آخرین باری که حسن روحانی رئیس دولت دوازدهم در کسوت پاسخگو حضور پیدا کرد بهمن ماه سال ۹۶ بود و پس از آن به رغم اتفاقات بی شماری که در حوزه‌‌های مختلف از جمله اقتصادی رخ داده است نه از سوی وی و نه اعضای کابینه‌اش چنین اقدامی مشاهده نشد. در واقع، آنگونه که انتظار می‌رفت موضع گیری جدی و قاطعانه‌ای دیده نشد .
این در حالی است که سال ۹۷ ، سال «حمایت از کالای ایرانی» نامگذاری شده است، بنابراین می‌توان چنین برداشت کرد که اقتصاد یکی از مسائلی است که باید بیش از گذشته به آن پرداخت و در سیاست‌های کلان تمامی نهادها مورد توجه قرار گیرد. با این وجود، علی رغم همزمانی افزایش نرخ ارز و فیلترینگ تلگرام، این مسئله فیلترینگ است که به عنوان بحث روز مطرح می‌شود و اگر هم صحبتی صورت می‌گیرد مربوط به نگاه دولت نسبت به این قضیه است اما چنین مسئله‌ای باتوجه به اعتراضات دی ماه ۹۶ که محوریت اصلی آن مسائل اقتصادی و معیشتی مردم بوده تا چه حد قابل قبول است؟
آیا دولت روحانی به رغم نقدهایی که به آن وارد است همچون دور نخست ریاست جمهوری خود پیگیر معضلات اقتصادی است اما آنطور که باید و شاید دیده نمی‌شود؟ یا اینکه عوامل دیگری در این امر تاثیر گذار هستند؟
سال ۹۷ سال حمایت از کالای ایرانی نامگذاری شد و با توجه به صحبت‌هایی که از سوی کارشناسان مسائل سیاسی و اقتصادی مطرح شده می‌توان ادعا کرد که بهبود اوضاع اقتصادی کشور مسئله ای است که باید بیش از سابق مورد توجه قرار گیرد اما در همان روزهای نخست عید نرخ دلار افزایش پیدا کرد اما موضع گیری جدی در این حوزه از سوی دولت روحانی مطرح نشد حتی اظهاراتی در خصوص برنامه‌هایی که برای بهبود اوضاع دارند، موجود نیست و صرفا همان کلی‌گویی‌های همیشگی است. چنین رویکردی قبل از این اتفاقات نیز وجود داشت.
هرچیزی به جای خود
در همین ایام عید بود که به جای پیگیری ماجرای افزایش قیمت دلار، فیلترینگ تلگرام مورد بحث و بررسی قرار گرفت، البته این بدین معنا نیست که مسئله آزادی بیان یا دسترسی آسان شهروندان به اطلاعات اهمیتی ندارد اما با توجه به اعتراضات اقتصادی مردم در دی ماه ۹۶ انتظار می‌رفت که دولت روحانی توجه بیشتری به این قضیه داشته باشد و این امر شبهاتی در خصوص عملکرد دولت و برنامه هایی که برای آینده اقتصادی کشور دارد، ایجاد می‌کند.
در همین راستا جلال میرزایی نماینده مردم ایلام در مجلس شورای اسلای در گفت‌وگو با «ابتکار» در رابطه با این امر اظهار کرد: « هر چیزی جای خود را دارد؛ مردم از این پیام رسان استفاده می‌کنند و در حقیقت بخشی از زندگی مردم شده است و این امر باعث می‌شود که واکنش‌ها نسبت به تلگرام در محافل مختلف اتفاقی اجتناب ناپذیر باشد و باید به آن توجه کرد.» وی در ادامه افزود: «اگر نرم افزار مناسبی جایگزین آن نکنیم، با مشکلات زیادی روبرو خواهیم شد.»
میرزایی خاطرنشان کرد: « جنس مشکلات اقتصادی از نوع دیگری است و شما نمی‌توانید در کوتاه‌مدت در این زمینه توفیقی داشته باشید و در کوتاه مدت راهکاری عملیاتی نمی‌توان پیدا کرد، چراکه منابع بسیاری نیاز دارد و امکانات سرمایه‌گذاری هم اهمیت دارد و با توجه به شرایطی که ما در عرصه بین‌المللی داریم و با بالا رفتن ریسک سرمایه‌گذاری خارجی در ایران مردم هم دیگر متوجه هستند که نمی‌توان در کوتاه مدت اقدامی صورت داد.»
این فعال سیاسی اصلاح‌طلب در ادامه با اشاره به رویکردی که بسیاری از کشورهای اروپایی در ثابت نگه داشتن اوضاع موجود دارند، گفت: « ما هم قرار نیست که همواره به دنبال این باشیم که اقدام جدیدی صورت دهیم و اینگونه فکر کنیم هر تغییری مثبت خواهد بود، شاید تغییرات مشکلات را هم بیشتر کند. این نگاه غلطی است که ما همواره منتظر خبر جدید هستیم. اگر دولت در شرایط کنونی اقدامی صورت نمی‌دهد به این حقیقت بازمی‌گردد
که شرایطش مهیا نیست. انتظار می‌رود که دولت یک میلیون شغل ایجاد کند، این اشتغالزایی نیاز به منابع مالی بالایی دارد که در حال حاضر امکان آن برای دولت فراهم نیست. بازار داخلی هم دیگر جوابگو نیست و دیگر ظرفیت تولید و عرضه کالا را ندارد، با این اوصاف، در داخل ایران هم با رکودی مواجه هستیم و اگر دولت در زمینه رکود هم دست به اقدامی نمی‌زند به این دلیل است که دستانش بسته است این مسائل نیاز به تخصص دارد که در آن هم مشکلات جدی وجود دارد.»
مصیبتی برای همه
بنابر گفته بسیاری از کارشناسان بحران اقتصادی و معیشتی که مردم در آن به سر می‌برند چیزی نیست که تبعات آن تنها دامن‌گیر دولت مستقر شود و در ادامه ممکن است که ما شاهد رویارویی حاکمیت و ملت باشیم. میرزایی نیز با چنین نگرشی عنوان کرد: «این مشکلاتی که وجود دارد، دیگر موقعیتی را فراهم می‌کند که صرفا آینده دولت کنونی مطرح نیست و در گذشته یک کارشناس اقتصادی مسئله‌ای را مطر ح کرد و گفت که اشتغال و مشکلاتی
که با آن مواجه هستیم، توان اقتصادی ما را کاهش داده است و این یک بحران ملی است و همه جناح‌ها و طیف‌ها را درگیر می‌کند و بنابراین، همه باید دست به دست یکدیگر بدهند که راهکاری برای آن پیدا کنیم اما آنچه در عمل مشاهده می‌کنیم چیز دیگری است و به دلیل نبود اتحاد در عمل هر نهاد و سازمانی مسیر خود را می‌رود و در سال‌های اخیر هم بخشی از اقتصاد کشور از زیرنظر دولت خارج شده و دولت دیگر سیطره‌ای روی آن ندارد و همین اجرای برنامه‌های اقتصادی را دشوار می‌کند.»
دخالت‌های دیگران در اقدامات دولت
لازم به یادآوری است که تا زمانی که دولت روحانی در قبال تمام این مسائل پاسخگو نباشد ابهاماتی که در این خصوص وجود دارد، رفع نخواهد شد. تا این جای امر متوجه شدیم که تمام مشکلات کشور ختم به دولت نمی‌شود و قاسم میرزایی نکو دیگر نماینده مجلس هم این امر را تایید کرد و با ادبیاتی مشابه با میرزایی در خصوص این معضل اظهار کرد: «همه باید بدانند که گره تمام مشکلات کشور به دست دولت باز نمی‌شود.
به عنوان مثال در ماجرایی مانند برجام با مشکلات زیادی روبرو بودیم و گره افکنی‌های بی‌شماری در این حوزه صورت گرفت، چراکه دخالت‌های مختلفی در این حوزه وجود داشته و دارد. بنابراین اینگونه نیست که دولت بگوید، کن فیکون و بشود. با این اوصاف، عوامل مختلفی در این مسیر تاثیرگذار هستند.» وی در ادامه افزود: « در ایام نوروز آقای جهانگیری هم به این قضیه ورود پیدا کرد و دراین رابطه گفت هنگامی که ایران تعیین کننده این باشد که به چه کسی نفت بفروشیم اوضاع اقتصادی به گونه‌ای رقم می‌خورد و در شرایطی که بازار نفت ما محدود باشد،
اوضاع کاملا متفاوت خواهد بود.» میرزایی نکو تصریح کرد: «با این اوصاف، زمانی که می‌خواهیم در خصوص عملکرد دولت قضاوت کنیم، باید این مسائل را در سطح کلان بررسی کنیم. بودجه هم به مجلس آمد و اصلاحاتی صورت گرفت اما تحقق آن به مالیات و فروش نفت وابسته است که فروش نفت هم به قدرت دیپلماسی ما وابسته است. درحقیقت، همه اتفاقات مانند دومینو به هم وصل هستند و برهم تاثیر می‌گذارند.» وی با اشاره به نوسان نرخ ارز اظهار کرد: « بنابراین، اگر بخواهیم در خصوص اقدامات دولت در داخل کشور صحبت کنیم، نمی‌توان دولت را منفعل قلمداد کرد اما به هر حال کنترل ارز اتفاقی است که در کنترل دولت نیست و عوامل متعددی در آن دخیل هستند.»
شگرد تکراری مخالفان
با توجه به همزمانی مطرح شدن مجدد مسئله فیلترینگ و افزایش نرخ ارز شبهاتی در رابطه با این امر به وجود آمد که دولت با مطرح کردن مسئله فیلترینگ به دنبال این است تا ضعف‌های خود را در حوزه اقتصاد از گزند انتقاد دور نگاه دارد. اما میرزایی نکو نظری متفاوت در این رابطه دارد. این نماینده اصلاح‌طلب درباره این شبهات عنوان کرد: «درست زمانی که دولت اصلاحات روی کار بود، چنین شگردی را مخالفان دنبال می‌کردند.
در شرایط کنونی هم این ترفند را به نوع دیگری استفاده می‌کنند. زمانی که دولت تصمیم می‌گیرد که به مسائل جدی بپردازد، مخالفان مردم را در مقابل دولت قرار می‌دهند تا بتوانند کارشکنی کنند. در حقیقت، اتفاقی که در دی ماه سال ۹۶ هم رخ داد با چنین هدفی آغاز شد اما از جایی به بعد دیگر کنترل آن از دستشان خارج شد.» وی تصریح کرد: «فیلترینگ هم همین مسئله را دارد، دولت اصلا نمی‌خواست در این قضیه اقدامی صورت دهد و ریشه این ماجرا هم به گروهی باز می‌گردد که به دنبال این هستند تا چهره دولت را در جامعه تخریب کنند.»
زهره احدی
- 14
- 3
