سفر مکرون به واشنگتن نتیجه عکس داشت؟!

بسیاری امیدوار بودند که امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه در سفر خود به ایالات متحده بتواند دونالد ترامپ را قانع کند که از برجام خارج نشود و توافق هسته ای را حفظ کند. استقبال بسیار خوبی که رئیس جمهوری امریکا از همتای فرانسوی اش به عمل آورد این امیدواری را نزد بسیاری از تحلیلگران تقویت کرد. اما نه تنها چنین چیزی نشد بلکه بر عکس شاهد بودیم که مکرون نیز لحن خود را تغییر داد و از توافقی فرابرجامی صحبت کرد که مبتنی بر برجام باشد اما برجام را در بر بگیرد. اظهار نظر او نامفهوم به نظر می رسد، توافقی که فرابرجامی باشد، مبتنی بر برجام باشد و برجام را هم شامل شود، چه نوع توافقی می تواند باشد؟ ترامپ بعد از دیدارش با مکرون گفت که مکرون از حرف هایش قانع شده و پذیرفته که ایران خطری است که باید مهار شود و سپس یک سری اتهامات متوجه تهران کرد. وی ادعا کرد که مکرون با نظرات او همراه شده است.

بعد از او آنگلا مرکل، صدر اعظم آلمان به واشنگتن سفر کرد تا شاید بتواند ترامپ را راضی کند که در برجام بماند. اظهاراتی که بعد از دیدار مرکل با ترامپ گفته شد، دو پهلو بود، مرکل از برجام حمایت کرد اما مشخص نشد که طرف امریکایی چه اظهار نظری کرده است. رسانه ها گفتند که استقبالی که این بار ترامپ از مرکل کرد بسیار بهتر از دفعه پیش بوده است اما مشخص نشد آیا دو طرف توانستند بر سر برجام به توافقی برسند یا خیر؟

ما از متحوای گفت وگوهای مکرون و مرکل با ترامپ خبر نداریم. شبکه خبری سی ان ان در گزارش روز جمعه خود گزارش داد که مکرون با ترامپ نزدیک به صد دقیقه مذاکرات ویژه با محوریت ایران داشته و در این نشست جان بولتون، مشاور امنیت ملی و مایک پمپئو، رئیس سابق سی آی ای و وزیر امور خارجه جدید امریکا حضور داشته اند. سی ان ان گزارش می دهد که بولتون و پمپئو اظهارات تندی را علیه ایران بیان کردند و اسنادی را نشان مکرون دادند تا ثابت کنند چرا باید با ایران به شدت برخورد شود و به مقابله با آن برخواست. شبکه خبری فرانس ۲۴ نیز گزارش داد که ترامپ و بولتون و پمپئو هر سه بر این نکته اتفاق نظر داشتند که حالا مشکل داعش تا اندازه ای رفع شده و دیگر تهدید بالقوه ای به حساب نمی آید، باید به سراغ ایران رفت تا قبل از آن که ایران خلاء نبود داعش را پر کند با آن مقابله شود و به عقب نشینی از مواضعش وا داشته شود.

شبکه الحره گزارش داد که طرف های فرانسوی و امریکایی مواضع مشترکی برای رویارویی با ایران دارند اما در شیوه برخورد اختلاف نظر دارند. الحره گزارش داد که نگرانی مکرون بیشتر اقتصادی است و بیم آن دارد که با خروج امریکا از برجام و احتمال لغو آن از سرمایه گذاری هایش در ایران متحمل خسارت شود، به ویژه که از لحاظ اقتصادی در حال حاضر در وضعیت مناسبی هم به سر نمی برد. اما از سوی دیگر ترامپ توئیت کرده است که ما کمک ۱۵ میلیارد دلاری برای کمک به فرانسه می کنیم و ۱.۵ میلیارد دلار آن در جریان سفر مکرون به امریکا پرداخت شد. آیا این کمک مالی مکرون را وادار به عقب نشینی می کند؟ آیا واقعا چنین خبری صحیح است؟ طرف امریکایی می گوید که با خروج از برجام فضا برای برخورد سخت تر با ایران فراهم می شود به ویژه که احتمال می رود عواقب خروج امریکا از برجام بر ایران زیاد باشد.

گفته می شود برخی کشورهای اروپایی از نتایج سفر مکرون به واشنگتن ابراز ناخرسندی کرده اند و مواضعی که مکرون بعد از دیدارش با ترامپ اتخاذ کرده است را غیرقابل قبول دانسته اند. آن چه از فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و برخی مقامات دیگر اروپایی تا کنون شنیده ایم متفاوت از اظهارات فرانسوی هاست.

هنوز نمی توان با قاطعیت گفت که امریکا از برجام خارج می شود، اظهارات جیمز متیس، وزیر دفاع امریکا موید این ادعاست. اظهارات پمپئو در بروکسل که در جمع وزرای امور خارجه عضو ناتو شرکت کرده نیز بیشتر از آن که خبر از خروج امریکا از برجام بدهد، نشان از فشار امریکا بر طرف های اروپایی برای اعمال خواسته های امریکا در برجام دارد.

دونالد ترامپ و تیمش تا کنون تلاش کرده اند فضا را همواره برای ایران ملتهب نگه دارند و از هر ابزاری برای فشار بر ایران استفاده کنند. در حال حاضر این ابزار برجام است، آنها از یک سو تلاش می کنند ایران از مزایای برجام، به ویژه اقتصادی بهره نبرد، و از سوی دیگر با تهدید دائمی به خروج از برجام و ملتهب نگه داشتن فضا تا آن جا که امکان داشته باشد از ایران امتیاز بگیرند. باید دید این سناریو تا کجا جواب می دهد و طرف ها تا چه اندازه ترامپ کوتاه می آیند. تا این جای کار ایران، روسیه و چین کوتاه نیامده اند اما در مورد اروپا حرف های متفاوتی شنیده می شود. 

على موسوى خلخالى