كشمكش جمهوري‌خواهان و دموكرات‌ها درباره توافق هسته‌اي با ايران در هفته‌هاي پاياني دولت اوباما بالا گرفته است؛ از يك سو مسئولان دولتي درباره پايبندي به برجام و امضانكردن هر قانوني كه مانع آن باشد سخن مي‌گويند و از سوي ديگر، تندروهاي جمهوري‌خواه كه به‌تازگي انتخابات رياست‌جمهوري را برده‌اند و بي‌صبرانه منتظر دوران ترامپ هستند، به تمديد تحريم‌هاي يك‌جانبه آمريكا راضي نشده‌اند و همه تلاش خود را به كار گرفته‌اند تا از راه‌هاي ديگر، ايران را محدود كنند. آنها طرح ممانعت از فروش هواپيماهاي مسافربري را در مجلس نمايندگان تصويب كرده‌اند.
اما حزب حاكم نيز دست روي دست نگذاشته و اجازه نمي‌دهد به چشم‌برهم‌زدني مهم‌ترين دستاورد سياست خارجي‌شان (برجام) نابود شود؛ ازهمين‌رو وزارت خزانه‌داری آمریکا روز گذشته مجوز فروش ۱۰۶ فروند هواپیمای مسافربری ایرباس به شرکت ایران‌ایر را صادر كرد، اقدامي كه اعتراض مخالفان اوباما را در پي داشته است؛ آنها مدعي هستند ايران مي‌تواند از اين هواپیماها برای اهداف نظامی مانند حمل نیروهای نظامی به سوریه استفاده كند. ايران همواره اين ادعاها را تكذيب مي‌كند؛ اما آنها بي‌اعتنا، حرف خود را مي‌زنند. تكرار اين ادعاها كه يك نمونه از آن اظهارات دنی دانون، سفیر رژیم صهیونیستی در سازمان ملل است (او ایران را به استفاده از پروازهای مسافری برای حمل سلاح و حمايت از حزب‌الله لبنان متهم کرده بود)، موجب شده وزارت خزانه‌داري آمريكا تأكيد كند مجوزهاي يادشده با شرايط سخت‌گيرانه‌اي صادر شده كه امكان استفاده غيرمعمول از اين هواپيماها را به ايران نمي‌دهد.گفتني است.
تاکنون قرارداد خرید ۸۰ فروند هواپیمای مسافری بویینگ با این شرکت امضا شده است و براساس اطلاع منابع نزدیک به وزارت خارجه، اوفک و وزارت خزانه‌داری آمریکا کانال‌های مالی ارسال پول این هواپیماها را نیز تأیید و تعیین کرده‌اند. با اعطای مجوز اين ۱۰۶ فروند و اگر در نظر داشته باشيم كه براي فروش ۱۷ فروند ديگر نيز پيش‌تر توافق شده بود، تاکنون با فروش ۱۲۳ فروند هواپیمای ایرباس موافقت شده است.
نامه جمهوري‌خواهان به اوباما
اعتراض‌ها به صدور مجوز فروش هواپيما، همه ماجرا نيست و رهبران جمهوري‌خواه در مجلس نمايندگان دست‌به‌قلم شده و براي اوباما نامه نوشته‌اند تا سياست‌هاي مرتبط با ايران را به ترامپ واگذار كند. به گزارش پایگاه خبری «هیل» وابسته به کنگره آمریکا، پل رایان، رئیس مجلس نمایندگان، کوین مک کارتی، رهبر اکثریت جمهوری‌خواهان و اد رویس، رئیس کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا، در اين نامه از رئیس‌جمهور کنونی ايالات متحده خواستند بیش از این اقدامی برای افزایش سرمایه‌گذاری بین‌المللی در ایران انجام ندهد. به گفته آنها، اوباما بايد فرصت ارزيابي سیاست مرتبط با ایران را به دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور منتخب بدهد و از وضع و اجرای اقدامات بیشتري که می‌تواند تعیین سیاست‌هاي دولت بعدي را پیچیده کند، بپرهیزد.
اين نامه و چندين مصوبه ضد ايراني اخير در كنگره روشن مي‌كند مخالفان برجام در آمريكا حتي تاب تحمل اين چند هفته را نيز ندارند و نگران هستند كه اوباما و همكارانش در اين مدت گرهي از كار اجراي برجام بگشايند و منفعتي نصيب ايران شود. دموكرات‌هاي حاكم نيز اين را خوب مي‌دانند و قصد ندارند پاي قانوني را امضا كنند كه توانايي جامعه بين‌الملل براي ادامه اجراي موفقيت‌آميز توافق هسته‌اي را تضعيف كند؛ اين را جاش ارنست، سخنگوي كاخ سفيد، در نشست خبري روز دوشنبه خود گفت.او در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه آیا دولت آمریکا تدابیر جدیدی برای تقویت توافق هسته‌ای با ایران به‌منظور خنثی‌کردن هرگونه اقدام دولت ترامپ برای ابطال توافق در نظر دارد يا خير، گفت: «من درحال‌حاضر نمی‌توانم درباره اقدام خاصی صحبت کنم.
اما آنچه می‌توانم تأیید کنم این است که اقداماتی که ما برای اجرایی‌سازی این توافق انجام داده‌ایم، فرایندی نسبتا طولانی داشته است. از‌این‌رو، پیش‌بینی می‌کنم هیچ اقدامی انجام نشود که پس از انتخابات و صرفا ناشی از پیروزی ترامپ باشد».سخنگوی کاخ سفید همچنين درباره نامه پل رایان و همفكرانش نيز گفت: «ما می‌دانیم که بحث‌های زیادی در کنگره درباره این موضوع وجود دارد؛ اگر کنگره لایحه‌ای را در این زمينه تصویب کند، ما آن را بررسی خواهیم کرد. من می‌دانم سخنانی که در کنگره مطرح می‌شود، از لوایحی حمایت مي‌كند که خواهان اعطای ابزارهای لازم به رئيس‌جمهور برای وضع تحریم علیه ایران هستند. حقیقت این است که دولت اوباما از قدرت لازم برای وضع مجازات‌های مالی برخوردار است و ما از این موضوع جلوگیری نکرده‌ایم».سخنگوی کاخ سفید با تکرار ادعاهای واشنگتن درباره سیاست‌های ایران در منطقه و حمایت کشورمان از گروه‌هایی که آمریکا آنها را تروریست می‌خواند، گفت: «این دولت بارها از طریق وزارت خزانه‌داری تحریم‌هایی را علیه ایران به‌دليل برنامه موشکی بالستیک این کشور وضع کرده است.
ما همچنین تحریم‌هایی را به‌دليل حمایت ایران از تروریسم در منطقه وضع کرده‌ایم. علاوه بر این، تحریم‌هایی را ضد ایران به‌دلیل مسائل نقض حقوق بشری اعمال کرده‌ایم. اینها ابزارهایی هستند که دولت در اختیار داشته است و ما تمایل خود را برای استفاده از آنها نشان داده‌ایم. اگر کنگره می‌خواهد گزینه‌های بیشتری را روی میز قرار دهد، آنگاه ما آنچه را آنها پیشنهاد خواهند داد، بررسی می‌کنیم. ما به‌طور قطع، پای قانونی را امضا نخواهیم کرد که توانایی جامعه بین‌الملل را برای ادامه اجرای موفقیت‌آمیز توافق هسته‌ای تضعیف می‌کند».
مجوزهايي در راستاي اجراي برجام
همين جمله آخر جاش ارنست تأیید مي‌كند مسئولان آمريكا مي‌دانند توافق هسته‌اي با ايران يك توافق دوجانبه بين ايران و آمريكا نيست و به اين سادگي‌ها از بين نخواهد رفت. آنها اهميت نگاه و نظر پنج عضو ديگر را مي‌دانند و ازهمين‌رو در مواضع رسمي خود به آن اشاره مي‌كنند؛ براي مثال جان كربي، سخنگوي وزارت آمريكا، در نشست خبري روز سه‌شنبه خود بار ديگر تأكيد كرد: «فارغ از اینکه دولت آینده چه کاری با توافق هسته‌ای انجام خواهد داد، مهم است که به خاطر داشته باشیم برجام توافقی دوجانبه میان ایران و آمریکا نیست، بلکه توافقی چندجانبه بین‌المللی است و ماهیت و ویژگی بین‌المللی‌بودن آن باید در نظر گرفته شود».
او در ادامه، اعطاي مجوز فروش هواپيماهاي مسافربري ايرباس به ايران را نشانه‌اي از پايبندي ايالات متحده به تعهدات برجامي خود دانست و گفت: «همان‌طور که می‌دانید این توافق رفع تحریم‌ها و اجازه فروش هواپیماهای غیرنظامی به ایران را ملزم می‌کند و اعطای مجوز فروش ایرباس در این راستا قرار دارد؛ پیش از این نیز مجوزی مشابه صادر شده بود».
كربي در پاسخ به اين پرسش كه آیا ممکن است دولت بعدی آمریکا، با توجه به تهدید رئیس‌جمهور منتخب برای پاره‌کردن برجام، این تصمیمات را نادیده بگیرد، گفت:«من نمی‌توانم و نمی‌خواهم درباره اینکه دولت بعدی چه کاری با توافق هسته‌ای انجام خواهد داد، ارزیابی كنم. من فقط می‌توانم درباره کارهایی که انجام داده یا انجام خواهیم داد، صحبت کنم. ما به تعهدات‌مان پایبند خواهیم ماند و مجوز فروش ایرباس بخشی از تلاش‌های ما در این راستاست. ما همچنان بسیار قوی و محکم بر این باوریم که توافق هسته‌ای با ایران، توافقی خوب، نه‌تنها برای ما، بلکه برای متحدان ما در منطقه و جهان و به نفع امنیت ملی ماست».
- 13
- 2
