کم پیش می‌آید در ایران که یک محصول نمایشی، به‌خصوص اگر خارجی باشد، تبدیل شود به یک پدیده اجتماعی؛ پدیده‌ای که بشود نامش را در هر جا، از اتوبوس و مترو تا کافه‌ها و رستوران‌ها شنید. این اتفاقی است که برای سریال بازی تاج‌وتخت یا همان گیم آو ترونز رخ داده است. سریال محبوب شبکه اچ‌بی‌او؛ درباره سرزمین وستروس و خاندان‌های قدرت‌طلب و شخصیت‌های پیچیده‌اش؛ که اقتباسی است از مجموعه رمان‌های بازی تاج و تخت اثر جورج آر.آر مارتین؛ که چند سالی می‌شود موفقیت سرسام‌آورش در میان مخاطبان تلویزیون جایگاهی غبطه‌برانگیز، حتی در سرزمین ما، به آن داده است.
بازی ایرانی
طبیعی است وقتی اثری نمایشی به این درجه از محبوبیت رسیده باشد، سایت‌ها و شبکه‌ها و سامانه‌های گوناگون برای نمایش آن سرودست بشکنند. این اتفاقی است که در ایران برای بازی تاج‌وتخت نیز رخ داد و در آستانه انتشار سری هشتم این سریال به‌ناگاه چندین و چند سایت و سامانه وعده انتشار آن را دادند؛ و در شرایطی‌که با توجه به فضا و داستان و پوشش و دیالوگ‌ها و... انتشار رسمی آن با توجه به قواعد و قوانین سختگیرانه ممیزی در ایران ناممکن به‌نظر می‌رسید، همزمان با توزیع جهانی‌اش در ایران نیز سروکله‌اش در سامانه‌های فیلیمو و نمآوا و البته لنز ایرانسل پیدا شد؛ تا یکی از ناممکن‌های ممکن‌شده سال‌های اخیر را شاهد باشیم. رخدادی شگفت‌انگیز که به شکل طعنه‌آمیزی در بطن و متن خود ممیزی را به چالش می‌کشد؛ به‌خصوص که بازی تاج‌وتخت به‌دلیل پخش در شبکه کابلی اچ.بی.او بسیار کمتر از دیگر سریال‌های آمریکایی ملزم به رعایت محدودیت و ممیزی بوده است.
بازی عوض می‌شود
مشترکان سامانه‌های نماوا و فیلیمو که در دو قسمت اول سری هشتم بازی تاج‌وتخت نسخه‌های باکیفیت دوبله‌شده و البته زیرنویس‌شده سریال را تماشا کرده بودند، این دوشنبه با اشتیاق به تماشای قسمت سوم سریال نشستند. اوضاع اما برای کسانی‌که در ساعات اول انتشار قسمت سوم موفق به تماشای آن نشده بودند، خوب پیش نرفت. ساعاتی بعد از انتشار، به‌ناگاه بازی تاج‌وتخت از روی سامانه‌های فیلیمو و نماوا و البته لنز ایرانسل برداشته شد. اتفاقی که می‌شود از آن به‌عنوان قسمت آغازین داستان یک سریال جدید به‌نام «توقیف بازی تاج‌وتخت» نام برد.
بازی جدید
وقتی وارد سامانه فیلیمو یا نماوا می‌شوی، بعد از جست‌وجوی نام بازی تاج‌وتخت، به پوستر این سریال می‌رسی، اما وقتی روی پوستر کلیک می‌کنی، اتفاقی نمی‌افتد؛ و نه قسمت سوم و نه قسمت‌های پیشین باز نمی‌شوند. معنای خودمانی این اتفاق را می‌شود «توقیف بازی تاج‌وتخت» نامید.
توقف یا به زبانی دیگر، ممنوعیت عرضه این سریال البته دلایل زیادی می‌تواند داشته باشد. محتمل‌ترین دلیل اما می‌تواند به قوانین و قواعد ارشاد خودمان بازگردد؛ که مجوز، مهمترینش است. به‌عبارت بهتر، نخستین دلیل توقف انتشار بازی تاج‌وتخت می‌تواند عدم دریافت مجوز از سوی این سریال، یا عدم دریافت مجوز از سوی سامانه‌ای باشد که انتشار سریال را در دست دارد.
شنیده‌های خبرنگار «شهروند» از یکی از دوبلورهای این سریال حاکی از آن است که در چند روز گذشته و همزمان با دوبله و انتشار دو قسمت اول بازی تاج‌وتخت از طریق نماوا، یکی از سایت‌ها که هنوز مجوزهای لازم را از وزارت ارشاد نگرفته، اقدام به دوبله و انتشار سریال کرده و همین ماجرا هم مشکلاتی برای نمایش سریال در نماوا و فیلیمو به‌وجود آورده و دستگاه‌های ناظر بر عملکرد رسانه‌های آنلاین، پخش سریال را منوط به صدور پروانه نمایش کرده‌اند.
البته آن‌چه در هر دو سامانه منتشر شده، به‌لحاظ ممیزی‌های لازم مشکلی نداشته و مسأله اصلی در این بین مجوز نداشتن سایتی است که بازی تاج‌وتخت را دوبله کرده است.
موضع ارشاد
این یعنی که سریال بازی تاج‌وتخت مجوز توزیع دارد و تنها رسانه انتشاردهنده‌اش است که باید مشکل خود را حل کند. اما مدیرکل شبکه نمایش خانگی این موضوع را قبول ندارد.
حسین پارسایی در گفت‌وگو با «شهروند» صدور هرگونه مجوزی به‌نام بازی تاج‌وتخت را تکذیب کرده و می‌گوید: «بازی تاج‌وتخت مجوز ندارد و برخلاف ادعاهایی که وجود دارد، نه حق کپی‌رایت آن خریداری شده و نه این‌که محتوای نامناسب این سریال خریداری و پخش آن را در ایران ممکن می‌کند.» حسین پارسایی در ادامه موضع ارشاد را با صراحت تمام بیان می‌کند: «سرویس‌هایی مانند نماوا، فیلیمو و لنز و اصولا هر جای دیگری مجاز به عرضه بازی تاج‌وتخت نیستند. این یک قانون کلی است و فکر نمی‌کنم نیازی به یادآوری این موضوع باشد که عرضه و توزیع آثاری مجاز است که مجوز داشته باشند و در غیر این‌صورت انتشارشان مصداق بارز تخلف است.»
از زاویه‌ای دیگر
سامانه‌های منتشرکننده بازی تاج‌وتخت منبع مناسبی برای بررسی شایعه ممنوعیت سریال هستند. علیخانی، یکی از مسئولان سامانه نماوا شایعه ممنوعیت سریال را تکذیب کرده و می‌گوید که انتشار قسمت‌های بعدی بدون وقفه ادامه خواهد یافت.
او که مایل به صحبت درباره نوع و نحوه انتشار ادامه بازی تاج‌وتخت از سامانه نماوا نیست، با جمله‌ای مشکوک به‌طور تلویحی ثابت می‌کند که احتمالا خبری است و تکذیب اولیه شایعات تنها یک تاکتیک برای کشتن زمان است: «شما تا جمعه صبر کنید، آن‌وقت معلوم می‌شود که چه اتفاقی رخ خواهد داد»؛ که طبیعی است اگر مشکلی در بین نبود و همان‌گونه که نماوایی‌ها ادعا می‌کنند، قرار بود گیم آو ترونز بدون وقفه به انتشارش ادامه دهد، نیازی به صبر تا جمعه نبود تا ببینیم چه پیش خواهد آمد.
چه شده؟
ظاهرا بعد از انتشار دو قسمت آغازین این سری و به‌خصوص پس از انتشار گزارش «شهروند» درباره دوبله بازی تاج‌وتخت، شماری از رسانه‌های چاپی و مجازی خاص شروع کرده‌اند به انتقاد از وزارت ارشاد که چرا باید مجوز توزیع چنین سریالی صادر شود. در این زمینه می‌توان به مقالاتی اشاره کرد که مشرق‌نیوز و روزنامه صبح‌نو درباره لزوم ممیزی‌های بیشتر در بازی تاج‌وتخت به چاپ رساندند و ارشاد هم در ادامه سبک و سیاق اخیرش چاره را در پاک‌کردن صورت مسأله دیده. یعنی چیزی در مایه‌های اتفاقی که برای فیلم رحمان ١٤٠٠ پیش آمد.
اما بد نیست مسئولان به این پرسش پاسخ دهند که در شرایطی‌که دسترسی به بازی تاج‌وتخت آن هم بدون هرگونه ممیزی و سانسوری راحت‌تر از آب خوردن است، چرا باید انتشار رسمی آن ممنوع شود و این حق از –حتی- انگشت‌شمار افرادی که تماشای نسخه سانسوری را ترجیح می‌دهند، گرفته شود؟ آیا این نقض‌غرض نیست؟ یعنی مدیران فکر می‌کنند اگر عرضه رسمی نسخه سانسورشده متوقف شود، بینندگان کلا از تماشای آن صرف‌نظر خواهند کرد یا از مجاری بی‌شماری که وجود دارد، نسخه کامل‌تر و طبیعتا جذاب‌تر سریال را تماشا خواهند کرد؟
پولاد امین
- 14
- 1
