عظیم مثل آثار تیم برتون

در حالی‌که تئاتر امروز اجراهایی کوچک در سالن‌هایی کم صندلی را تجربه می‌کند و حتی بعضی از کارگردانان قدیمی‌تر هم ترجیح می‌دهند در سالن‌هایی جمع و جورتر اما با درصد صندلی پرتر کار اجرا کنند اجرای تئاتر در سالن‌هایی مثل سالن اسپیناس پالاس از سویی شهامت می‌خواهد و از سویی دیگر جاه‌طلبی برای بازگشت سرمایه و بیشتر دیده شدن ستاره‌های روی صحنه.

تئاتری که همین چند سال پیش از تالار وحدت شروع شد و بسرعت مخاطب خودش را پیدا کرد. تئاترهایی موزیکال و پربازیگر که بر خلاف تئاترهای پیش از آن که بر متن و بازی‌های فردی تمرکز داشتند، روی ریتم و حرکات هماهنگ با موسیقی و دیالوگ‌های موزون سوار شده است و شاید نزدیک‌ترین اسمی که می‌شود به آن داد تئاتری به سبک برادوی است. نمایشی پر پرسوناژ که برای مدت طولانی اجرا می‌رود و قرار نیست پیام ویژه‌ای بدهد. نمایشی سرگرم‌کننده و خوش ریتم که بازیگران روی صحنه با میکروفن حرف می‌زنند و تماشاگران روی صندلی پاپ‌کورن می‌خورند. نمایشی که برای مخاطبان متعصب تئاتر ممکن است دور از‌ شأن این هنر به حساب بیاید.

بعد از دو تجربه موفق الیورتوییست و بینوایان حالا نمایش عروس مردگان با همان متد جا پای آنها گذاشته و با دعوت از ستاره‌های سینمایی روی صحنه تئاتر از سویی مخاطب خود را تضمین کرده و از سویی دیگر به قواعد ژانر متعهد مانده است. نمایشی که شما را شگفت‌زده می‌کند. تئاتر از دل صحنه‌ای عظیم شروع می‌شود و هر چه پیش می‌رود شما سرگرم‌تر و در صندلی خود در آن سالن بزرگ و مجلل بیشتر فرو می‌روید. بعد از تماشای نمایش به پشت صحنه رفتم تا بیشتر با فضای چنین کارهایی آشنا شوم.

‌می دانستم که پیش از این، نیکی کریمی یکی از بازیگران نمایش، اجرای چنین تئاتری را به فال نیک گرفته و گفته بود: بعد از سال‌ها می‌خواستم تئاتر کار کنم. وقتی نمایش‌نامه را خواندم و استوری‌بورد و مراحل طراحی لباس و غیره را دیدم، بشدت برای من جالب و جذاب بود. همچنین آثار تیم برتون را هم دنبال کرده بودم و در کل این فضای فانتزی برای من جذابیت بسیاری داشت. به این ترتیب به نظرم آمد که خوب است وقت بگذارم و در کنار گروه تمرین کنم.

دنیای فانتزی، دنیایی است که به‌خاطر زندگی روزمره چندان با آن سروکار نداریم. وقتی دو ساعت از وقت‌مان را در فضای رؤیا و فانتزی بگذرانیم بسیار جذاب است. در تئاتر، سینما و در کل هنر این مقوله را همراه با خودش دارد. فکر می‌کنم علت استقبال بالا از این نمایش، موزیکال و شاد بودنش باشد.

در سالن چشمم به امیر جعفری افتاد و بازی و گریم متفاوتش من را قبل از همه به سوی او هدایت کرد. از او درباره حضورش در این نمایش پرسیدم: چند سالی هست که ترجیح می‌دهم با نسل جوان کار کنم. در واقع باید با این نسل کار کرد چون در غیر این صورت ساکن می‌مانیم. بازخورد تماشاچیان بسیار خوب بوده است. بی‌تعارف می‌گویم انتظار این حد استقبال را نداشتم. با توجه به شرایطی که در آن هستیم و مردم از دید اقتصادی در مضیقه هستند. از نظرم حضور در این نمایش و استقبال از رخدادهای فرهنگی را باید تحسین و تشکر کرد.

میلاد کی‌مرام هم که تا پیش از این بیشتر در فیلم‌های سینمایی درام و اجتماعی بازی کرده بود در این نمایش نقش اصلی مرد را برعهده داشت. او چنین می‌گوید: خیلی وقت بود می‌خواستم در تئاتر کار کنم اما امکانش فراهم نبود. سعی کردم پروژه خاصی را انتخاب کنم که متفاوت باشد. همیشه تلاش می‌کنم کارهایم متفاوت باشند. این نمایش، کار بسیار بزرگ و چالش عظیمی برای من بود و با تمام نقش‌های پیشینم تفاوت داشت. دلیل اصلی انتخاب من، همین بود. همکارانم هم بسیار بااستعداد و جوان بودند و حرف‌های بسیاری برای گفتن داشتند.

البته ما بدون اشتباه و خطا نیستیم و ادعایی هم نداریم ولی خدا را شکر که در نه شب، بیست و یک هزار و صد نفر برای تماشای این نمایش لطف کردند، با حضورشان منت سر ما گذاشتند و از ما حمایت کردند. وقتی مردم به تماشای ما می‌آیند من می‌فهمم کار را درست انجام داده‌ایم و مصمم‌تر می‌شوم برای ادامه.

فضای پر رفت و آمد و شلوغ پشت صحنه صمیمیت خودش را از دست نداده بود و من به‌عنوان یک ناظر در راهروهای تو در توی آن سالن به تمامی شاهد روابط دوستانه و حرفه‌ای گروهی مشتاق و صمیمی بودم. دیروقت بود و به همین دلیل از گفت‌و‌گو با دیگر بازیگران گذشتم. فقط خواستم با کارگردان و تهیه‌کننده صحبت کنم تا بیشتر از جزئیات اجرایی چنین بپرسم.

ابتدا به سراغ امیررضا سپهری کارگردان جوان این تئاتر رفتم. کارگردانی که علاقه دارد کارهای کارگردانان بزرگ دنیا را به روی صحنه ببرد. از او درباره تجربه چنین کاری پرسیدم: نمایش عروس مردگان اقتباسی است از انیمیشن عروس مرده تیم برتون و در تهران رویال هال روی صحنه حاضر است. دلیل انتخاب این متن، علاقه شخصی‌ام به آثار تیم برتون و تأثیراتی است که همواره در کارهای پیشینم حس می‌شدند. برای همین تصمیم گرفتم رپرتوآر آثار تیم برتون را روی صحنه ببریم. در اولین قدم، عروس مردگان را انتخاب کردم. اتفاقی است که همه‌جای دنیا رخ می‌دهد. برای مثال خود تیم برتون انیمیشن دامبو را به فیلم تبدیل کرد که هم‌اکنون در حال اکران است.

با حضور تعداد زیادی بازیگر (نزدیک به ۸۰ نفر) و چند تا از بازیگرهای سینما کسانی مثل نیکی کریمی، میلاد کی‌مرام، نازنین بیاتی، شقایق دهقان و از بازیگران تئاتر کسانی مثل ناصر عاشوری، مهران امام‌بخش و فرناز توللی، فضایی تلفیقی از سینما و تئاتر تدارک دیده‌ایم. با توجه به حافظه بصری مخاطب از انیمیشن، تلاش کردیم نمایش از نظر بصری به اثر اصلی نزدیک باشد. در طراحی صحنه مرتضی فربد تلاش کردند این مسأله مشخص باشد. همچنین ماهرخ سلیمانی‌پور در بخش طراحی لباس، سید جلال موسوی در بخش گریم و مرتضی نجفی در بخش نورپردازی. ما همه با هم تلاش کردیم تا جای ممکن به آن فضا نزدیک شویم تا مخاطبی که انیمیشن را دیده از دید بصری نزدیکی کار به اثر اصلی را حس کند و احساس بهتری از تماشای این نمایش داشته باشد.

و در آخر به سراغ تهیه‌کننده جسور و جوان کار مریم نراقی رفتم. از او درباره ابعاد تهیه کنندگی چنین آثار و نگرانی‌های کار پرسیدم: نمایش عروس مردگان یکی از بزرگ‌ترین نمایش‌هایی است که در تاریخ تئاتر ایران اجرا شده. به خاطر جهانی بودن این انیمیشن و علاقه شخصی خودم به این اثر، وقتی سمت تهیه‌کنندگی از سمت کارگردان، امیررضا سپهری، به من پیشنهاد شد با کمال میل پذیرفتم. این کار تجربه عجیبی بود به خاطر اینکه در بزرگ‌ترین سالن نمایش تهران، سالن هتل اسپیناس پیش از این تنها یک نمایش اجرا شده بود و ما دومین نمایش این سالن را اجرا کردیم. با بازیگرهای مشهور و یک تیم بزرگ، نزدیک به دویست نفر، جمع کردن این کار بسیار سخت بود و برای من با توجه به اینکه دومین تجربه‌ تهیه کنندگی‌ام بود، اتفاقات عجیب بسیار و تجربه‌های جذاب در پی داشت.

همچنین مواجهه با مختصات بسیار بزرگ‌تر نسبت به آنچه تاکنون تجربه کرده بودم برایم هم نگرانی فراوانی داشت هم یک کلاس درس بود. ما در تئاتر اغلب با گروه‌های نهایت پنجاه نفری سر و کار داریم در حالی که در اینجا من با دویست نفر طرف بودم و روزهایی به خودم یادآوری می‌کردم که باید آرام باشم و این آرامش را به گروه هم تزریق کنم.

عروس مردگان

سالن رویال هال هتل اسپیناس پالاس

اردیبهشت و خرداد ۱۳۹۸

ساعت اجرا: ۲۱

۹۰ دقیقه

طراح و کارگردان: امیدرضا سپهری

تهیه کننده: مریم نراقی

بازیگران: میلاد کی مرام، نازنین بیاتی، شقایق دهقان، مهران احمدی، مهران امام بخش، ناصر عاشوری، علی عامل هاشمی، محمد لهراسبی، فرناز توللی، امیر جعفری و نیکی کریمی