نظر مراجع تقلید گوناگون درباره ی خمس جهیزیه چیست؟

احکام خمس جهیزیه

خمس جهیزیه

با اینکه خمس جهیزیه ی تهیه شده از چند سال قبل، برطبق نظرات مراجع، متفاوت است؛ ولی درصورتی انسان نباید خمس بدهد که در محل زندگی اش معمولاً مقداری از جهیزیه دختر را در هر سال تهیه می کنند و عدم تهیه ی آن برای خانواده باعث ایجاد مشکل می شود در غیر این صورت باید خمس آنرا بدهد.

موارد وجوب خمس

از موارد وجوب خمس می توان به هفت مورد زیر اشاره کرد :

- درآمد( منافع کسب و کار)

- معدن

- گنج

- مال حلال مخلوط به حرام

- جواهرات به دست آمده با غواصی از راه دریا

- غنایم جنگی

- زمینی که کافر ذمی از مسلمانان می خرد

نظر مراجع تقلید درباره ی خمس جهیزیه

خمس وسایلی که از طریق درآمد بین سال، برای جهیزیه دختر دم بخت تا قبل از سال خمسی تهیه می شود؛ از نظر مراجع گوناگون به شرح زیر میباشد :

>> آیت الله خامنه ای:

برطبق نظر آیت‌الله خامنه ای، تهیه جهیزیه (اثاث و لوازم زندگی) درصورتی خمس ندارد که برای آينده، عرفا جزء مؤونه محسوب شود، با این که هیچ استفاده ای از آن تا سر سال خمسی نشده باشد.

>> آیت الله تبریزی:

اگر محل زندگی انسان در شهری باشد که مقداری از جهیزیه دختر را در هر سال تهیه می کنند؛ چنانچه از منافع آن سال، جهیزیه ای را در بین سال بخرد و زیادتر از شأنش نباشد، باید خمس آنرا بدهد و در غیر این صورت، اگر از منافع آن سال، جهیزیه ای را در سال بعد تهیه نماید، ملزم به پرداخت خمس آن است و آنچه را قبل از سال بلوغ دختر به او تملیک کرده اند؛ حتی بعد از بلوغ، واجب نیست که خمسش را بدهد. درصورت نگهداری پول جهیزیه بمدت یکسال، باید خمس آنرا بپردازید.

خمس جهیزیه

>> آیت الله مکارم:

فتوای آیت‌الله مکارم اینست که اگر دختر در آستانه ازدواج باشد یا صرفا به صورت تدریجی، جهیزیه او را تهیه کنند؛ نیازی به پرداخت خمس نیست.

>> آیت الله خوئی:

برطبق فتوای آیت الله خوئی، اگر محل زندگی انسان در شهری باشد که مقداری از جهیزیه دختر را در هر سال تهیه می کنند؛ چنانچه از منافع آن سال، جهیزیه ای را در بین سال بخرد و زیادتر از شأنش نباشد، لازم نیست که خمس آنرا بدهد و در غیر این صورت، اگر از منافع آن سال، جهیزیه ای را در سال بعد تهیه نماید، ملزم به پرداخت خمس آن است. 

>> آیت الله سیستانی:

اگر انسان به صورت تدریجی در سال های متعدد، جهیزیه دخترش را بخرد و عدم تهیه آن منافی شانش باشد، با این که قادر به تهیه ی آن در وقتش نبوده است اگر از منافع آن سال، مقداری از جهیزیه را در بین سال بخرد که زیادتر از شانش نیست و عرفاً تهیه آن جزء مصارف سالیانه متعارف او در طول یک سال شمرده میشود؛ نباید خمس آنرا بدهد و در غیر این صورت، چنانچه از منافع آن سال، جهیزیه را در سال بعد تهیه نماید باید خمس آن را بدهد.

>> آیت الله شبیری زنجانی:

کسی که لازم است پول یا جنسی را برای تأمین مخارج زندگی نظیر جهیزیه دختر یا خرید منزل در سال های آینده، کنار بگذارد و در سال های آینده قادر به تامین مخارج خود بدون این کار نباشد؛ هیچ خمسی به پول یا جنس کنار گذاشته شده تعلق نمیگیرد.

>> آیت الله نوری همدانی:

بنابر دیدگاه آیت‌الله نوری همدانی، اگر انسان در منطقه ای زندگی کند که خرید جهیزیه دختر به تدریج صورت می گیرد؛ یعنی مقداری از آنرا هر سال تهیه می کنند چنانچه در بین سال، جهیزیه را از منافع آن سال در حد شأنش بخرد، لازم نیست خمس آنرا بدهد. همچنین اگر با درآمد بین سال، قادر به خرید وسایل جهیزیه نیست و به اندازه احتیاج و متعارف است؛ ملزم به پرداخت خمس نیست.

>> آیت الله صافی گلپایگانی:

اگر تهیه ی جهیزیه در زمانی باشد که دختر در آستانه ازدواج است و با وجود گذشت چند سال، شوهر نکرده است؛ خمسی به آن تعلق نمیگیرد ولی اگر برای دختر پنج ساله جهیزیه بخرند؛ باید خمس بدهد. اگر شخص نمیتواند بعضی از اقلام جهیزیه را به صورت یک جا بخرد، بدون کنار گذاشتن پولی که سال بر آن می گذرد؛ از این رو  پول کنار گذاشته شده برای تهیه آن خمس ندارد.

>> آیت الله وحید خراسانی:

آیت الله وحید خراسانی می گوید که اگر انسان در شهری که مقداری از جهیزیه دختر را در هر سال تهیه می کنند؛ زندگی کند و توانایی تهیه ی جهیزیه را نداشته باشد و ندادن جهیزیه منافی شأن او باشد، اگر از منافع آن سال، جهیزیه را در بین سال بخرد؛ خمس ندارد. همچنین اگر نتواند جنسی را به دلیل عدم توانایی یا قدیمی شدن مدل آن، کنار بگذارد؛ میتواند بجای آن جنس، پولی را کنار بگذارد که خمسی به آن تعلق نمیگیرد.

نظر مراجع تقلید درباره ی خمس جهیزیه

گردآوری: بخش مذهبی سرپوش