در بودجه سال ۹۷، ذیل برنامه جذب گردشگران ورودی، برای برگزاری و شرکت در نمایشگاه‌ها، جشنواره‌ها و رویدادهای تخصصی مرتبط گردشگری ۲۶ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان در نظر گرفته شده است. آن‌طور که در برنامه بودجه سال ۹۷ مشخص شده، هدف کمی برای این زیربرنامه حضور در ۳۰ رویداد است و به‌صورت میانگین برای هر رویداد بیش از ۸۸۳ میلیون تومان در نظر گرفته شده است. در این میان، نمایشگاه‌های خارجی نیز می‌تواند یکی از انواع این رویدادها باشد.
چنانچه فرض کنیم هر سال ایران در ۱۰ نمایشگاه خارجی شرکت می‌کند، می‌توان گفت طبق متن صریح بودجه مجموعا حدود ۹ میلیارد تومان باید هزینه شود؛ موضوعی که البته به گواه فعالان تورگردان به وقوع نمی‌پیوندد. با وجود پیگیری‌های «دنیای اقتصاد» طی یک هفته گذشته، نه تنها هیچ مقام مسوول مرتبطی در سازمان میراث فرهنگی درباره نحوه هزینه‌کرد این بودجه به خبرنگار ما توضیح نداد، بلکه حتی روابط عمومی معاونت گردشگری این سازمان به نقل از معاون جدید گردشگری این سازمان به «دنیای اقتصاد» گفته است که صلاح نمی‌داند مدیران سازمان در این زمینه صحبت کنند! البته این عدم شفافیت اتفاق تازه‌ای نیست.
فعالان بخش خصوصی بارها از سازمان متولی گردشگری خواسته‌اند تا درباره نحوه تخصیص بودجه به ارائه اطلاعات بپردازند تا از یکسو شفاف‌سازی‌های لازم صورت گیرد و از سوی دیگر بخش خصوصی بتواند با توجه به جزئیات این هزینه‌کردها برنامه‌ریزی مناسبی جهت بهبود جذب گردشگر ورودی و شرکت در نمایشگاه‌های بین‌المللی داشته باشد؛ درخواستی که بی‌پاسخ مانده است.
عدم پاسخگویی درباره تخصیص بودجه
گرچه بخش خصوصی خود نیز باید برای بازاریابی و جذب گردشگری ورودی اقداماتی صورت دهد، اما به باور برخی کارشناسان بخشی از این تبلیغات و بازاریابی بر عهده بخش حاکمیتی است و افزون بر این در شرایط تحریم و تبلیغات منفی علیه ایران، حمایت از بخش خصوصی می‌تواند معطوف به بخش تبلیغات باشد. ترمیم دوباره چهره ایران در رسانه‌های خارجی و در میان مردم کشورهای دیگر، به واسطه وسعت نفوذ تبلیغات منفی، به عهده دولت است.
محمود بنکدارنیا، عضو هیات‌مدیره جامعه تورگردانان ایران در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» با تاکید بر این موضوع می‌گوید: «تا چند سال گذشته دولت بابت هر نمایشگاه بین‌المللی که برگزار می‌شد یارانه‌ای در نظر می‌گرفت. به‌عنوان مثال اگر حضور در نمایشگاه برلین یک میلیارد تومان هزینه داشت حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیون تومان آن را دولت تقبل می‌کرد. اما در حال حاضر شاهد کمترین کمک از سوی دولت هستیم.» او نمایشگاه‌های بین‌المللی را تنها ابزار بازاریابی و تبلیغات آژانس‌هایی می‌داند که به جذب گردشگر ورودی می‌پردازند.
بنکدارنیا همچنین به این موضوع اشاره می‌کند که هیچ شفاف‌سازی از سوی سازمان برای بودجه‌ای که در این زمینه به آنها اختصاص یافته صورت نمی‌گیرد: «سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری بابت یارانه‌ای که پرداخت می‌کند، نحوه پرداخت، اینکه به چه بخش‌هایی بیشتر و به چه بخش‌هایی کمتر و به چه بخش‌هایی اصلا تعلق نمی‌گیرد توضیح نمی‌دهد.
همچنین اگر بخواهد یارانه‌ای بپردازد بخش خصوصی باید دائما در دوندگی باشد تا بتواند این مبلغ را دریافت کند.» به گفته این عضو جامعه تورگردانان، اگر شرایط به همین منوال باشد بازار هدفی که از طریق نمایشگاه‌ها برای بخش خصوصی به دست می‌آید از دست خواهد رفت: «اگر امسال از سوی دولت کمکی به بخش خصوصی نشود میزان شرکت‌کننده‌ها به شدت کاهش پیدا می‌کند. به‌طور میانگین سال گذشته یک شرکت کوچک اگر می‌خواست به اندازه ۹ تا ۱۰ متر غرفه بگیرد باید ۳۰ میلیون تومان هزینه می‌کرد و ۳۰-۴۰ میلیون تومان هم هزینه‌های جانبی سفر را برعهده می‌گرفت. امسال هم رقم بالاتر رفته و هم از توان تورگردانان کاسته شده است. باید برای این موضوع فکری اساسی‌تر شود.»
بودجه‌ای که به بخش خصوصی نمی‌رسد
رقیه حاتمی‌پور نیز به‌عنوان یکی دیگر از تورگردانان، به «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید دولت در زمینه حمایت از آژانس‌دارانی که در زمینه گردشگر ورودی فعالیت می‌کنند، هیچ اقدام مثبتی انجام نمی‌دهد: «بخش خصوصی از زمانی که دیگر یارانه نمایشگاه‌های خارجی قطع شده باید هزینه غرفه، رفت و آمد، اقامت، پرسنل، بروشور و... را شخصا بپردازد.
» او به کشورهایی اشاره می‌کند که قبل از برگزاری نمایشگاه، در حین برگزاری و بعد از آن برنامه‌ریزی دقیقی دارند و پیش‌بینی‌های لازم را صورت می‌دهند تا با بهترین دستاورد بازگردند؛ این در حالی است که تورگردان‌های ایران باید تنها دغدغه‌شان مسائل مالی باشد: «کشوری مانند ترکیه زمانی که بمب‌گذاری در آنجا رخ داد، متراژ غرفه‌هایش در نمایشگاه‌ها را بزرگ‌تر و تبلیغاتش را وسیع‌تر کرد. اما ایران بعد از تحریم‌ها و ایران‌هراسی‌هایی که صورت می‌گیرد چه کار کرده است؟ با این شرایط بخش خصوصی، به تنهایی از پس این معضلات و مشکلات برنخواهد آمد.»
این فعال گردشگری درباره هزینه‌هایی که آژانس‌های گردشگری برای حضور در هر نمایشگاه متقبل می‌شوند، از هر متر مربع ۲۰۰یورو در کشورهای اروپایی و ۲۰۰ دلار در کشورهای آسیایی می‌گوید و ادامه می‌دهد: «سازمان هیچ‌وقت مشخص نکرده است که بودجه‌ای که در این زمینه اختصاص یافته است را صرف چه اموری کرده و چرا برخی از آژانس‌ها رایگان، برخی نیم‌بها و برخی با هزینه‌های شخصی در نمایشگاه‌ها حضور پیدا می‌کنند؟» حالا نگاه‌ها به سمت سازمان میراث فرهنگی است تا به این سوال عمده پاسخ دهد که بودجه ۲۶۶میلیارد تومانی نمایشگاه‌ها و رویدادهای مرتبط را کجا هزینه کرده است؛ چه اینکه تنها اگر یک‌سوم این بودجه به حضور در نمایشگاه‌های خارجی اختصاص پیدا کند، دست بخش خصوصی برای جذب بیشتر گردشگر بازخواهد بود.
آزاده باقری
- 16
- 1
