استقبال از زمستان با گرمای هنر

روزهای آخر پاییز در حال گذر هستند. روزهایی که می‌شود با وجود سردی و تیرگی آسمان، آنها را با هنر، گرم و روشن کرد. آخرین هفته پاییز در حالی سپری خواهد شد که گالری‌های تهران میزبان ۲۲ نمایشگاه هنری جدید خواهند بود. در ادامه مروری کوتاه خواهیم داشت بر بعضی از نمایشگاه‌هایی که در این هفته برپا هستند.

نگارخانه «لاله» از جمعه ۲۳ آذر میزبان نمایشگاه گروهی «هویت» خواهد بود. در بیانیه این نمایشگاه آمده است: «کودکی که نخستین تماشای خود در آینه را به تجربه نشسته به تصویری جامع و منسجم از خود می‌رسد تا در چارچوبی معین هویتش شکل بگیرد، اما آنچه از خویشتن خویش در آینه می‌بیند چیزی جز وهم و خیال نیست زیرا هویت چیزی فراتر از چهره و بدن، مفهومی سیال و بی‌شکل است که همواره در حال تغییر و دگردیسی است، در قالب تن و بدن نمی‌گنجد، یکسره از شکلی به شکلی دیگر درآمده و میل به مستوری دارد و ما همچنان از همان کودکی، خسته و پیوسته در جست‌وجوی آینه‌ای می‌گردیم که خودمان را، هویت‌مان را، این چیستی بی‌قرارِ بی‌شکل‌مان را به خودمان عیان کند، بیان کنیم و همین بوم نقاشی، آینه است. همین سپیدی بوم خودِ آینه است که ما را می‌ترساند، ما را به نزاع با خود می‌کشاند و ما می‌کشیم.

پیوسته خودمان را از بومی به بوم دیگر می‌کشانیم و کشیده می‌شویم، عین سایه‌ای بی‌قرار که به دامِ نور افتاده می‌لغزد و درمانده به آماسِ دیوار چنگ می‌زند، نقش می‌زنیم و رنج می‌کشیم تا خودمان را کشیده باشیم از بومی به بومی دیگر، چرا که همین چارچوب بوم نقاشی قرار گرفته پیش روی ما آینه ماست...». این نمایشگاه جمعه از ساعت ١۶ الی ٢٠ در نگارخانه «لاله» واقع در خیابان دکتر فاطمی، ضلع شمالی پارک لاله،روبه‏روی پارکینگ طبقاتی افتتاح می‌شود و تا ۴ دی به جز جمعه از ساعت ۱۰ تا ۱۸ ادامه خواهد داشت.

«هنر برای هنر» عنوان نمایشگاه گروهی دیگری است که از جمعه به مدت ۶ روز در نگارخانه «احسان» واقع در خیابان اقدسیه، آجودانیه، خیابان چهاردهم شرقی، شماره ۲۲ برپا خواهد بود. این نمایشگاه روز افتتاحیه از ساعت ۱۶:۳۰ تا ۲۰ و روزهای دیگر از ساعت ۱۶ تا ۲۰ میزبان علاقه‌مندان است.

آثار نقاشی و همچنین مجسمه‌های «آذر شیخ بهاءالدین‌زاده» نیز از این جمعه تا سوم دی در نگارخانه «آریا» از ساعت ۱۴ تا ۲۰ میزبان علاقه‌مندان خواهد بود. این گالری در خیابان ولیعصر(عج)، بالاتر از سه راه عباس‌آباد، کوی زرین، پلاک ۱۰ واقع شده است.

«رد سال‌های بی‌قراری» عنوان این مجموعه است که از عصر جمعه ۲۳ آذرماه در «گالری والی» به نمایش در می‌آید. این سومین نمایشگاه انفرادی شبانی‌ است که در زمینه‌های طراحی و مجسمه‌سازی هم فعالیت دارد. پریسا شبانی، عضو لیگ هنرمندان نیویورک است که دو نمایش انفرادی در بروکلین نیویورک و چندین نمایش گروهی در منهتن و بروکلین برگزار کرده است. «رد سال‌های بی‌قراری» تا چهارم دی ماه به جز شنبه‌ها از ساعت ۱۲ تا ۲۰ در «گالری والی» به نشانی میدان ونک، خیابان خدامی، پلاک ۷۲ به تماشاست.

گالری «طراحان آزاد» نیز تا ۲۸ آذر میزبان نمایشگاه انفرادی طاهر روزمه سالی خواهد بود. در بیانیه این نمایشگاه آمده است: «ایده اصلی طرح‌ها بر اساس تخیل و برگرفته از دنیای خواب و ترکیب سطوح و احجام مختلف هندسی شکل گرفت. طرح‌های آماده شده، فضای معماری شده به هم متصل و گسترده‌ای را به نمایش می‌گذارد که با چیدمانی پیچیده و درهم‌شده شهری آشنا و در عین حال ناآشنا را نشان می‌دهد که خالی از انسان است.

پیچیدگی فضا که به نوعی بیانگر وضعیت عصر حاضر است، سوژه مدرن یعنی انسان را بلعیده و از کانون توجهات می‌زداید. سوژه‌های توخالی و حجم‌های میان تهی نیز خلائی را تداعی می‌کند؛ از نبود حیات ، از مکیده شدن انسان به درون هزار تو‌ها و ساختارهای درهم تنیده خودساخته. مجموعه‌های شکل یافته، تا حدی بناهای باستانی با کاربردهای آیینی، تدفینی، نیایش گاه و قلعه را یاد آور می‌شوند که گاه نشانگر نمادهای شخصی نگارنده و گاه نشانگر نمادهای آشنای سرزمین‌ها و ادیان مختلف همانند معابد و مقابر، طاق‌ها و ستون‌ها، مصطبه‌ها و اهرام هستند که اغلب هویتی برخاسته از فرهنگ دارند و در ترکیب با فرم‌های دیگر هویت جدیدی را باز تولید می‌کنند که گاه همراه با کنایه و طنز و ابهام است.

استفاده از این نشانه‌ها صرفا کپی‌برداری از گذشته نیست بلکه بازتفسیر و بازتولید آن در دنیای امروز است که این جز با تلفیق سادگی گذشته و پیچیدگی دنیای امروز امکان‌پذیر نیست. این هم‌نشینی معمارانه که رابطه میان گذشته و آینده را تداعی می‌کند، منجر به نوعی هارمونی و پارادوکس کهنه و نو شده است، که ممکن است به تعداد افراد و افکاری که به اثر می‌نگرند بازتولید معنایی داشته باشد. محیط‌هایی که نه از گذشته خود کنده شده‌اند، نه ارتباطی با زمان حال دارند و تصویری کامل از آینده را هم ارائه نمی‌دهند». این نمایشگاه واقع در خیابان ولیعصر (عج)، خیابان فتحی شقاقی، میدان سلماس، پلاک ۵ از ساعت ۱۶ تا ۲۰ میزبان بازدیدکنندگان است.

«خیالات و حکایات» عنوان نمایشگاه گروهی شاگردان ثمیلا امیرابراهیمی است. این نمایشگاه گالری «سایه» در خیابان خیابان کریمخان، خیابان سنایی، خیابان سیزدهم، شماره ۲۱ برگزار می‌شود و تا ۲۸ آذر از ساعت ۱۱ تا ۲۰ فعالیت می‌کند.

گالری «افرند» نیز از ۲۳ آذر میزبان «مکث‌ها و برهمگذاری عکس‌ها»ی فرشاد فدائیان خواهد بود. عواید فروش آثار این هنرمند به انجمن خیریه کودکان آوای اُتیسم مازندران اختصاص خواهد یافت. این نمایشگاه که تا ۷ دی ادامه خواهد داشت، هر روز از ساعت ۱۶ تا ۲۰ به نشانی بزرگراه جلال آل‌احمد، خیابان جهان‌آرا، خیابان ۱۹ام (جلال حسینی)، بعد از تقاطع اشک‌شهر، پلاک ۴۸ پذیرای مخاطبان خواهد بود. 

«دورها آوائیست که مرا می‌خواند» عنوان نمایشگاه سهیلا اسکندری و علیرضا اکبری است که تا اول دی در گالری «جاوید» برگزار می‌شود. این نمایشگاه به جز یکشنبه‌ در میدان فاطمی،خیابان جویبار، خیابان زرتشت غربی کوچه یزدان، پلاک ۱۷، واحد۱ میزبان علاقه‌مندان خواهد بود.

آثار «رعنا فرنود» نیز با عنوان «گل‌های ملال» تا ۱۰ دی در گالری «امکان» واقع در خیابان میرزای شیرازی، کوچه دوم، پلاک ۳، زنگ یک به جز شنبه‌‌ها از ساعت ۱۶ تا ۲۰ میزبان علاقه‌مندان است. علی‌رغم تحولات بسیاری که آثار فرنود پشت سر گذاشته‌اند، فیگورهای او اولین چیزی است که اغلب به خاطر می‌آوریم. با این‌حال فرنود در این نمایشگاه به سراغ موضوعی رفته که تا مدت‌ها موضوعی فرعی در تاریخ هنر به‌شمار می‌آمد.

در نقاشی غربی تا پیش از مدرنیته پرداختن به گل و طبیعت اغلب جنبه‌ای الهیاتی یا تزئینی داشت و در ایران هم تا پیش از انقلاب مشروطه، در نقاشی موتیفِ «گل و مرغ» غالب بود و در ادبیات همنشینی «گل» با «یار» و «بهار». اگرچه مدرنیته «گل» را نیز مثل همه پدیده‌های دیگر از بندهای کهنه خود رها کرد و امکان‌های جدیدی برابرش گشود، هنوز هم می‌توان هر دو گرایش را در همه‌جا مشاهده کرد: گرایشی که «گل» را با نگاهی تغزلی یا تزئینی می‌نگرد و گرایشی که گل‌های جورجیا اوکیف یا اندی وارهول را، علی‌رغم همه تمایزهای‏شان، خلق می‌کند. در مورد گل‏های رعنا فرنود باید پرسید آیا آنها به این معنی راه به تغزل می‌برند یا دریچه‌ای تازه به همان جهانی هستند که فیگورهای او را در خود جای داده است؟

فاطمه امین‌الرعایا