پیام سالیانه ملکه بریتانیا: «امسال جای خنده یک نفر خالی بود»

ایراد پیام عمومی در روز کریسمس و اعیاد رسمی، از سوی رهبران کشورها، امری عادی است، اما پیام ملکه الیزابت دوم در بعدازظهر شنبه، ۲۵ دسامبر ۲۰۲۱، از جایگاهی خاص برخوردار بود. ملکه ۹۵ ساله بریتانیا از ماه اکتبر به دلیل مشکلات سلامتی خود و محدودیت‌های مربوط به ویروس کرونا، در انظار عمومی ظاهر نشده بود؛ اما او در روز کریسمس دقایقی مهمان خانه‌های مردم کشورش شد تا پیام سالیانه روز کریسمس خود را به گوش آنان برساند.

مدت کوتاهی پس از پخش آن پیام بود که نوجوانی ۱۹ ساله در محوطه کاخ وینزر، از اقامتگاه‌های اصلی خاندان سلطنتی بریتانیا، دستگیر شد. به گفته پلیس بریتانیا، این نوجوان دارای «اسلحه تهاجمی» بود، اما موفق به ورود به هیچ‌یک از بنا‌های کاخ نشده بود. 

ربکا میرز، رئیس پلیس دره تمز، گفت: «به اعضای خاندان سلطنتی درباره این حادثه اطلاع داده شده است. باور نداریم که خطر گسترده‌‌تری متوجه عموم مردم باشد.»

آن حادثه تاثیری بر ضبط و پخش پیام ملکه نداشت.

سخنرانی ملکه الیزابت اما بویی از غم با خود داشت. او با اشاره به کسانی که عزیزانشان را از دست داده‌اند، با آن‌ها ابراز همدردی کرد و از تداوم بحران کرونا گفت. ملکه الیزابت همچنین از همسر فقیدش، شاهزاده فیلیپ، یاد کرد که در آوریل گذشته در سن ۹۹ سالگی درگذشت. ملکه در یادبود همسرش گفت، «امسال جای خنده یک نفر خالی بود»، و به گرمی یادآوری کرد: «فیلیپ این قابلیت را داشت که از هر موقعیتی، شادی برآورد.»

ملکه الیزابت دوم گفت: «کریسمس برای خیلی از مردم زمانی مملو از شادی و خوشی فراوان است. اما  برای کسانی که عزیزانشان را از دست داده‌اند، می‌تواند دشوار باشد. من امسال به‌خصوص متوجه چرایی این امر هستم.»

ملکه بریتانیا هنگام ایراد سخنانش پشت میزی نشسته بود که روی آن تصویری از خودش و شاهزاده فیلیپ از سال ۲۰۰۷ قرار داشت که به مناسبت جشن شصتمین سالگرد ازدواج خود گرفته بودند. ملکه به مناسبت کریسمس لباسی قرمز و براق پوشیده بود که مزین به سنجاق‌سینه‌ای آشنا از یاقوت کبود بود؛ همان سنجاق‌سینه‌ای که او ده‌ها سال پیش، در دوران ماه‌عسل بر لباس داشت.

شاهزاده چارلز، بزرگ‌ترین فرزند، و شاهزاده ویلیامز، نوه‌ ملکه، در این پیام تحسین شدند، چرا که به گفته او، با ادامه راه شاهزاده فیلیپ «مسئولیت ما درباره محیط زیست را جدی گرفتند». ملکه مشخصا به مشارکت آنان در نشست تغییرات زیست‌محیطی «کوپ ۲۶» در گلاسگوی اسکاتلند اشاره کرد. چهار عضو جدید خانواده سلطنتی (فرزندان نوه‌های ملکه) نیز مورد اشاره او قرار گرفتند تا رسم اعلام اخبار سالیانه خانواده رعایت شده باشد. 

چنان که انتظار می‌رفت، ملکه اشاره‌ای به بحران‌های خانوادگی سال گذشته، از جمله گفت‌وگوی معروف شاهزاده هری و همسرش، مگان مارکل، با اپرا وینفری، مجری مشهور تلویزیونی در آمریکا، و اتهامات مربوط به آزار جنسی علیه شاهزاده آندرو، نکرد (شاهزاده آندرو منکر آن اتهامات است).

پیام ملکه از کلاسیک‌ترین نشانه‌های کریسمس برای مردم بریتانیا و ۵۴ کشور موسوم به «مشترک‌المنافع» است. او که سال آینده هفتادمین سالگرد سلطنت خود را جشن می‌گیرد، در تمام سال‌های حکومتش، جز سال ۱۹۶۹، پیام کریسمس ایراد کرده است. در آن سال «بی بی سی» مدت کوتاهی پیش از پایان سال، مستندی دو ساعته راجع به خاندان سلطنتی پخش کرده بود و ظاهرا ملکه تصمیم گرفت که دیگر نیازی به پیام مجزا نیست. 

پیام کریسمس ملکه در ضمن از اهمیتی خاص برخوردار است، چرا که از معدود سخنان او است که بدون هیچ گونه مشورت با دولت بریتانیا نوشته می‌شود. از آن‌جا که ملکه رئیس کلیسای انگلستان و رهبر مذهب مسیحیتِ آنگلیکن نیز محسوب می‌شود، این سخنرانی جایگاهی مذهبی نیز دارد.

ملکه الیزابت در پیام کریسمس به شیوه معمول غیرسیاسی، به رویدادهای مهم روز هم می‌پردازد؛ از دنیاگیری ویروس کرونا تا آتش‌سوزی دلخراش ساختمان گرنفل لندن، و حتی خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا که باعث شد ملکه سال ۲۰۱۹ را سالی «پرتلاطم» بنامد.

با آن‌که بسیاری از کارشناسان سیاسی، فقدان ارزش خبری در پیام‌های ملکه را به سخره می‌گیرند، این سخنرانی سالیانه همچنان از محبوبیت نزد مخاطبان برخوردار است. سال گذشته، در حالی که کرونا جهان را گرفته بود، سخنرانی چند دقیقه‌ای ملکه از پربیننده‌ترین برنامه‌های تلویزیون در روز کریسمس بود. 

ملکه الیزابت در ماه اکتبر مدت کوتاهی در بیمارستان بستری شد. کاخ باکینگهام گفت دلیل آن بستری شدن «بررسی‌های اولیه» بوده است، و بعدها افزود که پزشکان از او خواسته‌اند استراحت کند و تنها «وظایف سبک» را بپذیرد. از آن پس، ملکه در بسیاری از رویدادهای مهم کشور، از جمله مراسم «یکشنبه یادبود» که برای بزرگداشت جان‌باختگان بریتانیا در جنگ برگزار می‌شود، حاضر نبوده است. در ماه نوامبر، خاندان سلطنتی خبر از جراحت کمر ملکه دادند.

با این همه، ملکه الیزابت به دیدارهای خصوصی خود با سفرای کشورها و سایر مقامات ادامه داده است، اما یا به صورت مجازی، یا به صورت خصوصی درون قصر. 

اما وقتی نهار پیش از کریسمس ملکه در کاخ الیزابت و سفر سالیانه به ساندرینگهام لغو شد، دلیل رسمی اعلام‌شده، دنیاگیری کرونا بود، نه وضعیت سلامتی ملکه. 

به گزارش رسانه‌های بریتانیا، شاهزاده ویلیام همراه با همسر، کودکان، و والدین همسرش برای فصل تعطیلات به نورفولک رفته‌اند. ملکه اما در کاخ وینزور است و شاهزاده چارلز، ولیعهد بریتانیا، کامیلا، همسر ولیعهد، و چند تن دیگر او را همراهی می‌کنند. 

ملکه در پیام خود گفت: «کرونا بدین معنی است که نمی‌توانیم چنان‌که می‌خواستیم جشن بگیریم، اما همچنان می‌توانیم از سنت‌های شادمان خود لذت ببریم.»