بازارها شوک وارد نشود. ماریو دراگی، رئیس بانک مرکزی اروپا در اظهارنظرهای ماه‌های اخیر خود همواره نسبت به شرایط اقتصادی اروپا ابراز خوش‌بینی کرده است و گفته اکنون نیاز بسیار کمتری به خرید اوراق قرضه دولت‌ها در منطقه یورو وجود دارد. برخی معتقدند در نشست ماه مارس شورای سیاست‌گذاری بانک مرکزی اروپا، برنامه‌ها برای کاهش حمایت‌ها شفاف‌تر خواهد شد اما مسلما موانعی در مسیر پیش رو قرار دارد.

برای مثال نرخ تورم همچنان پایین است. باآنکه اقتصاد منطقه یورو در بهترین وضعیت یک دهه اخیر قرار دارد و پیش‌بینی شده امسال ۲/ ۲ درصد رشد خواهد کرد، اما نرخ تورم بالا نرفته و به همین دلیل هنوز هم نرخ‌های بهره پایین نگه داشته شده است. نگرانی‌هایی درباره این موضوع وجود دارد. بانک مرکزی ژاپن نیز در همین مسیر حرکت خواهد کرد به این معنا که برنامه‌های حمایتی این نهاد که تاثیر مورد نظر را در بر داشته در ماه‌های آینده محدود می‌شود.حرکت دو بانک مرکزی به سمت کاهش برنامه‌های حمایتی به رشد بیش از پیش ارزش یورو و ین منجر می‌شود. در انگلستان نیز وضعیت رو به بهبود اقتصاد سبب محدود شدن برنامه‌های حمایتی بانک مرکزی این کشور در ماه‌های آینده خواهد شد. این اقدام، به رشد ارزش پوند کمک می‌کند. البته تغییرات ارزش این ارز از چگونگی پیشرفت مذاکرات مربوط به جدایی انگلستان از اتحادیه اروپا تاثیر می‌پذیرد.

در مقابل، ارزش دلار در مسیر کاهش حرکت کرده و آنچه هفته گذشته در نشست مجمع جهانی اقتصاد رخ داد بروشنی مشخص کرد دولت آمریکا به معکوس شدن این روند کاهشی تمایلی ندارد. در گروه ۱۰ اقتصاد بزرگ، اکثر بانک‌های مرکزی در مسیر محدود کردن برنامه‌های حمایتی خود حرکت می‌کنند. در نتیجه دلیلی برای رشد ارزش دلار وجود ندارد.بهبود شرایط اقتصادی جهان و کاهش حمایت‌ها سبب شده شاخص دلار به رغم افزایش نرخ‌های بهره در آمریکا کاهش یابد. نکته مهم دیگر این است که دارایی‌های آمریکا در کوتاه‌مدت ممکن است ویژگی خود به‌عنوان حوزه امن سرمایه‌گذاری را از دست بدهد. واقعیت این است که آمریکا نه مازاد حساب جاری دارد و نه مازاد بودجه، در حالی که منطقه یورو میزان بالا مازاد حساب جاری دارد و این عامل سبب شده یورو بتواند نقش حوزه امن سرمایه‌گذاری را بازی کند.

یکی از دلایل کاهش ۱۰ درصدی شاخص دلار در سال ۲۰۱۷ همین است. همچنین درباره استقامت اقتصاد آمریکا در برابر بحران‌های آینده نگرانی‌هایی وجود دارد. سیاست‌های ترامپ در یک سال اخیر رونق بازار مالی این کشور را در پی داشته و بازار کار آمریکا در شرایط مناسب قرار دارد اما میزان بسیار بالای بدهی و کسری تجاری در کنار ابهام درباره برنامه‌های سیاسی و اقتصادی ترامپ فشارهای قابل ملاحظه بر ارزش دلار وارد کرده و خواهد کرد. در منطقه یورو ریسک‌های سیاسی بسیار کمتر از آمریکاست اما افزایش ارزش یورو به کاهش رقابت‌پذیری کالاهای صادراتی اروپا منجر می‌شود و این یک عامل نگرانی بانک مرکزی اروپاست. در مجموع دیدگاه کارشناسان بازار‌های ارز این است که دلار شانسی برای عملکرد بهتر در مقایسه با دیگر ارزهای معتبر را ندارد. یک عامل دیگر تداوم ضعف دلار رشد ارزش ین تحت تاثیر بالا رفتن تقاضا برای حوزه‌های امن سرمایه‌گذاری است.