كردهاي عراق روز يكشنبه در انتخابات پارلماني اين منطقه براي نخستين‌بار از سال ۲۰۱۳ حضور پيدا كردند. بسياري بر اين عقيده هستند كه مردم اقليم خودمختار عراق در اين راي‌گيري تلاش كردند تا فضاي سياسي راكد و حاكم بر اقليم كردستان را تغيير دهند تا شرايط از بحراني كه طي ماه‌هاي اخير اين منطقه را درگير خود كرده، خارج شود.
اين اولين انتخابات پارلماني كردستان عراق پس از ظهور داعش در سال ۲۰۱۴ و شكست آن در سال گذشته ميلادي بود. اما در طول ماه‌هاي گذشته اختلافات شديدي ميان دو حزب اصلي كردستان عراق يعني حزب دموكراتيك كردستان و اتحاديه ميهني كردستان وجود داشته است. انتخابات روز يكشنبه برگزار شد اما به نظر مي‌رسد ۷۲ساعت زمان لازم است تا نتايج آن مشخص شود.
پيش‌بيني‌ها حاكي از آن است كه حزب دموكراتيك مي‌تواند پيروز اين رقابت باشد، اما مشخص نيست كه شكاف ميان آراي احزاب تا چه ميزان خواهد بود. نتايج اوليه غير‌رسمي انتخابات نشان مي‌دهد، ميزان مشاركت در انتخابات سراسري اين اقليم حدود ۵۷ درصد بوده است كه در اين ميان حزب دموكراتيك كردستان توانسته حدود ۴۳ درصد آرا را به خود اختصاص دهد و حزب اتحاديه ميهني نيز ۲۰درصد آرا را كسب كند و در ميان ساير احزاب، گوران توانسته با ۱۳ درصد در رده بعدي رقابت قرار گيرد. گفته مي‌شود با اين نتايج حزب دموكراتيك ۴۴ كرسي و حزب اتحاديه ميهني ۲۴ كرسي را به خود اختصاص داده است اما اين نتايج قطعي نيست. لازم به ذكر است كه پارلمان كردستان عراق ۱۱۱ عضو دارد كه ۱۱ كرسي آن به اقليت‌ها در كردستان اختصاص داده مي‌شود.
اما نكته جالب توجه پس از انتخابات روز يكشنبه موضع‌گيري اعضاي حزب اتحاديه ميهني بود. سعدي احمد پيره، سخنگوي اتحاديه ميهني كردستان پس از انتخابات عنوان كرد كه حزب او نتايج انتخابات پارلمان منطقه كردستان را رد مي‌كند. اما يك ساعت بعد در گفت‌وگو با شبكه خبري كردستان۲۴ اين اظهارات را رد كرد. گفتني است تا زمان تنظيم اين گزارش هنوز هيچ خبر رسمي در خصوص نتايج انتخابات منتشر نشده است. اما بر اساس اطلاعات به دست آمده از سوي رهبران حزب اتحاديه ميهني تقلب‌هاي گسترده‌اي در استان‌هاي اربيل و دهوك صورت گرفته است.
در حال حاضر اين اولين بار پس از رفراندوم مناقشه‌آميز استقلال است كه كردها به پاي صندوق‌هاي راي رفتند. رفراندومي كه اگر چه از حمايت بالاي مردمي براي خروج همراه بود، اما اين رفراندوم غيرقانوني نتوانست حمايت بين‌المللي را با خود همراه كند و با واكنشي جدي از سوي بغداد روبه رو شد و اختيارات اقتصادي اقليم كاهش پيدا كرد. با توجه به برگزاري ناموفق همه‌پرسي يك سرخوردگي عميق ميان مردم اقليم براي سياست‌هاي دو حزبي در اين منطقه خودمختار ايجاد شده است. بسياري از كردها نيز نسبت به شرايط پس از انتخابات روز يكشنبه ابراز نگراني كردند.
فاروق عمد ۳۱ ساله كه در پايتخت اقليم يعني اربيل زندگي مي‌كند در گفت‌وگو با واشنگتن‌پست مي‌گويد: من نمي‌خواهم راي بدهم و وقت خود را تلف كنم. ما قبلا در رفراندوم راي داديم و نتيجه آن را مشاهده كرديم. ما آنچه را كه پيش از برنده بودن داشتيم نيز از دست داديم.
اين يك حقيقت است كه فاروق عمد آن را بيان مي‌كند. كردستان عراق با هشدارهاي متعددي از سوي ايالات متحده و كشورهاي همسايه براي عدم برگزاري رفراندوم روبه‌رو شد اما نسبت به آن بي‌توجهي كرد و شخص مسعود بارزاني رييس سابق اقليم كردستان بر آن پافشاري داشت.
هرچند كه اكنون يك سال از رفراندوم مي‌گذرد و روابط اقليم با بغداد بهبود پيدا كرده اما واقعيت آن است كه شرايط ميان دو حزب اصلي كردستان به‌شدت نگران كننده است. حزب دموكراتيك كردستان عراق به رهبري مسعود بارزاني كه برگزار‌كننده اين همه‌پرسي و وارد كردن اقليم به يك چالش جدي بود، حزب اتحاديه ميهني را متهم مي‌كند كه به آرمان‌هاي كردي خيانت كرده است و در بحث رفراندوم با حزب دموكراتيك همراهي نكردند و اين موضوع شكاف ميان طرفين را افزايش داده است. مسعود بارزاني هر چند از رياست اقليم كناره‌گيري كرده اما كنترل حزب دموكراتيك را برعهده دارد. در اين شرايط رقابت‌ها ميان دو حزب اصلي كردستان افزايش يافته است.
همچنين براي اولين‌بار از سال ۲۰۰۵ انتخاب رييس‌جمهور در عراق به شكل رقابتي انجام مي‌شود. اين در حالي است كه پيشتر طي يك توافق ميان احزاب كردي توزيع قدرت صورت مي‌گرفت. اگرچه پست رياست‌جمهوري در عراق تشريفاتي است اما كردها به طور سنتي يك عضو از حزب اتحاديه ميهني را براي اين كار تعيين مي‌كردند. اما به نظر مي‌رسد حزب دموكراتيك كردستان قصد دارد اين رويه را تغيير دهد كه همين امر ممكن است چالش‌هايي را در اقليم ايجاد كند.
از همين رو رقابت براي رياست‌جمهوري نشان‌دهنده اختلافات شديد ميان سياستمداران كرد است و احزاب كردي قصد دارند از اين اهرم خود در بغداد كمال استفاده را ببرند. در حال حاضر برهم صالح و فواد حسين به بغداد سفر كردند تا بتواند رضايت مجلس عراق را براي رياست‌جمهوري خود كسب كند كه تا زمان تنظيم اين گزارش هنوز تكليف رئيس‌جمهور توسط پارلمان عراق روشن نشده است. پيشتر مسعود بارزاني خواهان تعيين‌تكليف اين موضوع توسط نمايندگان كرد در پارلمان عراق شد.
رناد منصور، متخصص سياست‌هاي كردي و عراقي در چتم هاوس در گفت‌وگو با واشنگتن‌پست گفت: اكنون دولت بعدي كردستان بايد روي ساختن يك دولت كارآمد تمركز كند. انتخابات يكشنبه و نبرد براي رياست‌جمهوري عراق، ديدگاه‌هاي رقابتي براي دولت كردستان را برجسته كرده است. در حال حاضر حزب اتحاديه ميهني بر برقراري روابط بهتر با بغداد و بهبود بحران منطقه‌اي تلاش مي‌كند اين در حالي است كه حزب دموكراتيك اصرار دارد كه استقلال را به كردستان بازگرداند و كردستان و بردرآمدهاي خود كنترل داشته باشد و بر سر مسائل امنيتي با دولت مركزي همكاري كند.
رقابت بر سر رياست‌جمهوري و رياست بر منطقه اقليم كردستان به اين معني است كه مي‌توان شاهد يك چالش عميق بين دو حزب اصلي كردستان بود. اما براي گروه‌هاي مخالف و كوچك‌تر كه سعي در شكستن سيستم دو حزبي كردستان عراق دارند آزموني تا از سطح نفوذ خود در كردستان عراق آگاه شوند. حال به نظر مي‌رسد اختلافات در كردستان شرايط را به سويي سوق داده كه اين منطقه را تبديل به آتش زير خاكستر كرده است.
موضع همسر جلال طالباني در بحث رياست‌جمهوري عراق
هيرو ابراهيم احمد، عضو دفتر سياسي حزب اتحاديه ميهني كردستان عراق و همسر «جلال طالباني» رييس فقيد اين حزب، طي بيانيه‌اي موضع خود درباره مساله نامزد رياست‌جمهوري را تبيين كرد. به گزارش فارس به نقل از شبكه «NRT» وي در اين بيانيه بر خلاف موضع رسمي حزبش و همسو با خواست «مسعود بارزاني» رييس حزب دموكرات كردستان تاكيد كرد كه نامزد رياست‌جمهوري بايد از سوي نمايندگان كرد پارلمان عراق انتخاب شود. هيرو ابراهيم احمد در اين بيانيه تاكيد كرد: حزب اتحاديه ميهني كردستان از زمان تاسيسش تاكنون، براي وحدت صفوف ميان كردها تلاش كرده است. اين حزب و حزب دموكرات كردستان به عنوان دو حزب و قدرت اصلي در منطقه كردستان با اتخاذ موضعي واحد و ائتلاف با يكديگر، دستاوردهايي را براي ملت كردستان به ارمغان آورده‌اند. در اين مرحله نيز ما ضروري مي‌بينيم كه اين هم‌پيماني و موضع واحد ميان دو طرف و ساير طرف‌هاي كردستاني ادامه يابد تا بتوانيم دستاوردهاي خود را حفظ كنيم و نقش بزرگي در عراق ايفا كنيم. وي افزود: بر اساس اصل حمايت از وحدت صفوف و به دليل آنكه مساله انتخاب نامزد رياست‌جمهوري در اين زمان، نزديك است به تخريب وحدت صفوف ميان دو حزب اتحاديه ميهني و دموكرات كردستان، منجر شود، من ترجيح مي‌دهم كه يك نامزد براي پست رياست‌جمهوري عراق پيشنهاد شود و از اين رهگذر، بهتر مي‌دانم كه انتخاب اين نامزد از سوي تمام نمايندگان كرد در پارلمان عراق صورت گيرد.
ميثم سليماني
- 14
- 1
