درمورد استوارنامه بیشتر بدانید!

تسلیم استوارنامه، شرایط و تشریفاتی خاص دارد

استوارنامه

استوارنامه یا اعتمادنامه، نامه ای رسمی است که از طرف مقام اول یک کشور (معمولاً رئیس جمهور) به مقام اول کشور دوم نوشته می شود و در آن به معرفی سفیر خویش در آن کشور دوم و حدود اختیارات او می پردازد.

استوارنامه در دو نسخهٔ اصل و رونوشت تهیه می شود. نسخهٔ رونوشت به وزیر خارجه و نسخهٔ اصلی معمولاً طی یک مراسم رسمی با عنوان "تقدیم استوارنامه" توسط سفیر به رئیس جمهور کشور میزبان تقدیم می شود و بعد از این مراسم دوران مأموریت سفیر بطور رسمی شروع می شود. به بیانی دیگر، استوارنامه، هویت نماینده ی دیپلماتیک را گواهی می کند، اعتماد به شایستگی وی را اعلام می دارد، نکات عمده ی مأموریت و میزان اختیارات او را مشخص می کند و درخواست می کند که فعالیت های وی که از جانب کشور مطبوعش انجام می شود، مورد اعتماد و حمایت کامل قرار گیرد.

تشریفات تسلیم استوارنامه

تسلیم استوارنامه، شرایط و تشریفاتی دارد. سفیر تازه وارد، بعد از ورود در نخستین روز کاری خویش، باید با تشریفات وزارت خارجه ­ی محل، تماس گرفته و ضمن ملاقات با مدیر‎کل تشریفات و ارائه ­ی رونوشت استوارنامه­ ی خود و متن نطقی که در ‎حضور رئیس کشور ایراد خواهد کرد، برای دیدار با وزیر امورخارجه، تقاضای وقت ملاقات نماید.

مراسم تقدیم استوارنامه، برای هر سفیر جدید، هر سه یا چهار سال یکبار برگزار می‎شود

متعاقبا، اداره­ ی تشریفات، پس از بررسی صحت استوارنامه از لحاظ فرم و محتویات، در صورت حضور وزیر خارجه، معمولاً در فرصت کوتاهی، نسبت به تنظیم وقت ملاقات، اقدام و طی آن، سفیر جدید رونوشت استوارنامه ی خود و نامه­ ی فراخواندگی سفیر قبلی را به وزیر خارجه تسلیم می‎نماید.

واضح و روشن است تأخیر در تعیین تاریخ تقدیم استوارنامه، بدون علت موجه مثل غیبت یا بیماری رئیس کشور، دال بر عدم توجه یا حمل بر نقصان دوستی و صمیمیت کافی در مقابل دولت متبوع نماینده و یا در‎ قبال شخص نماینده می‎گردد. شایان ذکر است که خود سفیر هم می‎بایست ترتیباتی را اتخاذ کند که تاریخ ورودش به کشور پذیرنده، مصادف با تعطیلات طولانی یا غیبت طولانی مدت رئیس کشور پذیرنده نباشد.

در برخی کشورها، به جای ملاقات با وزیر خارجه، رونوشت استوارنامه، همراه با نامه‎ای به وزارت خارجه ارسال می‎گردد. علت این امر این است که سفیر جدید، تا استوارنامه­ ی خود را تسلیم نکرده، سفیر به شمار نمی‎آید. در این باره، وزیر خارجه طی نامه‎ای تاریخ مراسم تسلیم استوارنامه را به سفیر آتی اطلاع می‎دهد.

استوارنامه، هویت نماینده ی دیپلماتیک را گواهی می کند

البته روال عمومی بر این است که سفیر جدید به محض ورود به کشور پذیرنده، از امتیازات سمت خود بهره مند می‎شود ولی در فاصله ­ی زمانی ورود به کشور محل مأموریت تا موقع تسلیم استوارنامه به رئیس کشور، هیچ ملاقات رسمی نمی‎تواند داشته باشد، صرفا می‎تواند نامه‎ها و تلگرام‎هایی به نام خود به وزارت امورخارجه کشور متبوع خود ارسال کند، ولی در کشور پذیرنده، حق امضاء نامه‎هایی را به مقامات رسمی و مراجع، به­ عنوان سفیر ندارد و نمی‎تواند در هیچ ‎یک از مراسم رسمی با سمت سفیر شرکت کند و یا مذاکراتی به نام کشور فرستنده انجام دهد. آغاز فعالیت وی، از تاریخ تسلیم استوارنامه خواهد بود.

استوارنامه، در دو نسخه (اصل و رونوشت) تهیه می‎گردد که نسخه ی رونوشت را شخص نماینده به هنگام نخستین ملاقات با وزیر امور خارجه، به وی می‎دهد و نسخه­ ی اصلی را که در پاکت ممهور است، شخصا به رئیس کشور پذیرنده، تقدیم می‎کند و این کار با تشریفات خاصی همراه است.

زمان تسلیم استوارنامه، سفیر نطقی، تشریفاتی را ایراد می‎کند. متن نطق، معمولاً از قبل همراه با رونوشت استوارنامه به وزارت خارجه تسلیم می‎شود تا رئیس کشور، سابقاً از متن آن مستحضر باشد و در‎ صورت لزوم، پاسخ مناسب تهیه گردد.  

سفیر جدید، معمولاً همراه با استوارنامه­ خود، نامه­ ی فراخواندگی سفیر قبلی را نیز تسلیم می‎کند، مگر آن­که سفیر قبلی، زمان خداحافظی، با رئیس کشور ملاقات کرده و نامه­ ی فراخواندگی خود را داده باشد.

تسلیم مجدد استوارنامه

گاه نماینده ی سیاسی ناچار می شود استوارنامه خود را مجددا تسلیم نماید. این امر در حالت های خاصی رخ می دهد که عبارتند از:

۱- اگر در مقام نماینده ی سیاسی تغییری حاصل شده باشد به عنوان نمونه درصورتی که رئیس نمایندگی دیپلماتیک، از طبقه ی کارداری به طبقه ی وزیرمختاری و یا از آن به مقام سفارت ارتقاء یافته باشد، لازم است استوارنامه در مقام جدید به نام او صادر گردد و تشریفات تقدیم استوارنامه، معمولا در مورد او اجرا شود.

استوارنامه در دو نسخهٔ اصل و رونوشت تهیه می شود

۲- پادشاه یا رئیس کشوری که نماینده ی سیاسی را اعزام و استوارنامه او را امضاء کرده، بدرود زندگی بگوید.

۳- پادشاهی که نماینده ی سیاسی نزد او آکردیته است، فوت یا از تاج و تخت چشم پوشی کند. این امر در خصوص تغییر یا تعویض رئیس جمهور، صحت ندارد. لازم به ذکر است که سفیر آکردیته، به سفیری گفته می شود که از سوی دولت متبوع خود، در چند کشور بعنوان رئیس یا عضو مأموریت دیپلماتیک انجام وظیفه کند یا سفیری که چند دولت، او را بعنوان نماینده ی دیپلماتیک خود، در یک کشور فرستاده باشند.

۴- تغییرات کلی در نوع حکومت کشور متبوع دیپلمات ایجاد شود.

۵- تغییرات کلی در رژیم حکومت کشوری که نماینده در آن جا مأموریت سیاسی دارد، ظاهر گردد.

زمان تسلیم استوارنامه، سفیر نطقی، تشریفاتی را ایراد می‎کند

لازم به ذکر است که تجدید استوارنامه در موارد ذکر شده، به علت دشوار نمودن کار و برای کاهش تشریفات، لزوما برای تمام موارد انجام نمی گیرد.

نکته ی دیگر در باب استوارنامه در خصوص کشورهایی که سابقاً با یکدیگر رابطه دیپلماتیک نداشته اند، این است که صدور استوارنامه از سوی کشور فرستنده و تسلیم آن به رئیس کشور پذیرنده، اصولا دلیل بر شناسایی یکدیگر به صورت حقوقی میباشد و درصورتی که شناسایی به صورت مشروط باشد، به جای استوارنامه، به نام رئیس کشور، معرفی نامه ای از سوی وزیرخارجه فرستنده به وزیرخارجه پذیرنده صادر می گردد.

گردآوری: بخش سیاست سرپوش