به گزارش ایسنا، یک الگوریتم جدید هوش مصنوعی بیش از ۳۰۰ سیاره فراخورشیدی ناشناخته را در داده های جمع آوری شده توسط تلسکوپ بازنشسته شده" کپلر" که وظیفه شکار سیاره های فراخورشیدی را بر عهده داشت، کشف کرده است.
تلسکوپ فضایی" کپلر" ساخت ناسا است که با هدف کشف سیاره های فراخورشیدی مشابه با زمین در سال ۲۰۰۹ به فضا پرتاب شد و برای این کار، درخشندگی ۱۰۰ هزار ستاره را در عرض ۳.۵ سال بررسی کرد تا نشانه ای از کاهش درخشندگی بر اثر گذار سیاره ای بیابد. این مأموریت به اسم" یوهانس کپلر" اخترشناس آلمانی نام گذاری شد.
تلسکوپ فضایی" کپلر" حتی بعد از بازنشستگی هم دست از اکتشاف برنداشت و تصاویری از یک سیاره گازی شبیه به" نپتون (Neptune)"، یک اَبَرزمین و یک سیاره شبیه به زحل که به دور ستاره ای در ابعاد خورشید ما می چرخید را به زمین ارسال کرد. سازمان ناسا آخرین تصویر ثبت شده توسط تلسکوپ فضایی" کپلر" را" آخرین نور"( Last Light) نام نهاده است.
در آخر سازمان ناسا خاطرنشان کرد که تلسکوپ" کپلر" یک ماه بعد از ثبت آخرین عکس، با اتمام سوخت به پایان عمر خود رسیده است.
تلسکوپ فضایی" کپلر" نخستین شکارچی سیاره های فراخورشیدی اختصاصی ناسا بود که صدها هزار ستاره را در جستجوی جهان های بالقوه قابل سکونت در خارج از منظومه شمسی رصد کرده است.
فهرست سیارات بالقوه ای که این تلسکوپ گردآوری کرده موجب شده است که ستاره شناسان حتی بعد از نابودی این تلسکوپ نیز بتوانند به اکتشافات جدید ادامه دهند.
به طور معمول، ستاره شناسان این داده ها را برای یافتن نشانه هایی از سیارات فراخورشیدی تجزیه و تحلیل می کنند، ولی الگوریتم هوش مصنوعی جدیدی به نام" اگزوماینر"( ExoMiner) اکنون میتواند این کار را بهتر از انسان انجام دهد و داده ها را سریع تر و کارآمدتر کاوش کند.
این تلسکوپ که در نوامبر ۲۰۱۸ به کار خود خاتمه بخشید، به دنبال کاهش موقتی در روشنایی ستارگان بود که ممکن بود این کاهش ناشی از عبور سیاره ای از مقابل آن ستارگان باشد که در مقابل چشمان" کپلر" دیده می شود. ولی همه این کاهش نورها توسط سیارات فراخورشیدی ایجاد نمی شوند و بر اساس اعلام ناسا، دانشمندان باید روش های دقیقی را برای تشخیص سیاره های فراخورشیدی مثبت کاذب از سیاره های واقعی دنبال می کردند.
" اگزوماینر" که به معنی" استخراج کننده سیاره های فراخورشیدی" است، یک شبکه عصبی و نوعی الگوریتم هوش مصنوعی است که میتواند قابلیت هایی را با میزان داده های کافی یاد بگیرد و آنها را التیام بخشد. از طرفی،" کپلر" نیز داده های زیادی در طول فعالیت ارزشمند خود تولید کرده است. این تلسکوپ در کمتر از ۱۰ سال فعالیت، هزاران سیاره نامزد را کشف کرد که تقریباً ۳۰۰۰ مورد از آنها تاکنون تائید شده است و این اکثریت قریب به اتفاق ۴۵۶۹ سیاره فراخورشیدی را تشکیل می دهد که در حال حاضر به صورت کلی شناخته شده اند.
دانشمندانی که داده های" کپلر" را بررسی می کنند برای هر سیاره فراخورشیدی نامزد، خمیدگی نور آنرا بررسی می کنند و محاسبه می کنند که به نظر میرسد این سیاره چقدر از سطح ستاره را می پوشاند. آنها همچنین تجزیه و تحلیل می کنند که چه قدر طول میکشد یک سیاره بالقوه از مقابل ستاره میزبان خود عبور کند.
اکنون الگوریتم" اگزوماینر" دقیقاً همین فرآیند را دنبال می کند، ولی کارآمدتر. این الگوریتم به پژوهشگران این امکان را می دهد تا دسته ای متشکل از ۳۰۱ سیاره فراخورشیدی که قبلاً ناشناخته بودند را به یکباره به فهرست کشفیات" کپلر" اضافه کنند.
" حامد ولی زادگان" سرپرست پروژه" اگزوماینر" و مدیر بخش یادگیری ماشینی با انجمن تحقیقات فضایی دانشگاه ها در مرکز تحقیقات" ایمز" ناسا است، در یک بیانیه خاطرنشان کرد:وقتی" اگزوماینر" می گوید یک شیء، یک سیاره است، می توانید مطمئن باشید که یک سیاره فراخورشیدی است." اگزوماینر" بسیار دقیق است و از جهاتی قابل اعتمادتر از طبقه بندی کننده های ماشینی موجود و متخصصان انسانی است.
اکنون که" اگزوماینر" مهارت های خود را به اثبات رسانده است، دانشمندان به دنبال استفاده از آن برای کمک به غربال کردن داده های سایر مأموریت های جستجوی سیاره های فراخورشیدی مانند ماهواره بررسی سیارات فراخورشیدی کنونی ناسا به نام" تس"( TESS) یا ماموریت" پلاتو"( PLATO) متعلق به آژانس فضایی اروپا هستند که در سال ۲۰۲۶ راه اندازی می شود.
گفتنی است که متأسفانه هیچ کدام از سیارات فراخورشیدی که به تازگی تأیید شده اند، احتمالاً کاندیدای میزبانی از حیات نیستند، برای اینکه آنها خارج از مناطق قابل سکونت ستارگان میزبان خود قرار دارند.
ناسا در بیانیه ای اعلام نموده است که این مقاله برای انتشار در مجله Astrophysical پذیرفته شده و نسخه پیش از چاپ آن هم اکنون در سایت preprint arXiv.org موجود است.
- 12
- 5
