ماتریکس ۴ در راه است؛ نگاهی به دنیای فیلم‌های ماتریکس

دقیقاً بیست‌سال پیش بود که اولین نسخه از سه‌گانه فیلم‌های ماتریکس اکران شد و در کمترین زمان توانست به یکی از محبوب‌ترین فیلم‌های تخیلی حادثه‌ای تمام تاریخ تبدیل شود. به‌این ترتیب حتی اگر ماتریکس‌ها را ندیده باشید باز هم مطمئن هستیم سروصدایی که این فیلم‌ها به‌راه انداختند را شنیده‌اید و صحنه‌های معروف این فیلم را در گوشه‌و‌کنار دیده‌اید.

سه‌گانه ماتریکس از زمان ساخت خودش بسیار جلو‌تر بود و اگر به‌رغم گذشت بیست‌سال، تازه به تماشای ماتریکس بنشینید باز هم جذب جلوه‌های ویژه، داستان و صحنه‌های پرحادثه این فیلم خواهید شد. موفقیت نسخه اول ماتریکس باعث شد تا در چند سال بعد از پخش ماتریکس ۱، شاهد ساخت و اکران دنباله این سه‌گانه بودیم.

سه‌گانه ماتریکس که ساخت آن چیزی کمتر از ۴۰۰ میلیون دلار هزینه برداشته بود در گیشه بیشتر از یک‌میلیارد و ششصت میلیون‌دلار سودآوری داشت، اما قطار موفقیت‌های ماتریکس با نسخه سوم آن به‌پایان رسید و خبری از ساخت شماره چهارم ماتریکس نشد که نشد.

این ماجرا ادامه پیدا کرد تا اکنون پس از گذشت دو دهه، شاهد خبر بسیار خوشحال‌کننده ساخت چهارمین نسخه از ماتریکس هستیم. با این حساب این خبر را به فال نیک می‌گیریم و در ادامه برای شما از ماتریکس ۴ خواهیم گفت و به سه‌گانه ماتریکس اشاره می‌کنیم.

فلسفه‌ای که در سه‌گانه ماتریکس با آن سروکار داریم

مجموعه فیلم‌های ماتریکس ویژگی‌های بسیار زیادی دارد، اما یکی از جالب‌ترین ویژگی‌های این فیلم را می‌توان داستان چندلایه و پیچیده این فیلم‌ها دانست. این داستان به اندازه‌ای پیچ‌درپیچ است که حتی اگر چند بار هم این فیلم‌ها را تماشا کنیم، باز هم سوال‌های زیادی در ذهن‌مان باقی می‌ماند. ماتریکس‌ها نه‌تن‌ها به‌لحاظ جلوه‌های ویژه و صحنه‌های جذاب، بلکه به لحاظ داستان نیز از زمان خودشان جلو‌تر بودند و همین قضیه باعث شده تا تماشای این فیلم‌ها که حدود بیست‌سال از تولید آن‌ها می‌گذرد برای مخاطب امروزی جذاب و سرگرم‌کننده باشد.

داستان ماتریکس ممکن است پیچیده به‌نظر برسد، اما از یک مفهوم اصلی صحبت می‌کند و در این سه‌گانه فیلم‌ها شاهد سیطره ماشین‌ها بر بشریت هستیم و انسان‌ها در تلاش هستند تا جلوی تسلط هوش‌مصنوعی را بر انسان‌ها بگیرند.

ماجرا از این قرار است که حدود یک قرن آینده، ماشین‌ها بر انسان‌ها تسلط پیدا می‌کنند، به همین دلیل نیز انسان‌ها برای جلوگیری از دسترسی ماشین‌ها به انرژی، آسمان را تیره‌و‌تار می‌کنند تا دسترسی هوش‌مصنوعی روبات‌ها به انرژی خورشید قطع شود. اما ماشین‌ها از چیزی که حتی فکرش را بکنید پیشرفته‌تر هستند و به‌جای انرژی خورشید، منبع جدیدی برای تأمین انرژی پیدا می‌کنند و این منبع چیزی نیست به‌غیر از بدن انسان‌ها.

در نتیجه انسان‌ها توسط ماشین‌ها گرفتار می‌شوند و بدن انسان برای تأمین انرژیِ باتریِ ماشین‌ها به کار گرفته می‌شود. از طرف دیگر دستگاه‌هایی به مغز وصل می‌شود تا انسان‌ها توهمی از زندگی را تجربه کنند. طبق معمول هر داستان دیگری، در سه‌گانه ماتریکس نیز با آدم‌های خوبی طرف هستیم که متوجه تسلط ماشین‌ها بر انسان‌ها شده‌اند و برای مبارزه علیه ماشین‌ها به‌پا می‌خیزند. از طرف دیگر شخصیت‌های بد داستان نیز ماهیتی انسان‌گونه دارند و به راحتی می‌توانند شکل و شمایل خودشان را به هر شخصی تبدیل کنند، این افراد سرعت عمل و مهارت بسیار زیادی دارند و غلبه کردن به آن‌ها توسط انسان‌ها بسیار دشوار است. به همین دلیل نیز درگیری‌های میان شخصیت‌های اول داستان و این شخصیت‌های بد، جذاب‌ترین قسمت‌های فیلم‌های ماتریکس را تشکیل می‌دهد.

در این گیرودار، فردی با نام «مورفیس» (Morpheus) که بر اساس پیش‌گویی‌ها کسی است که می‌تواند بر ماشین‌ها غلبه کند با شخصی با نام «نئو» (Neo) آشنا می‌شود و نئو با خروج از دنیای مجازی، برای اولین بار در عمرش متوجه می‌شود که خاطرات و زندگی او تاکنون ساختگی و کامپیوتری بوده است و باید برای مبارزه با ماشین‌ها و غلبه بر هوش‌مصنوعی ماتریکس در دنیای سرد و بی‌روح به‌مبارزه بپردازد.

«نئو» برای مبارزه آموزش می‌بیند و ماجرا‌های پرپیچ‌و‌خمی را در فیلم‌های ماتریکس مشاهده می‌کنیم. اما جالب است بدانید اشاره کوتاهی که به داستان این فیلم‌ها داشتیم در‌واقع یکی از لایه‌های اولیه داستان پیچیده فیلم‌های ماتریکس است و چندلایه‌بودن داستان ماتریکس باعث شده تا تفسیر‌های مختلفی از این داستان به‌عمل آید.

ماتریکس (The Matrix)

مجموعه فیلم‌های ماتریکس در ایران با نام‌های ماتریکس ۲،۱ و ۳ شناسایی می‌شوند و ما نیز در ادامه این فیلم‌ها را با همین نام خطاب می‌کنیم. داستان موفقیت سه‌گانه ماتریکس با ماتریکس ۱ شروع شد و این فیلم در سال ۱۹۹۹، با کارگردانی «واچوفکسی‌ها» (wachowskis) (برادران واچوفسکی که مدتی بعد با تغییر جنسیت، به خواهران واچوفسکی تغییر کردند) و بازیگری هنرپیشه‌های توان‌مندی مانند کیانو ریووز، «کری ان ماس» (Carrie-Anne Moss) و «لارنس فیشبرن» (Laurence Fishburne) به‌روی پرده رفت و به‌سرعت توانست به صدر جدول فیلم‌های پرفروش دست‌پیدا کند و به‌رغم هزینه تولید ۶۳ میلیون‌دلاری، چیزی بیشتر از ۴۶۰ میلیون‌دلار فروش کرد.

ماتریکس ۱، به‌لحاظ هنری نیز فیلم بسیار باارزشی شناخته شد و توانست چهار جایزه اسکار را در رشته‌های مختلف از آن خود کند. در این فیلم کیانو ریوزز بازی بسیار چشمگیری به‌نمایش گذاشت و جلوه‌های ویژه و صحنه‌های اکشنی را در ماتریکس ۱ دیدیم که پیش از آن هرگز در هیچ فیلمی ندیده بودیم. جالب است بدانید «وال کیلمر» (Wal Kilmer)، «برد پیت»، «ویل اسمیت»، و «ایوان مک‌گروگر»، (Ewan Gordon McGregor)، هنرپیشه‌هایی بودند که قبل از کیانو ریوز قرار بود به‌جای او در نقش نئو حضور پیدا نکنند.

نگاهی به داستان ماتریکس ۱

برای شما گفتیم که فردی با نام «مورفیس» به‌عنوان رهبر مبارزین بر علیه ماشین‌ها قیام می‌کند و برای رسیدن به این هدف با «نئو» که در دنیای مجازیِ تحتِ تسلطِ ماشین‌ها، یک هکر کامپیوتری است ارتباط برقرار می‌کند. «نئو» پس از روبرو شدن با واقعیت با مبارزین برای نابودی ماشین‌ها هم‌پیمان می‌شود. از طرف دیگر زنی با نام «ترینیتی» (Trinity) نیز که مدت‌ها پیش توسط «مورفیس» از چنگ ماشین‌ها آزاد شده بود در این مبارزه با «نئو» همکاری می‌کند. «ترینیتی» در کنار توانایی‌های خاص در مبارزه، اطلاعات زیادی از ماشین‌ها و هوش‌مصنوعی دارد و به‌عنوان مشاور «مورفیس» شناخته می‌شود.

در این بین سروکله شخصیت‌های بد داستان که درواقع نقش محافظ‌هایی برای نگه‌داشتن انسان‌ها در ماتریکس را بر عهده دارند نیز پیدا می‌شود و تقعیب‌وگریز و مبارزه‌های هیجانی را میان «نئو» و یارانش و محافظین ماتریکس شاهد هستیم.

نگاهی به داستان ماتریکس ۲

از همان ابتدای مشاهده ماتریکس یک، مخاطب به راحتی می‌تواند حدس بزند که داستان این فیلم در قالب یک نسخه سینمایی نمی‌گنجد و با فیلمی طرف هستیم که دنباله‌دار خواهد بود. در نتیجه «واچوفسکی‌ها» دومین نسخه از فیلم ماتریکس را با نام «ماتریکس: بارگذاری مجدد» (Matrix: Reloaded) در سال ۲۰۰۳ به‌روی پرده نقره‌ا‌ی می‌برند.

این فیلم در هیچ‌زمینه‌ای به موفقیت‌های ماتریکس ۱، دست پیدا نکرد، اما باز هم حضور کیانو ریووز و داستان جذابی که در ماتریکس روایت می‌شد باعث شد طرفداران یک‌بار دیگر برای تماشای نسخه‌ای دیگر از ماتریکس روانه سالن‌های سینما شوند.

داستان ماتریکس ۲، اتفاق‌های چند ماه بعد از نسخه اول فیلم را روایت می‌کند و این‌بار «نئو» سعی می‌کند تا طراح ماتریکس را پیدا کند و به راز ماشین‌ها پی ببرد. در نسخه دوم ماتریکس نیز شاهد جلوه‌های ویژه بسیار هیجان‌انگیزی بودیم و داستان این فیلم نیز زمینه‌سازی‌های لازم برای سومین و آخرین نسخه از ماتریکس را فراهم می‌کند.

ماتریکس ۲ ممکن است به لحاظ هنری از دیدکارشناسان سینما به ارزش‌های نسخه اول این فیلم دست پیدا نکند، اما دومین نسخه از سه‌گانه ماتریکس به‌لحاظ فروش توانست ثابت کند که «واچوفسکی‌ها» کارشان را حسابی بلد هستند و این فیلم با هزینه‌ای برابر با ۱۵۰ میلیون‌دلار تولید شد و در گیشه فروش چشم‌گیری معادل ۷۴۲ میلیون‌دلار داشت.

ماتریکس ۳

«واچوفسکی‌ها» طرفداران سه‌گانه ماتریکس را چشم‌انتظار نگذاشتند و چیزی حدود ۶ ماه پس از اکران دومین نسخه از مجموعه فیلم‌های ماتریکس، شاهد اکران «ماتریکس: انقلا‌ب‌ها» بودیم. این فیلم داستان را دقیقاً از پایان نسخه دوم ماتریکس ادامه می‌دهد و طبق معمول شاهد هنرنمایی کیانو ریووز، کری ان ماس و لارنس فیشبرن، در آخرین نسخه از سه‌گانه ماتریکس بودیم.

در این اثر شاهد حضور ماشین‌های اختاپوس‌مانند بسیار بزرگی هستیم که کمر به نابودی بشر در کمترین زمان ممکن بسته‌اند و «نئو» نیز در راه نجات شهر «زاین» (Zayn) است، این شهر تنها شهری است که توسط مبارزین اداره می‌شود و خبری از ماشین ها‌ی هوشمند در آن نیست. تلاش «نئو» برای نابودی ماتریکس در سومین نسخه از این فیلم‌ها به اوج می‌رسد و همان‌گونه که از یک فیلم اکشن فلسفی انتظار می‌رود این فیلم در حالی به پایان می‌رسد که هزارویک پرسش در ذهن مخاطب باقی‌مانده است.

طبق معمول ماتریکس ۳ فروش خوبی در گیش را تجربه کرد و با هزینه تولید ۱۱۰ میلیون دلار، چیزی حدود ۴۲۷ میلیون‌دلار عایدی داشت.

ماتریکس ۴

برای شما از ماتریکس ۴ خبر‌های خوب و بدی داریم و همان‌گونه که گفتیم ساخت چهارمین نسخه از این مجموعه فیلم‌ها تأیید شده است. خوشبختانه کارگردانی و نویسندگی این قسمت نیز بر عهده «لانا واچوفسکی» (lana wachowski) یکی از خواهران واچوفکسی‌ها است و از این بابت مطمئن هستیم که با یک ماتریکس ناب و دست‌اول طرف خواهیم بود. از طرف دیگر کیانو ریووز دوست‌داشتنی و کری ان ماس زیبارو نیز با نقش‌های «نئو» و «ترینیتی» به ماتریکس ۴ باز خواهند گشت. برای شما از خبر‌های خوش ماتریکس ۴ گفتیم، اما شوربختانه باید گفت در حال حاضر به‌غیر از خبر تأیید ساخت این فیلم، اطلاعات دیگری در خصوص داستان آن در اختیار نداریم تا با شما در میان بگذاریم.

در پایان پیشنهاد می‌کنیم فرصت را مغتنم بدانید و در زمانی که تا اکران ماتریکس ۴ فرصت داریم، سه‌گانه ماتریکس را چندین بار تماشا کنید تا حسابی از داستان چندلایه و پیچیده این فیلم‌ها سر در بیاورید.