این روزها درگیرهای سیاسی میان طیف‌های مختلف بر سر چینش کابینه دوازدهم بالا گرفته و این گمانه‌زنی مطرح است که احتمال محافظه‌کار شدن کابینه دولت روحانی وجود دارد. برخی از دولتمردان و نزدیکان به رییس‌جمهور، تاکید دارند که رییس‌جمهور بدهکار هیچ فرد، گروه و جریانی سیاسی نیست؛ از جمله محمود واعظی، وزیر ارتباطات که دیروز در جلسه با فراکسیون ولایی مجلس گفته است: «آقای روحانی به هیچ گروه، جناح و جریانی بدهکار نیست و هیچ گروه و جریانی نمی‌تواند مدعی باشد که باعث رای‌آوری روحانی شده چون مردم به روحانی رای داده‌اند.»
این سخن از یک جهت درست است و آن اینکه روحانی هیچ‌گاه خود را از یک حزب و جریان ندانسته اما وظیفه دارد نظر اکثریت را در فرآیندهای امور اجرایی کشور اعمال کند و از مقامات ارشد کشوری برای چینش کابینه مشورت بگیرد اما در عین حال لزومی ندارد به اجرا کردن تمام توصیه‌های جریان‌های مختلف سیاسی و مقامات ارشد کشوری عمل کند. روحانی نماینده برگزیده مردمی است که به وی رای داده‌اند و وظیفه دارد بر اساس وعده‌ها و شعارهای اعلامی رای، نظر و خواست آنان را در رتق و فتق امور و گزینش اضلاع و اجزای دولت اعمال کند.
اما طبق خبرهای شنیده شده به نظر می‌رسد روحانی به برخی از توصیه‌های مقامات ارشد مبنی براینکه کمتر از اعضای اصلاح‌طلبان در کابینه استفاده کند، گوش داده است البته روحانی زیرک‌تر از آن است که زیر بار فشار گروه‌های مختلف و مقامات ارشد کشوری برود اما به هر حال در عرصه قدرت رییس‌جمهور برای پیشبرد اهداف خود ناچار خواهد بود به برخی از گروه‌های سیاسی از جمله محافظه‌کاران فرصت‌هایی برای حضور و وجود در کابینه بدهد.
این موضوع باعث نگرانی اصلاح‌طلبان شده است چرا که حامیان دولت تمام قامت و در یک رقابت سخت در کنار روحانی ایستادند و او را برای رسیدن به صندلی ریاست‌جمهوری حمایت کردند.
این موضوع را به نحوی نایب‌رییس فراکسیون امید تایید می‌کند. او خبرهای خوشایندی از کابینه نداشت. محمد‌رضا تابش از احتمال حضور نهاوندیان در وزارت اقتصاد سخن می‌گوید و از اینکه ممکن است سیدرضا صالحی امیری، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به ریاست سازمان میراث فرهنگی منصوب شود. تابش همچنین اعلام کرد که بانوان نقشی در کابینه، مشاوران و معاونان دولت نخواهند داشت. همچنین الیاس حضرتی، عضو فراکسیون امید مجلس در توئیتر خود تاکید می‌کند که اخبار خوب و خوشایندی از بستن لیست کابینه به گوش نمی‌رسد. الیاس حضرتی با هشتگ تغییرات احتمالی کابینه نوشت: اخبار خوب و خوشایندی از بستن لیست کابینه به گوش نمی‌رسد مخصوصا در تیم اقتصادی. امیدوارم این اخبار درست نباشد.
از طرفی گزارش‌هایی از رایزنی اصولگرایان خصوصا طیف لاریجانی برای اثر‌گذاری بر ترکیب کابینه شنیده می‌شود. علی لاریجانی اگر در ظاهر و در فضای رسانه‌ای ساکت است و چندان فعال به نظر نمی‌رسد گویا پشت صحنه دستور کار فشرده‌ای دارد و این روزها سرش بسیار شلوغ است. در این میان البته برخی اخبار مبنی بر اینکه لاریجانی برخی از افراد را از حضور در کابینه منع کرده است، وجود دارد. این را بهروز نعمتی، سخنگوی هیات رییسه مجلس در جمع خبرنگاران مطرح کرده است.
اما در خصوص وزیر کشور نیز علی لاریجانی رایزنی‌هایی مبنی بر ابقای رحمانی‌فضلی انجام داده است. فعالان سیاسی اصلاح‌طلب بیشترین انتقادات را نسبت به عملکرد وزیر کشور دولت روحانی مطرح می‌کنند. آنها می‌گویند رحمانی‌فضلی در انتصاب استانداران و فرمانداران بسیار ضعیف عمل کرده است. با این حال برخی رسانه‌ها گزارش داده‌اند که علی لاریجانی، رییس مجلس از منتقدان جدی تغییر رحمانی‌فضلی است و او را خط قرمز خود دانسته است. گفته شده علی لاریجانی از طریق کاظم جلالی به روحانی پیام داده که با توجه به جمیعِ جهات مصلحت به تداوم ماندن رحمانی‌فضلی در راس وزارت کشور است. ولی تاکنون نشانه‌ای برای تایید این مساله وجود ندارد اما رحمانی فضلی از جمله سیاستمداران بسیار نزدیک به علی لاریجانی است.
تایید رهبری برای انتخاب ۵ وزیر
بهروز نعمتی، سخنگوی هیات‌رییسه مجلس در گفت‌وگو با خبرنگار پارلمانی «جهان صنعت» در خصوص توصیه‌های مقامات ارشد به رییس‌جمهور برای چینش کابینه و تاثیر آن بر انتخاب رییس‌جمهور گفت: آقای روحانی چهار سال رییس‌جمهور بودند و شناخت بسیار خوب و کافی از افراد دارند. از این جهت شاید نیاز باشد که تیمی برای این موضوع تشکیل شود. حتما آقای رییس‌جمهور با افراد صاحب نظر مشورت کردند و این موضوع پوشیده‌ای نیست اما اینکه فرد خاصی از طرف مقامی معرفی شود، صحت ندارد اما ممکن است آقای رییس‌جمهور سه گزینه برای وزارتخانه‌ای مدنظر داشته باشد و بخواهد برای انتخاب نهایی نظر افرادی را بگیرد. وی تاکید کرد: برای پنج تا از وزرا باید تایید رهبری گرفته شود و این جای شکی نیست.
آیا رییس جمهور به اجرای توصیه ها ملزم است
علیرضا رحیمی، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار پارلمانی «جهان‌صنعت» در خصوص توصیه‌های مقامات ارشد به رییس‌جمهور برای چینش کابینه و تاثیر آن بر انتخاب رییس‌جمهور گفت: «به لحاظ قانونی انتخاب وزرا و ارائه فهرست هیات وزیران به مجلس به صورت کامل و صد درصد در اختیار رییس‌جمهور است و رییس‌جمهور به لحاظ قانونی الزامی ندارد که از لیست و توصیه دیگران تبعیت کند و متاثر باشد.
منتها فضای سیاسی اجرایی کشور شرایطی است که رییس‌جمهور ملاحظاتی را مد نظر قرار می‌دهد که آن به لحاظ بدنه رایی است که در جامعه دارد و هم به لحاظ مدیریتی کشور و هم مجموعه برآیندهایی که در تکالیف کابینه وجود دارد و براساس آن وزرا باید پاسخگو باشند لذا رییس‌جمهور متناسب با این موارد انتخاب‌های خودش را خواهد کرد.»
جناح‌ها به رییس‌جمهور فشار نیاورند
رحیمی تاکید کرد: «جناح‌ها چه اصلاح‌طلب و چه اصولگرا سهم‌خواهی‌شان معنایی ندارد و نباید به رییس‌جمهور فشار بیاورند. به هرحال ما در قانون اساسی اصل تفکیک قوا را داریم و فرآیند‌ها مشخص است. همین فهرستی که آقای روحانی انتخاب می‌کند نهایتا به دست مجلس می‌رسد و مجلس اگر صلاح ندید که وزیری توانمند نیست. می‌تواند رای ندهد.» وی تصریح کرد: «اینکه رییس‌جمهور با رهبر انقلاب در ارتباط با وزیر کشور، وزیر اطلاعات، وزیر دفاع و وزیر امور خارجه مشورت کنند به لحاظ عرفی در دولت‌های گذشته نیز رسم بوده اما برای وزرای دیگر چنین رسم و توصیه‌هایی مطرح نبوده ضمن اینکه منعی هم وجود ندارد و ما مطمئنیم رهبر نیز اگر توصیه‌ای به رییس‌جمهور دارند، حتما از سر خیرخواهی است و انتخاب نهایی تنظیم فهرست هم با شخص رییس‌جمهور و از آن طرف نیز تصمیم نهایی با رای مجلس است.»
موضع‌گیری مجلس در صورت انتخاب سیاسی وزرا
رحیمی ادامه داد: «پیروزی اصلاح‌طلبان در انتخابات مجلس، شوراها و ریاست‌جمهوری باعث شد جناح مقابلی که نتوانست رای اکثریت مردم را بگیرد، از اهرم‌های قدرت خود استفاده کند و فشار مضاعف به رییس‌جمهور برای ترمیم فرصت‌های ازدست رفته وارد کند. ضمن اینکه تاکیدمان این است که کابینه نباید ائتلافی باشد چون به نوعی کابینه یازدهم بوی ائتلافی داشت و در نتیجه دیدیم که کابینه ائتلافی نتوانست انسجامی برای دولت و قوه مجریه به همراه آورد لذا بدون اینکه توصیه کنم که کابینه ائتلافی باید شکل بگیرد ولی نگاه رییس‌جمهور برای انتخاب وزرا حتما باید متوازن باشد که بتواند بخشی از فشارهای مراجع غیر‌رسمی را کنترل کند.»
وی در پایان خاطر‌نشان کرد: «گمانه‌زنی‌هایی در خصوص کابینه وجود دارد اما مجموعا این اخبار قابل اکتفا نیست و بیش از ۸۰ درصد اخبار جعلی است. لذا اگر احساس شد انتخاب‌ها سیاسی بوده و نه انتخاب حرفه‌ای و مدیریتی مجلس و فراکسیون‌ها موضع خود را نشان خواهند داد.»
درست است که برخی از اطرافیان رییس‌جمهور تاکید دارند که او هیچ‌گاه مرعوب فشارها برای انتخاب کابینه نخواهد شد و ملاک‌ها و مطالبات مردم را در انتخاب کابینه مدنظر قرار خواهد داد، اما بعضی از محافظه‌کاران در روزهای اخیر رای ۱۶ میلیونی نامزد مطبوع‌شان در انتخابات را بهانه کرده‌اند و به دولت روحانی فشار می‌آورند تا در کابینه حضور داشته باشند. و حالا نه تنها سهم‌خواهی اصلاح‌طلبان مطرح نیست بلکه برعکس جناح مقابل به دنبال گرفتن نقشی در کابینه از رییس‌جمهور اعتدالگرای کشور هستند.
در کابینه اول فشار اصولگرایان تا حدودی نتیجه داد و مجلس اصولگرای آن زمان با فشارهایی که وارد کرد، در سهم‌خواهی از روحانی در حدی موفق بود. روحانی هم مجبور شد کابینه را طوری انتخاب کند که بتواند از آنها رای اعتماد بگیرد. لذا این بار با وجود همراه بودن مجلس دهم، برخی محافظه‌کاران با استفاده از اهرم قدرت به روحانی فشار آورده‌اند و از این جهت نیز بعید به نظر نمی‌رسد که روحانی از جناح شکست‌خورده در انتخابات، افرادی را برای حضور در کابینه خود انتخاب کند.
ملیحه اسناوندی
- 16
- 1
