طرح مجانی شدن آب، برق و گاز در مجلس

هر چند پیش از این برخی مسئولین اظهار نمودند که در حال حاضر بحث سهمیه بندی بنزین مطرح نیست و هدف از اعلام فراخوان برای دریافت مجدد کارت سوخت توسط مردم صرفاً مبارزه با قاچاق سوخت است، اما عبدالحمید خدری عضو کمیسیون انرژی مجلس به آفتاب یزد گفت که به احتمال بسیار زیاد طرح سهمیه بندی سوخت در مجلس تصویب خواهد شد. 

در این بین، احمد امیرآبادی فراهانی از اعضای هیئت رئیسه مجلس خبر از احتمال "مجانی شدن آب و برق و گاز" داده است. این مسئله که به گفته ای او در جلسه غیرعلنی مجلس و توسط دولت اعلام شده است، در صورت تحقق می‌تواند تفاوتی بسیار بزرگ در جایگاه دولت در نزد مردم ایجاد کند. تاکنون هیچ دولتی موفق به این کار نشده است، اما پرسش این است که دولت چگونه می‌خواهد چنین طرحی را آن هم در شرایط تحریم محقق سازد؟

سهمیه بندی بنزین 

بسیاری از انتقادات اقتصادی در بحث‌ها‌ی محاوره ای کوچه و بازار معمولاً به نرخ قبوض آب، برق، گاز، و... ختم می‌شود. تاکنون تنها شهر قم توانسته است از تخفیف چشمگیر در نرخ برق برخوردار گردد. در سال ۱۳۹۲ با مصوبه هیئت دولت، وزارت نیرو تعرفه برق استان قم را از مناطق گرمسیر ۴ به مناطق گرمسیر ۳ تغییر داد و با این اقدام تعرفه برق استان قم تا ۷۷درصد کاهش پیدا کرد. آنها در واقع تنها ۳۳ درصد مبلغی را که مثلاً شهروندان تهرانی می‌پردازند، پرداخت می‌کنند.

مسعود پزشکیان نائب رئیس مجلس در گفتگو با خبرگزاری‌ها‌ به شدت به آنچه او آن را " تبعیض " خواند حمله کرد و گفت که این مسئله ( تخفیف برق به قم ) مغایر با عدالت است و یا باید همه از این تخفیف برخوردار شوند و یا باید تخفیف قم نیز حذف گردد. به تازگی امیر آبادی از اعضای هیئت رئیسه مجلس در اظهاراتی از احتمال فراگیر شدن چنین تخفیف‌ها‌یی در سراسر کشور خبر داده است.

وی به جلسه غیرعلنی نمایندگان مجلس با مسئولان اقتصادی دولت اشاره کرد و گفت:« در این جلسه از سوی مسئولان اقتصادی دولت خبرهای خوشی در ارتباط با کاهش قیمت ارز شنیده شد. احمد امیرآبادی فراهانی اظهار داشت: بودجه سال ۹۸، بر اساس فرمولی نوشته می‌شود که امیدواریم اتفاقات خوبی را با خود به همراه داشته باشد. وی در ادامه گفت: از سوی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی مطالعاتی در حال انجام است که هرماه به هر ایرانی ۲۰ لیتر بنزین با قیمت ده هزار ریال بدهند.

وی در مورد طرح دیگری گفت: این طرح مربوط به‌ رایگان شدن آب، برق و گاز است، به این صورت که آب، گاز و برق خانوارها در حد میزان الگوی مصرف رایگان شده و مابقی هزینه دریافت شود. عضو هیئت‌رئیسه مجلس شورای اسلامی با اشاره به مزایای اجرای این طرح ابراز کرد: انجام آن‌هم میزان مصرف را پایین آورده و هم بیش از وضعیت فعلی برای کشور درآمد خواهد داشت.» 

خرج کردن از پس انداز آتی 

ظاهراً پیشنهاد رایگان کردن آب و برق و گاز بر اساس دو منبع مالی آتی در بودجه به صورت جدی از سوی برخی نمایندگان طرفدار دولت در حال پیگیری است . در صورت سهمیه بندی بنزین، میزان مصرف بنزین کشور از ۹۰ میلیون لیتر در روز به ۵۶ میلیون لیتر کاهش خواهد یافت.

این موضوع می تواند بر بسیاری از جنبه های زندگی مردم و به ویژه تورم تاثیر بگذارد . برای کاهش اثرات منفی چنین طرحی که برخی کارشناسان آن را امری ناگزیر و حتمی می‌دانند ( با توجه به شرایط موجود) این پیشنهاد مطرح شده که با استفاده از منابع حاصل از صرفه جویی در مصرف بنزین که قریب ۶۵ هزار میلیارد تومان است ، بتوان برای برخی از اقشار کم درآمد و مشترکان کم مصرف ، قبوض آب ، برق و گاز را رایگان اعلام کرد . دولت قصد دارد تا قرص تلخ سهمیه بندی بنزین را درون یک شیرینی (رایگان کردن آب و برق ) قرار دهد تا از سوی جامعه مورد قبول واقع گردد.

همچنین نرخ تسعیر ارز در بودجه سال جاری( ۱۳۹۷) معادل ۳۸۰۰ تومان است ، یکی از نمایندگان مجلس به آفتاب یزد گفت که به احتمال زیاد این نرخ در بودجه سال بعد در حدود ۱۰ هزار تومان خواهد بود ، این به معنی سه برابر شدن درآمدهای دولت ، تنها از این محل خواهد که منابع قابل توجهی برای دولت فراهم خواهد کرد که ممکن است تا یک میلیون بشکه ،کاهش فروش نفت را پوشش دهد. بر این اساس برخی کارشناسان و نمایندگان مجلس معتقدند که انجام این کار غیر ممکن نیست و برای پوشاندن آثار تورمی ناشی از سهمیه بندی بنزین، ضرروی است تا تسهیلاتی برای اقشار کم درآمد ایجاد گردد . 

تامین منابع 

عبدالحمید خدری عضو کمیسیون انرژی مجلس در این باره به آفتاب یزد گفت : «بودجه از جمله ابزارهای مالی کلانی است که به وسیله آن یک سال سیاست های مالی کشور جهت دهی می شود ، به همین جهت از اهمیت بالای برخوردار است . با توجه به شرایط عمومی معیشت مردم ، به صورت کلی مجلس از هر طرح و پیشنهادی که فشار اقتصادی وارده بر مردم را کم کند، استقبال خواهد کرد ، اما در این بین باید واقعیت ها را نیز در نظر گرفت و همه 

مسائل را ببینیم ، اینکه برخی دوستان گفته اند آب و برق در بودجه سال جاری مجانی شود ،به نظر من کمی نشدنی به نظر می رسد ، این خیلی خوب است اگر ما بتوانیم تامین منابع نماییم و آب و برق و گاز را مجانی کنیم ، اما این پرسش جدی وجود دارد که آیا چنین طرح های آرمانگرایانه ای در عالم واقع نیز محلی از اعراب خواهند یافت . با توجه به اینکه ما تحت تحریم های ظالمانه قرار داریم.

آقای زنگنه قول داده اند که در حالت خوشبینانه ما یک میلیون بشکه در روز شاید فروش داشته باشیم . با توجه به آنکه ما قریب یک میلیون و هفتصد هزار بشکه کاهش فروش خواهیم داشت و از سوی دیگر بحث تحریم و مراودات تجاری را داریم که با برخی مشکلات رو به ر واست ، حال اگر در چنین شرایطی ما بگویم که آب و برق را هم مجانی می کنیم ، من نمی دانم که تا چه حد می تواند جامه واقعیت به خود بپوشاند.» وی در ادامه افزود: « این طرح که به هر ماشین در ماه ۲۰ لیتر بنزین داده شود و به نوعی سهمیه‌بندی گردد، حتماً تاثیرات تورمی خواهد داشت .» خدری در پاسخ به سوالی در مورد احتمال تصویب سهمیه بندی بنزین در مجلس گفت :«ما در حال حاضر بحث کارت سوخت را داریم و یکی از انگیزه های این مسئله ، جلوگیری از قاچاق سوخت است و به نظر من این مقدمه ای برای سهمیه بندی سوخت است. این فضایی را که من در حال حاضر در مجلس می بینیم، حتماً سهمیه بندی را استقبال خواهند کرد و بالاخره هم در صرفه جویی و هم در مصرف تاثیر خواهد داشت و احتمال رای آوری این طرح بسیار بالا است.»

باید اول بودجه بیاید!

هادی قوامی عضو کمیسیون برنامه و بودجه نیز به آفتاب یزد گفت : «‌بودجه سندی است حجیم و دارای جزئیات بسیار که فرآیند تدوین، طرح، پیشنهاد و تصویب آن در تمام سطور و کلمات حاصل خرد جمعی است. بدیهی است در این بین ممکن است دهها پیشنهاد و نظر مختلف از سوی نمایندگان محترم مجلس ، صاحب‌نظران، کارشناسان و اعضای محترم دولت ارائه گردد و در جریان چکش کاری‌ها و مباحث در مجلس در مورد این پیشنهادات نیز بحث صورت گیرد، اما اظهار نظر های پیش هنگام بی شک نمی تواند بازتاب دهنده واقعیت ها باشد، لایحه بودجه در حال حاضر در دولت در دست بررسی است و باید منتظر بود که این لایحه به مجلس بیاید و هرگونه اظهار نظری در مورد آن را باید منوط به رویت آن کرد.»

تاثیرات تورمی

محمد رزمجو اقتصاددان نیز در این باره به آفتاب یزد گفت: «مباحث اقتصادی در سال جاری بیش از هر زمان دیگری به سیاست آغشته شده است و این می‌تواند مقداری آسیب زا باشد . بر اساس آمار بانک مرکزی، تورم خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها:۲۶ درصد و مسکن و آب و برق و گاز و سایر سوخت ها ۳۷ درصد است که اگر بخواهیم این آمار را قبول کنیم، باید بگویم نسبت به تورم سال قبل افزایش قابل ملاحظه ای داشته است، طبیعی است برای اقشار مختلف مردم، نرخ تورم و افزایش یا کاهش قیمت ها ملاکی اساسی در تعیین کارآیی دولت‌هاست، به همین خاطر ممکن است برخی پیشنهادات چالش برانگیز مطرح گردد تا بتوان از فشار انتقادات روی دولت کاست.

هر چند پیش از هر چیزی باید دید که آیا دولت قادر خواهد بود منابع کاهش قبوض آب و برق را تامین کند یا خیر . برای داشتن بودجه ای نسبتاً با ثبات ما باید قریب دو و نیم میلیون بشکه نفت در روز صادر کنیم .صادرات غیر نفتی ما نیز پیش از تحریم رقمی در حدود ۵۴ میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار بود که شامل صادرات مواد پتروشیمی نیز می شد . حال باید دید که آیا این منابع و نوع صادرات ما اجازه تامین منابع برای مجانی کردن آب و برق را خواهد داد یا خیر. دولتمردان ناچار هستند که به نوعی رضایت عمومی را جلب کنند و اعطای یارانه بیشتر به آب و برق و گاز را باید در این راستا تفسیر کرد و به نظرم باید دید که چنین پیشنهادهای پس از بررسی بودجه در مجلس تصوب خواهد شد یا 

خیر.‌»