گويا خبرهاي خوبي در راه است. اسحاق جهانگيري، معاون اول رييس‌جمهور چند روز قبل، از برگزاري يك نشست با حضور همه شخصيت‌ها و جريان‌هاي نظام خبر داد. فعالان و چهره‌هاي سياسي اين اظهارات او را مقدمه‌اي براي رفع محدوديت‌هاي سيدمحمد خاتمي دانستند. حتي الياس حضرتي، قائم‌مقام دبيركل حزب اعتماد ملي ديروز در نشست خبري اين حزب گفت كه منظور جهانگيري برگزاري يك نشست با حضور خاتمي بوده است.
فقط همين نيست و اظهارات ديروز حسين كروبي، فرزند شيخ مهدي كروبي نيز اين پيام را داشت كه گام‌هاي جدي در راستاي رفع حصر برداشته شده است. او گفته بود كه با واسطه از جهانگيري شنيده كه شوراي عالي امنيت ملي مصوبه مربوط به حصر را براي تاييد به دفتر مقام معظم رهبري فرستاده است. همه اينها در حد شنيده‌ها و گمانه‌زني است اما با توجه به تاكيد همه مقامات و مسوولان نظام بر ضرورت تقويت انسجام داخلي در شرايط فعلي چندان بعيد هم به نظر نمي‌رسد.
به اعتقاد سياسيون تحقق اين مهم حاوي يك پيام سياسي مهم است و نشان مي‌دهد كه همه نيروهاي داخلي براي برون‌رفت از شرايط موجود در كنار هم جمع خواهند شد. البته نگراني‌هايي نيز وجود دارد كه مبادا جامعه به‌ويژه بخش ناراضي، استقبال لازم را نداشته باشد. صادق جوادي‌حصار، عضو شوراي مركزي حزب اعتماد ملي از جمله افرادي است كه اين احتمال را ناديده نمي‌گيرد. او معتقد است كه مواضع آقاي خاتمي يا محصورين بعد از رفع محدوديت‌ها تعيين‌كننده است.
به نظر شما پيام سياسي رفع محدوديت‌هاي احتمالي چيست؟
پيام اين اقدام حتما ايجاد همدلي و تحكيم جبهه داخلي است. روشن است كه هر چقدر به‌شدت مواجهات بين‌المللي عليه ايران به ويژه تهديدات آقاي ترامپ افزوده مي‌شود، بر ضرورت انسجام داخلي افزوده مي‌شود.
مسوولان نيز حتما به اين مساله اشراف دارند كه سرمايه اصلي جمهوري اسلامي در مواجهات بيروني همين اعتماد عمومي و پشتوانه مردمي است. در اين راستا به مولفه‌هاي وحدت ساز و انسجام آفرين نياز دارند. يكي از اين مولفه‌ها رفع موانع و مشكلاتي است كه براي آقاي خاتمي و محصورين ايجاد شده است. اميدواريم با اين راهبرد اولا مضايقي كه براي آقاي خاتمي فراهم شده است، برطرف شود و ايشان بتوانند به عنوان يك چهره ملي و فراملي تاثيرگذار در مناسبات، ايفاي نقش كنند. از سوي ديگر محصورين عزيز نيز آزاد شوند و يك فضاي لطيف در كشور ايجاد شود تا با همدلي دولت و اركان ديگر نظام بتوانيم يكپارچكي ايجاد كنيم. شرط دوام و قوام نظام در مقابل تهديدات بين‌المللي وجود يكپارچكي است.
به فرض رفع محدوديت‌ها، اين اطمينان وجود دارد كه يكپارچگي مورد نياز صورت بگيرد؟ رفع محدوديت آقاي خاتمي يا رفع حصر با استقبال و همراهي مردم مواجه خواهد شد؟
بايد اميدوار باشيم كه اين نتيجه حاصل شود اما نه به اندازه‌اي كه دو سال قبل اميد داشتيم. الان بايد مراقب اين مساله نيز باشيم كه شرايط به گونه‌اي نشود كه همه اتفاقات در ذهن مردم يك سناريو تعريف شود. اين طور نشود كه مردم بگويند همه اينها دو روي يك سكه هستند و در زمان‌هاي مختلف نقشي را ايفا مي‌كنند. يك روز نقش محصور، يك روز نقش مظلوم و يك روز نقش رييس‌جمهور و... اين حركت بايد به گونه‌اي شكل بگيرد كه اعتماد مجموعه‌هاي اصلاح‌طلب و تحول‌خواهي كه منتقد شرايط موجود هستند، جلب شود.
چطور بايد مراقب بود؟
ممكن است اما به نظر من مي‌توان سطح مطالبات را تفكيك كرد. مثلا اگر ان‌شاءالله آقاي موسوي و كروبي از حصر آزاد شدند انتقادات خود به پاره‌اي از مسائل موجود در كشور را بيان كنند اما نسبت به مسائل اقتصادي موجود، مواضع ترامپ و... نگاه همسو داشته باشند. يكي از اقدامات كمك‌كننده اين است كه در مورد يكي دو تا از گره‌هاي اصلي موجود، رفراندوم برگزار شود. اگر اين اتفاق بيفتد، مي‌توان اعتماد مردم را تا حد زيادي جلب كرد. به اضافه اينكه بخش‌هايي از حاكميت از جمله خود دولت مايل است كه تنگناهاي موجود در مسير خود را از طريق قانوني رفع كند.
به نظر شما در مورد كدام گره‌ها بايد رفراندوم برگزار كرد؟
مثلا نظارت استصوابي. يك سال ديگر انتخابات مجلس داريم و مي‌توان اين انتخابات را به نحوي برگزار كرد كه نظارت استصوابي اينقدر ولنگار عمل نكند. وجود يك شفافيت در امور تقنيني مي‌تواند وضعيت را بهبود بخشد.
اين راهكارها قبلا هم بارها گفته شده اما سوال اينجا‌ست كه مورد استقبال قرار گرفتن اينها در شرايط فعلي چقدر نزديك به ذهن است؟
بله، بارها گفته شده و استفاده نشده اما اگر قرار باشد شرايطي براي استفاده از اين راهكارها فراهم شود، يكي از بهترين شرايط همين وضعيت امروز است. اكنون كه مسوولان عالي نظام نياز به همراهي مردم را درك كرده‌اند، اگر اين همراهي منوط به اجراي پاره‌اي از قوانين و اجرايي شدن بخش‌هاي معطل‌مانده قانون اساسي شود، مي‌تواند بسيار كمك‌كننده باشد.
شما فرموديد كه ممكن است مردم برداشت متفاوتي از اين باز شدن فضا داشته باشند و نتيجه مورد نظر حاصل نشود. در اين صورت بايد چه اقدامي انجام داد؟
به نظر من آقاي خاتمي يا محصورين هستند كه تعيين مي‌كنند مردم چه برداشتي داشته باشند. اگر بعد از رفع محدوديت‌ها، حرف‌هاي خود را بزنند و همان افراد قبلي باشند حتما به نتيجه مورد نظر يعني تقويت انسجام و يكپارچگي خواهيم رسيد. آقاي خاتمي بايد بعد از رفع محدوديت‌ها همان مسيري را طي كند كه مردم توقع دارند زيرا تمام سرمايه امثال آقاي خاتمي صداقت، محبوبيت و همراهي با مردم است. كسي او را به خاطر دو دوره رياست‌جمهوري دوست ندارد.
مردم او را به خاطر اين دوست دارند كه رييس‌جمهور مردمي و امين بوده است. هيچ اختلاس و رانتي در دولت او مشاهده نشده است. حالا اگر اكنون هم بر همان مدار حركت كرده و همان مواضع را داشته باشد، در ميتينگ‌ها و سخنراني‌ها در حمايت از مردم و در جهت تقويت آزادي‌هاي مدني صحبت كند، مي‌تواند فشار لازم را براي ايجاد انسجام و وحدت وارد كند.
- 19
- 5
