وقتی آیت الله هاشمی رفسنجانی دار فانی را وداع گفت، تقرییا همه می‌گفتند حسن روحانی و دولتش یکی از بزرگترین حامیان خود را از دست داد. اگر سال ۹۲ هدایت دو رئیس جمهور سابق از حسن روحانی اتفاق نمی‌افتاد حسن روحانی شانس پایینی برای پیروزی داشت.
آیت الله هاشمی رفسنجانی که یکی از این دو حامی بود، هرچند روزانه با هجمه‌هایی روبه‌رو می‌شد اما به هرحال تا روز آخر عمر خود در ارکان حضور داشت. روحانی امسال اما در شرایطی دولت دوم خود را به دست گرفته که این حامی را از دست داده است.
اما سوال اینجاست که مجمع کنونی با ریاست آیت‌الله هاشمی شاهرودی که حال بر صندلی ریاست مجمع تشخیص نشسته است تا چه اندازه می تواند حامی سیاست های دولت باشد. جهانبخش خانجانی در گفت و گو با همدلی به نقش مجمع در سیاستهای نظام و حمایت آن از دولت سخن می‌گوید.
به نظر شما ترکیب جدید مجمع تشخیص مصلحت نظام در معادلات سیاسی سالهای آینده کشور چه تاثیری می‌گذارد؟
من تغییر محسوسی در ترکیب مجمع جدید نمی‌بینم و فکر نمی‌کنم به جز یکی دو نفر، ترکیب جدید با ترکیب گذشته تفاوتی داشته باشد. در واقع سیاستهای مجمع تغییری صورت نگرفته است. تنها رئیس قبلی مجمع مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی بودند که طبیعتا تاثیر ایشان بر فرآیند مجمع مشهود بود. رویه ایشان هم یک رویه اعتدالگرایانه و معقولی بوده است به همین خاطر به نظر می‌رسد آقای شاهرودی در بتوانند مشی آیت‌الله هاشمی رفسنجانی را ادامه دهند.
ریاست مجمع چقدر می‌تواند در تداوم سیاستهای گذشته یا تغییر آنها تاثیرگذار باشد؟
وقتی شخصیتی مانند آیت‌الله هاشمی ریاست مجمع را برعهده داشتند هدایتگری‌های ایشان توانست مسیر مناسبی را برای مجمع به وجود بیاورد و از برخی تندروی ها و رادیکالیسم جلوگیری کند. من امیدوارم آقای هاشمی شاهرودی هم بتوانند این مسیر را ادامه دهند. طبیعتا مشی اعتدالی و عقلانی می‌تواند اعضای مجمع را در مسیر مناسبی هدایت کند.
جایگاه این نهاد را در تصمیم‌گیریهای قوای سه گانه چقدر تاثیرگذار می‌دانید؟
طبیعتا ممکن است در جایی بین قوای سه گانه یا قوه قانون‌گذار و شورای نگهبان اشکالاتی به وجود بیاید. ما در قانون اساسی شورای نگهبان را پیش‌بینی کرده‌ایم که بتواند بر مصوبات نهاد قانون‌گذاری نظارت کند تا قوانین در چارچوب قانون اساسی و شرع باشد.
در فرآیند زمان بارها بین مجلس و شورای نگهبان اختلافاتی پیش آمده که این اختلافات منجر به مسکوت ماندن قانون و بر زمین ماندن امور اساسی در کشور شده است. به همین خاطر حضرت امام مجمع تشخیص را بنا نهادند که اگر اختلافی به وجود آمد آن را حل و فصل کند. بعدها اما وظایف دیگری هم بر عهده مجمع گذاشته شد تا در سیاستهای کلی و کلان کشور به رهبری مشورت دهد؛ در واقع مجمع جایگاه یک نهاد مشورتی را هم پیدا کرد.
طبیعی است که مجمع نقش بسیار مهمی را پیدا می‌کند و می‌تواند به عنوان و برداری برای ادامه حرکت‌های اصلاح‌گرایانه در یک نظام حکومتی استفاده شود. به نظر من اگر مجمع تشخیص مصلحت نظام به وظایف خودش درست عمل کند و افراد بر اساس رشد و توسعه یافتگی سیاستهای کلی را به مقام معظم رهبری پیشنهاد دهند، آن موقع می‌توان از مجمع انتظار مناسبی داشت.
آیا مجمع می‌تواند حامی سیاستهای دولت در سالهای آینده باشد؟ یا آنکه سیاست گذاری‌های مجمع ممکن بوده گاهی در مقابل سیاستهای دولت قرار بگیرد؟
سیاستهای کلان دولت توسط مجلس، شورای نگهبان و رهبری انقلاب تایید می‌شود. لذا مجمع تشخیص مصلحت هم ناگزیر باید مسیر هدایت‌گری و حمایت از دولت را بر عهده داشته باشد، مگر آنکه با سیاستهای کلان و قانون در تعارض باشد. من امیدوارم چنین اتفاقی رخ ندهد. طبیعی است که سیاستهای مجمع تشخیص در حمایت دولت می‌تواند موثر باشد و فضای مناسبی را برای دولت فراهم کند.
از انتخاب آیت‌الله هاشمی شاهرودی به عنوان رئیس مجمع خیلی نمی‌گذرد. در همین مدت کوتاه اما ایشان سفری به عراق داشتند. هرچند دفتر ایشان اعلام کرد این سفر شخصی است اما بعضی تحلیل‌گران معتقد بودند این سفر را می‌توان در حل اختلافات‌های کشور همسایه‌مان موثر دانست. اگر این سفر را دیپلماتیک فرض کنیم آیا می‌تواند نشانه‌ای از ادامه سیاستهای آیت‌الله هاشمی رفنسجانی باشد؟ به هرحال مرحوم آیت‌الله هاشمی هم چهره‌ای تاثیرگذار در بعضی کشورهای همسایه بودند.
سفرهای آیت‌الله هاشمی رفسنجانی خیلی به مجمع ارتباطی نداشت. بلکه شخصیت حقیقی ایشان این سفرها را معنادار می‌کرد. درباره آیت‌الله هاشمی شاهرودی هم به نظر من همینگونه است. ایشان مدت زیادی را در عراق زندگی می‌کردند و با احزاب و گروه‌های عراقی حشر و نشر داشتند. به همین خاطر می‌شود گفت شاید ایشان می‌توانستند بر اساس آن روابط تاثیرگذار باشند. به عبارت دیگر نمی‌شود سفر ایشان را به مجمع ارتباط داد.
- 9
- 3
