سنگ‌ نوردی چیست؟

در تمام ادوار تاریخ نام زنان موفقی بر جا مانده که فعالیت بزرگ یا منحصربه‌فردی انجام داده‌اند. در این میان باید به ورزشکارانی اشاره کرد که سال‌ها تلاش می‌کنند و بدون وقفه در مسیر رسیدن به اهداف خود استوار می‌مانند تا در نهایت به جایگاهی دست بیابند که ارزش واقعی آنها را نمایان می‌کند.

آنها با قدرت اراده و عدم تسلیم شدن در برابر موانع متنوعی که در راه رسیدن به اهدافشان دارند چنان بی‌تابانه به سوی قله پیروزی می‌روند که کاری جز تحسین و احترام برای دیگران بر جا نمی‌گذارند.

در میان تمام نام‌آشناهای ورزش ایران به سراغ دختران سنگ‌نوردمان رفته‌ایم؛ جوانان پر شوری که با دستان قدرتمند خود و ذهنی که کاملا تحت سلطه‌شان است، تخته‌سنگ‌های رفیع را در می‌نوردند و به قدرت اراده معنایی تازه می‌بخشند.

پیش از معرفی شماری از دختران موفق در رشته‌ سنگ‌نوردی ایران شاید بد نباشد به طور مختصر این رشته ورزشی را معرفی کنم.

سنگ‌ نوردی چیست؟

«سنگ‌نوردی» که با عنوان «صخره‌نوردی» نیز آن را می‌شناسند نوعی فعالیت ورزشی است که فرد با استفاده از طناب و ابزار فنی مخصوص روی صخره‌های طبیعی یا دیواره‌های سالنی به صورت عمودی یا افقی حرکت می‌کند.

این رشته‌ی ورزشی چندان آسان نیست اما جالب است بدانید به آمادگی جسمانی خاصی هم نیاز ندارد. یعنی اگر تاکنون ورزشی انجام نداده‌اید، این امر مانع از شروع فعالیت در رشته سنگ‌نوردی نخواهد شد. اگرچه به گفته قهرمانان این رشته، اگر فرد با آمادگی جسمانی کافی قدم در این راه بگذارد با آسیب‌های جسمانی کمتری مواجه خواهد شد. ژیمناستیک یکی از بهترین پیش‌نیازها برای سنگ‌نوردی محسوب می‌شود.

علاقه‌مند این رشته باید در سالن‌های ورزشی و تحت‌نظر مستقیم مربیان کارآزموده اصول کار را بیاموزد و تمرینات خود را آغاز کند. پس از اینکه ورزشکار به درجه‌ای از آمادگی رسید که مربی آن را تایید می‌کرد، تمرین در صخره‌های طبیعی آغاز می‌شود.

سه رشته‌ی اصلی صعودهای ورزشی به شرح زیر هستند:

سرطناب: سرطناب یا «سختی مسیر» عمده‌ترین رشته‌ی سنگ نوردی سالنی است. در این رشته فرد مسیری روی دیواره بلند را صعود می‌کند و حین صعود، طناب متصل به هارنس (صندلی صعود) را یک به یک در حمایت‌های میانی (اسلینگ) می‌اندازد. امتیاز فرد با تعداد گیره‌هایی که گرفته‌است مشخص می‌شود.

سرعت: در رشته‌ی سرعت، فرد مسیر سرعت استاندارد تعیین شده توسط فدراسیون جهانی روی دیواره‌ی ۱۵ متری را با حمایت از بالا به سرعت صعود می‌کند. رکورد جهانی در قسمت مردان در حال حاضر ۵٫۶۸ ثانیه است.

بولدرینگ (Bouldering) : همانند بولدرینگ طبیعی، فرد مسیرهای کوتاه و مهارتی را روی دیواره صعود می‌کند. حمایت با طناب انجام نمی‌شود و صعود کننده روی تشک می‌افتد. در رقابت‌های بولدرینگ، بر خلاف سرطناب، فرد می‌تواند بیشتر از یک تلاش روی مسیر داشته باشد. امتیاز فرد با تعداد مسیرهای کامل شده و تعداد تلاش‌های لازم مشخص می‌شود.

سنگ‌نوردی در عین حال که بسیار مهیج به‌نظر می‌رسد، می‌تواند خطرناک هم باشد. به همین خاطر به تجهیزات ویژه‌ای نیازمند است. از جمله می‌توان به کتانی و لباس سنگ‌نوردی، طناب صخره نوردی، صندلی صعود (Harness)، کیسه پودر، هشت فرود (Figure 8)، کارابین (Carabin)، کلاه و … اشاره کرد. تهیه این وسایل و تجهیزات هزینه‌های زیادی در بر دارد اما اگر عاشق صخره‌نوردی باشید، بدون شک قیمت‌های بالای وسایل نمی‌تواند مانع از ادامه فعالیت‌هایتان شود.

به دنبال نظرسنجی‌های صورت گرفته از دختران سنگ‌نورد ایران، تفاوت ویژه‌ای بین سنگ‌نوردی خانم‌ها و آقایان وجود ندارد. البته مردان حضور پررنگ‌تری در این رشته دارند مسابقات خانم‌ها اغلب تحت پوشش خبری قرار نمی‌گیرد. به همین خاطر است که بسیاری از مردم نمی‌دانند دختران ایرانی‌ هم سنگ‌نوردی می‌کنند! اما مانع خاصی هم برای آنها وجود ندارد.

البته برخی از ورزشکاران معتقدند ورزش بانوان در ایران به اندازه‌ی آقایان جدی گرفته نمی‌شود و این سایه تفاوت را می‌توان بر ورزش صخره‌نوردی هم به وضوح دید.

به گفته‌ی دختران سنگ‌نورد ایران هزینه‌های این ورزش بسیار زیاد است و شاید به همین خاطر است که کمتر کسی سراغ این رشته می‌رود. البته در برخی شهرها همچون شیراز برای ورزشکارانی که عضو تیم استان باشند، ورود و تمرین در باشگاه کاملا رایگان است. هزینه‌های ثبت‌نام در تهران، بسته به مربی و باشگاه متفاوت و بالاتر از شهرستان‌هاست.

اما برای آغاز سنگ‌نوردی باید دست‌کم دو تا ۳ میلیون تومان هزینه کرد. ورزشکاران این رشته باید هر سه ماه یک بار کفش‌های خود را عوض کنند که قیمت این کفش‌ها حداقل یک میلیون تومان است.

از مشکلات این رشته در ایران این است که مسئولین این رشته ورزشی حمایت کاملی از ورزشکاران ندارند، بودجه‌ مشخصی برای اعزام قهرمانان برای مسابقات جهانی تعریف نشده، هر سال تعداد محدودی ورزشکار برای مسابقات اعزام می‌شوند که این امر می‌تواند انگیزه بقیه افراد را کاهش دهد و از همه مهم تر اینکه امکانات کافی برای تمرین ورزشکاران در شهرهای مختلف کشور وجود ندارد.

در تهران، کرمان، زنجان، نیشابور، اهواز و شهرهای محدودی دیواره سرعت وجود دارد. در شهرستان‌ها، سانس‌های استفاده از سالن برای تمرین بانوان نسبت به اقایان بسیار کمتر است.

از نظر بودجه حتی در بسیاری موارد هزینه شرکت در مسابقات را خود ورزشکار تامین می‌کند. فردی همچون خانم فرناز اسماعیلی زاده، یکی از اعضای تیم ملی بعد از ۱۷ سال ورزش قهرمانی از هیچ‌گونه پشتوانه مالی برخوردار نیست و برای شرکت در مسابقات برون مرزی از سال ۲۰۱۳ به دنبال یافتن حامی مالی است. این در حالیست که در دیگر کشورهای جهان اسپانسرهایی وجود دارند که اعضای تیم ملی را حمایت مالی می‌کنند.

اینها تنها گوشه‌ای از صحبت‌های زنان قهرمان سنگ‌نوردی ایران است که اگر بیشتر مورد توجه مسئولین یا سرمایه‌گذارهای مالی قرار بگیرند، بدون شک برای کشور عزیزمان افتخارات بیشتری خواهند آفرید.