۱۰ خودروی مشهور تاریخ که با پیشرانه فرمول یک ساخته شدند

شاید بارها این سؤال به ذهنتان خطور کرده باشد: فایده‌ی مسابقات فرمول یک و هزینه‌های هنگفت سالانه برای پیشرفت صنعت خودروسازی چیست؟ پاسخ این سؤال به‌صورت خلاصه، آزمایش جدیدترین فناوری‌های صنعت خودروسازی در میدان رقابت و سپس عرضه‌ی آن در تولیدات انبوه یا تولید محدود خودروسازان است. مقامات شرکت‌های خودروسازی همیشه فرمول یک را به میز آزمایش ایده‌های نو تشبیه کرده‌اند که دیر یا زود، برخی فناوری‌های استفاده شده در آن به خودروهای جاده‌ای می‌رسد.

اما خروجی نهایی فرمول یک همیشه در خودروهای جاده‌ای استاندارد و اقتصادی نمی‌رسد، بلکه زمینه‌ساز تولید تعدادی از ماندگارترین و سرسخت‌ترین خودروهای تولید محدود می‌شود. در این مطلب  قصد داریم تا فقط بر پیشرانه‌هایی که ریشه در فرمول یک دارند تمرکز کنیم. ۱۰ خودروی این فهرست ( به‌جز یک مورد) از پیشرانه‌ای استفاده می‌کنند که دلیل اصلی تولید آن، فرمول یک بوده است؛ این فهرست تعدادی از عجیب‌ترین، جذاب‌ترین و خواستنی‌ترین تولیدات صنعت خودروسازی از دهه‌ی ۱۹۶۰ تا امروز را دربر می‌گیرد.

برخی از خودروهای معرفی شده در این فهرست در حد یک مدل مفهومی، باقی ماندند اما برخی دیگر با رسیدن به خط تولید، به کلاس سوپراسپرت‌های خاص تاریخ، وارد شدند.

فراری دینو ۲۰۶GT

کوپه‌ی اسپرت دینو ۲۰۶GT از پیشرانه‌ی خودروهای فرمول دو استفاده کرده‌ است اما به‌دلیل اهمیت بالای آن در این فهرست قرار گرفته است. پیشرانه‌ی ۶ سیلندر V شکل ۲ لیتری این مدل در خودروهای فرمول دو فراری استفاده شده است؛ خودروهایی که رانندگان مشهوری چون جکی ایکس، درک بل و کریس امون پشت فرمان آن‌ها قرار گرفته‌اند. Dino 206 GT محصول سبک‌وزن فراری در سال ۱۹۶۷ بود که نهایت قدرت پیشرانه‌ی V6 آن به ۱۸۰ اسب بخار می‌رسید.

فورد ترانزیت سوپر ون ۲

اولین نسخه از سری سوپر ون‌های فورد ترانزیت در سال ۱۹۷۱ ساخته شد اما به‌دلیل استفاده از پیشرانه‌ی مدل GT40؛ قهرمان مسابقات ۲۴ ساعته لمانز در این فهرست جای نمی‌گیرد. نسخه‌ی دوم محصول سال ۱۹۸۴، اما از پیشرانه‌ی DFL کازورث (Cosworth) استفاده می‌کرد؛ این پیشرانه بر اساس مدل DFV خودروهای فرمول یک ساخته شده بود و نزدیک به ۶۰۰ اسب بخار قدرت تولید می‌کرد. سوپر ون ۲ با این پیشرانه نهایت سرعت ۳۰۰ کیلومتر بر ساعت را تجربه کرد.

آلفارومئو ۱۶۴ ProCar

۱۶۴ سدان لوکس آلفارومئو و محصول استودیوی طراحی پینین‌فارینا بود که از سال ۱۹۸۷ تا ۱۹۹۸ با پیشرانه‌های ۴ و ۶ سیلندر تولید شد. در سال ۱۹۸۸ باهدف شرکت در مسابقات فرمول S که به‌دنبال موفقیت رقابت‌های Procar بی‌ام‌و M1 شکل گرفته بود، مدل سفارشی آلفارومئو ۱۶۴ پروکار ساخته شد. سدان آلفارومئو کاملا دگرگون شد تا در میانه‌ی بدنه‌ی زیبای خود، میزبان پیشرانه‌ی بزرگ ۱۰ سیلندر  V شکل ۳.۵ لیتری با قدرت بیش از ۶۰۰ اسب بخار باشد.

این پیشرانه ابتدا به‌عنوان قلب تپنده‌ی خودروی فرمول یک تیم فرانسوی اکیپ لیجی (Equipe Ligier) طراحی شده بود اما سرانجام روی سدان ایتالیایی سوار شد. آلفارومئو ۱۶۴ پروکار با این پیشرانه‌ که دور موتور آن به ۱۳۳۰۰ دور بر دقیقه می‌رسید، با نهایت سرعت ۳۴۰ کیلومتر بر ساعت مسیر درگ ۴۰۰ متری را در ۹.۷ ثانیه طی می‌کرد. تنها ۲.۵ ثانیه نیاز بود تا این سدان ایتالیایی خاص به سرعت ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت برسد. آلفارومئو تنها برند داوطلب شرکت‌کننده در مسابقات فرمول S بود که به‌دلیل عدم استقبال دیگر خودروسازان، این سری مسابقات هیچوقت برگزار نشد.

یاماها OX99-11

شرکت ژاپنی یاماها در اواخر دهه‌ی ۱۹۸۰ و اوایل دهه‌ی ۱۹۹۰، پیشرانه‌ی خودروهای فرمول یک چند تیم مانند زک‌اسپید، تایرل، اروز، جردن و برابهام را تأمین می‌کرد. سرانجام تجربه‌ی مهندسان یاماها در ساخت پیشرانه‌های فرمول یک، مدل خاص OX99-11 بود که از پیشرانه‌ی ۱۲ سیلندر V شکل ۳.۵ لیتری با قدرت بیش از ۴۰۰ اسب بخار در دور موتور ۱۰۰۰۰ دور بر دقیقه استفاده می‌کرد. متأسفانه این پروژه به‌دلیل مشکلات مالی هیچ‌وقت به تولید انبوه نرسید و فقط ۳ مدل پروتوتایپ از آن باقی ماند.

رنو اسپس F1

مدل مفهومی رنو اسپس (Espace) با همکاری متخصصان ژاپنی مزدا در قالب یک مدل مفهومی، جهت گرامی‌داشت ۱۰ سالگی تولید مینی‌ون اسپس و حضور رنو در مسابقات فرمول یک ساخته شد. این مدل مفهومی در سال ۱۹۹۳ با قطعات خودروی فرمول یک FW15C تیم ویلیامز-رنو و پیشرانه‌ی ۱۰ سیلندر V شکل ۳.۵ لیتری با قدرت ۸۲۰ اسب بخار ساخته شد.  ترکیب بدنه‌ی سبک‌وزن فیبرکربن و پیشرانه‌ی V10 نهایت سرعت ۳۱۲ کیلومتر بر ساعت و زمان ۲.۸ ثانیه در تست سرعت صفر تا ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت را به رنو اسپس تقدیم کرد. رنو اسپس F1 سریع‌ترین مینی‌ون جهان است.

فورد ترانزیت سوپر ون ۳

آخرین نسخه از سری سوپر ون‌های فورد ترانزیت که در حال حاضر، به‌عنوان سریع‌ترین ون جهان شناخته می‌شود، در سال ۱۹۹۴ به پیشرانه‌ی خودروی فرمول یک تیم بنتون (Benetton) مجهز شد. تیم برند پوشاک بنتون از سال ۱۹۸۶ تا ۲۰۰۱ در مسابقات فرمول یک شرکت داشت که تنها یک‌بار در سال ۱۹۹۵ با رانندگی مایکل شوماخر عنوان قهرمانی جهان را کسب کرده است. فورد ترانزیت سوپر ون ۳ از پیشرانه‌ی ۸ سیلندر V شکل ۳.۵ لیتری کازورث با قدرت ۷۳۰ اسب بخار در کنار گیربکس سکوئنشال ۶ سرعته استفاده می‌کرد. در حال حاضر این ون منحصربه‌فرد با پیشرانه‌ی V6 در موزه نگه‌داری می‌شود.

فراری F50

به مناسبت ۵۰ سالگی برند فراری و جایگزینی مدل افسانه‌ای F40، مهندسان این شرکت تا جای ممکن از فناوری خودروهای فرمول یک در مدل F50 با تولید محدود  ۳۴۰ دستگاه، استفاده کردند. F50 هیچوقت به محبوبیت F40 دست پیدا نکرد ولی پیشرانه‌ی ۱۲ سیلندر V شکل ۴.۷ لیتری آن با قدرت ۵۲۰ اسب بخار در دور موتور ۸۰۰۰ دور بر دقیقه، یک جواهر واقعی بود.

این پیشرانه با فناوری خودروی فرمول یک فراری در فصل ۱۹۸۹ که نایجل منسل و گرهارد برگر آن را هدایت می‌کردند، ساخته شده بود. فراری F50 در آزمایش‌های نشریه‌های معتبر خودرویی جهان، نهایت سرعت ۳۱۲ کیلومتر بر ساعت و زمان ۳.۸ ثانیه در تست سرعت صفر تا ۹۷ کیلومتر بر ساعت را ثبت کرده است.

پورشه کاررا GT

داستان تولید پورشه کاررا GT نمونه‌ی جالب بهترین استفاده‌ی ممکن از اتفاقات غیرمنتظره و درس گرفتن از اشتباهات گذشته است. در سال ۱۹۹۱، پورشه یک پیشرانه‌ی ۱۲ سیلندر V شکل برای خودروی تیم فرمول یک بریتانیایی فوت‌ورک اروز (Footwork Arrows) طراحی و تولید کرد اما به‌دلیل عملکرد نامناسب و عدم نتیجه دلخواه، همکاری پورشه و این تیم به‌ سرانجام رسید. پس از جایگزین شدن پیشرانه‌ی کازورث با پورشه در خودروهای فوت‌ورک اروز، مهندسان پورشه به ساخت پیشرانه‌ای رؤیایی برای یک خودروی جاده‌ای روی آوردند.

این پیشرانه‌ی V10 پس از استفاده در مسابقات لمانز اواخر دهه‌ی ۱۹۹۰، در نهایت سال ۲۰۰۴ به سوپراسپرت ماندگار کاررا GT رسید. ۱۰ سیلندر V شکل با حجم ۵.۷ لیتر، قدرت بیش از ۶۰۰ اسب بخار و صدای بی‌نظیر، دلیل اصلی جاودانه شدن پورشه کاررا GT در صنعت خودروسازی است.

نسل چهارم بی‌ام‌و M5

با اینکه هیچوقت بی‌ام‌و در مسابقات فرمول یک به‌مقام قهرمانی جهان نرسیده است، اما آخرین دوران فرمول یک باواریایی‌ها در قالب تیم‌های ویلیامز بی‌ام‌و و بی‌ام‌و سائوبر خروجی قابل توجهی داشت؛ نسل چهارم مدل بی‌ام‌و M5 با کد E60، از پیشرانه‌ی ۱۰ سیلندر V شکل ۵ لیتری به عنوان قوی‌ترین خودروی فرمول یک آن دوران استفاده می‌کرد. این پیشرانه با کد S85، بر اساس موتور فرمول یک بی‌ام‌و ساخته شد؛ اولین V10 تولیدی بی‌ام‌و بود و در مدل M6 هم استفاده شد. البته مهندسان بی‌ام‌و مجبور به تغییر این پیشرانه شدند تا با قوانین خودروهای جاده‌ای هم‌خوانی داشته باشد. M5 به‌لطف این پیشرانه‌ی ۵۰۷ اسب بخاری با نهایت سرعت ۲۵۰ کیلومتر بر ساعت، در زمان ۴.۵ ثانیه به سرعت ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت می‌رسید.

مرسدس‌بنز AMG پروژه یک

آخرین خودروی این فهرست، نماینده‌ی آخرین فناوری استفاده شده از خودروهای فرمول یک در مدل جاده‌ای است. عصر قوای فنی هیبرید فرمول یک از سال ۲۰۱۴ آغاز شده و تا امروز و فصل ۲۰۱۸ مسابقات فرمول یک، در مجموع چهار قهرمانی تیمی مرسدس‌بنز، سه قهرمانی جهان برای لوئیس همیلتون و یک قهرمانی جهان هم برای نیکو رزبرگ در پی داشته است.

اشتوتگارتی‌ها برای نمایش مهندسی سیستم هیبرید خودروهای فرمول مرسدس‌بنز، هایپرکار پروژه یک را در نمایشگاه خودروی فرانکفورت ۲۰۱۷ رونمایی کردند. پروژه یک مرسدس‌بنز AMG از پیشرانه‌ی ۶ سیلندر V شکل ۱.۶ لیتری توربوشارژ، مشابه فناوری استفاده شده در خودروی فرمول یک مرسدس W06 استفاده می‌کند. در کنار چهار موتور برقی، این ابرخودروی مدرن در مجموع بیش از ۱۰۰۰ اسب بخار قدرت تولید می‌کند. پروژه یک هنوز به خیابان‌ها نرسیده است اما بر اساس اطلاعات غیررسمی، این هایپرکار هیبرید با نهایت سرعت بیش از ۳۵۰ کیلومتر بر ساعت در زمانی کمتر از ۲.۵ ثانیه به سرعت ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت می‌رسد.

میلاد زنگانه