منوی باز قلیان‌سرا‌ها از دو سیب تا گل و شیشه

سیاست اهمال و مماشات نهاد‌های نظارتی همچون مجلس و حتی نیروی انتظامی موجب‌شده تا قهوه‌خانه‌داران برای جذب مشتری‌های جدید و نگه داشتن مشتری‌های قدیمی‌شان به ترفند‌هایی غیرقانونی و خطرناک متوسل شوند، آنچنان که محمدرضا مسجدی، رئیس شبکه پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر در این‌باره می‌گوید: «در حال حاضر در بسیاری از قهوه‌خانه‌ها مواد افیونی مانند گل و مواد روانگران عرضه می‌شود و اگر قهوه‌خانه‌ها از اماکن عمومی به اماکن خصوصی تبدیل شوند، فاجعه‌ای بزرگ اتفاق می‌افتد و دیگر نیروی انتظامی و کارشناس بهداشت حق ورود به این اماکن را نخواهند داشت و این مسئله تأسفبار است.»

وی معتقد است، در این میان هم مردم و سازمان‌های مردم نهاد و هم دولت و مجلس نقش دارند و باید مقابله با دخانیات به بحث اجتماعی و عمومی تبدیل شود و جلوی سودآوران در این زمینه گرفته شود.

بازار سکه قهوه‌خانه‌های نزدیک دانشگاه‌ها

یک مغازه نسبتاً بزرگ و جادار، چند تخت، چند قلیان و ذغال خوب و تنباکو‌هایی با طعم‌های مختلف از دو سیب و نعنا گرفته تا شیشه و گل! این‌ها تمام سرمایه‌ای است که برای راه انداختن یک قهوه‌خانه مورد نیاز است و از همه مهم‌تر مکان تأسیس قهوه‌خانه است. نزدیک دانشگاه‌ها یا دبیرستان‌ها بهترین جاست چراکه تقاضا برای یک دورهمی دوستانه با طعم دود و قل‌قل قلیان بیشتر از هر جای دیگری است. علیرضا رئیسی، معاون بهداشت وزارت بهداشت با اشاره به گسترش قهوه‌خانه‌ها جلوی دبیرستان‌ها و دانشگاه‌ها تأکید می‌کند: «در این اماکن قلیان با ارزان‌ترین قیمت عرضه می‌شود.»

روی خوش مجلس به قهوه‌خانه و عرضه قلیان

طبق قانون مبارزه با استعمال دخانیات عرضه مواددخانی در اماکن عمومی ممنوع است و قهوه‌ها‌خانه‌ها نیز جزو اماکن عمومی محسوب می‌شوند، اما سال گذشته مجلس در استفساریه‌ای طرح آزادسازی قلیان در قهوه‌خانه‌های مجوزدار را با قید یک فوریت تصویب کرد و قهوه‌خانه‌ها را از فهرست اماکن عمومی خارج کرد تا نظارت بر عملکرد آن‌ها سخت‌تر از قبل شود.

در توجیه این استفساریه آمده است: «از آنجا که مصرف قلیان در اماکنی به نام قهوه‌خانه مرسوم بوده و این واحد‌های صنفی بیش از ده‌ها سال در جامعه سابقه دارند و همچنین این اماکن تحت نظارت دقیق اتحادیه صنفی خود بوده و صرفاً اماکن دارای مجوز برای استعمال دخانیات و قلیان مبادرت به این امر می‌کرده و افراد متقاضی کاملاً آگاهانه وارد این اماکن می‌شوند و با عنایت به سابقه طولانی این اماکن قهوه‌خانه‌ها یکی از نماد‌های سنتی کشور ما محسوب می‌شوند و مورد مراجعه افراد بسیاری هستند. از این رو جمع‌آوری بدون برنامه‌ریزی قلیان علاوه بر آثار سوء آن که متوجه فعالان این خدمات به عنوان اماکن کسب و بیکاری جمعیت قابل توجه فعال می‌تواند آثار سوء دیگری از جمله زیرزمینی‌شدن آن داشته باشد.»

به گفته معاون بهداشت وزیر بهداشت با خروج قهوه‌خانه از دایره شمول اماکن عمومی و در نظرگرفتن آن به عنوان اماکن خصوصی، کارشناسان بهداشت حق ورود به این اماکن را ندارند و باید برای نظارت و بازرسی حکم قضایی دریافت کنند. شاید به همین خاطر است که قهوه‌خانه‌داران با خیال جمع وقتی آتش قلیان را چاق می‌کنند، افزودنی‌های دلخواه و مشتری جمع کن هم به آن اضافه می‌کنند؛ از تنباکو‌های میوه‌ای گرفته تا گل و روانگردان!