افزایش قیمت خودرو طی هفته های گذشته تاجایی پیش رفت که قیمت پراید به ۹۰ میلیون تومان رسید. این بازه قیمتی برای خودرویی که در رده پایین کیفیتی است و آپشن ویژه ای هم برای خریداران ندارد، پرسش برانگیز است. در شرایط فعلی که کرونا (corona) دخل مردم را کاهش داده است، این نابسامانی بازار خودرو شرایط را برای مصرف کنندگان واقعی خودرو دشوار می کند. برخی حاشیه های جهش قیمت خودرو رابه عزل رضا رحمانی، وزیر پیشین صمت، نیز مرتبط می دانند. به دنبال این آشفتگی ها، سیاست گذاری دولتمردان نیز تغییر کرده است و آنها دستورهای تازه ای را اعلام کرده اند.میزان تاثیرگذاری این تمهیدها بر رفع آشفتگی های بازار خودرو هنوز نامعلوم است.
نقش دلالان بازار و باندهای دلالی اینترنتی
حضور واسطه ها و دلال ها به این نابسامانی ها دامن زده است. عده ای خودروها را در پارکینگ های خود نگه داشته اند و با افزایش قیمت در بازار حاضر به فروش می شوند.دلالان بازار خودرو در نبود نظارت کافی قیمت غیرواقعی و مدنظر خودشان را تعیین می کنند. اختلاف زیاد قیمت کارخانه و قیمت بازار نیز منجر شده است تا دلالان خودرو از این فرصت سود زیادی به جیب بزنند و با اعلام قیمت های کاذب قیمت ها را افزایشی کنند. سخنگوی تعزیرات به دنبال افزایش سرسام آور قیمت خودروهای داخلی در اظهاراتی گفته است:« دلالان خیلی راحت بدون اینکه کسی کاری با آنها داشته باشد، قیمت سازی می کنند. تا زمانی که دلال ها در بازار قیمت سازی کنند، وضع همین گونه خواهد بود. در این شرایط شاید سایت هایی مانند دیوار یا شیپور با این دلال ها شریک هستند و نفعی از این قیمت سازی ها می برند که امیدواریم این گونه نباشد. این سایت ها نباید اجازه دهند که دلال ها از فضای سایتشان سوءاستفاده کنند.» باندهای دلالی فرصت ثبت نام اینترنتی خودرو را نیز از مصرف کنندگان واقعی گرفته اند، دلالانی که با استفاده از ربات ثبت نامی و بعضا کارت ملی های اجاره ای اقدام به پیش فروش خودرو می کنند. به دنبال گلایه مندی مصرف کنندگان واقعی خودرو از نحوه ثبت نام اینترنتی خودرو سال گذشته برخی کارشناسان آی تی بر حضور باندهای دلالی در ثبت نام اینترنتی خودرو صحه گذاشتند و اعلام کردند که« کسانی که این ربات ها را تعریف کرده اند به یک رانت اطلاعاتی بزرگ وصل هستند. واقعیت این است که می توان ربات هایی طراحی کرد که در کسری از ثانیه اطلاعات کاربر را در فیلدهای مشخص شده پر کنند و طبیعی است که سرعت عملکرد آنها از انسان ها بیشتر باشد. به این ربات ها اطلاعات لازم و ساختار اطلاعاتی که قرار است در فیلدهای مشخص شده نوشته شود، داده می شود» اگرچه خودروسازان منکر حضور دلالان در پیش فروش خودرو از طریق سایت های فروش اینترنتی می شوند ، اما پرشدن ظرفیت ثبت نام خودرو در کمترین زمان ممکن در سایت های اینترنتی خودروسازان گواه این ادعاست.
کاهش عرضه خودرو مزیدبرعلت شد
در این آشفته بازار، کاهش عرضه خودرو نیز مزید برعلت شده است. تیراژ تولید در سال ۹۸ یکی از اصلی ترین چالش های شرکت های خودروساز بود. بر اساس آمارهای منتشره توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت، شرکت های خودروسازی در مجموع طی سال گذشته ۳۲ هزار و ۵۲۶ دستگاه تولید داشتند؛ حال آنکه طی سال ۹۷خودروسازان خصوصی توانسته بودند ۹۳ هزار و ۳۹۸ دستگاه از محصولات خود را در خطوط تولید نهایی کنند. تولید انواع خودرو در اسفند ۹۸ نیز نسبت به مدت مشابه سال قبل از آن با افت ۱۷, ۶ درصدی همراه بود و به رقم ۶۷ هزار و ۳۸۴ دستگاه رسید. در این مدت تولید سواری با کاهش ۲۱, ۷ درصدی به ۶۰ هزار و ۸۷۸ دستگاه رسید. آمارها حکایت از این دارد که طی اسفند ۹۸ تولید خودرو توسط گروه صنعتی ایران خودرو با کاهش ۲۰, ۱ درصدی به ۳۱ هزار و ۳۲۵ هزار دستگاه رسید. تولید سواری توسط این گروه خودروسازی نیز طی اسفند ۹۸ با کاهش ۲۰, ۷ درصدی به ۳۰ هزار و ۵۸۰ دستگاه رسید. درباره وضعیت گروه صنعتی سایپا طی اسفند ۹۸ نیز باید به کاهش ۲۲.۳ درصدی تولیدات اشاره کنیم؛ به گونه ای که در این ماه ۳۰ هزار و ۱۱۴ دستگاه انواع خودرو توسط سایپا به تولید رسید. تولید سواری توسط این گروه خودروسازی نیز طی اسفند سال گذشته با کاهش ۲۹, ۴ درصدی به ۲۵ هزار و ۶۲۸ دستگاه رسید. به دنبال کاهش تیراژ خودرو، عرضه خودرو به بازار کاهش یافته است که با میزان تقاضا در بازار خودرو هم خوانی ندارد.
پراید ۹۰میلیون تومانی خریدار دارد؟
به دنبال افزایش قیمت خودروهای داخلی که بحث برانگیزترین آنها قیمت پراید ۹۰ میلیون تومانی بوده است، سعید موتمنی، رئیس اتحادیه نمایشگاه داران و فروشندگان خودرو، اعلام کرده است که« پراید ۹۰میلیونی در بازار واقعیت ندارد، بالاترین عددی که خودروی پراید معاملهشده، ۷۳ میلیون تومان بوده و مابقی اعدادی که اعلام میشود، تنها روی کاغذ است و این بدان معناست که پراید با قیمتهای ۸۰ و ۹۰ میلیون تومانی که گفته میشود، اصلا خرید و فروش نمیشود.» از روزی که گفته شده قیمت پراید به بیش از ۸۰ میلیون تومان رسیده، در استان اصفهان تاهفته پیش هم پراید ۹۰ میلیون تومانی خریدار داشته است. رئیس اتحادیه نمایشگاه داران خودرو اصفهان به اصفهان زیبا می گوید:« قیمت پراید ۱۳۱ هفته گذشته به ۸۳ میلیون تومان رسید که نسبت به سه سال گذشته چهار برابر رشد کرده است ، پراید ۱۱۱ را نیز هفته گذشته ۹۲ میلیون تومان خریداری کرده اند و در اصفهان معامله پراید با این قیمت ها انجام شده است.»
شرایط فروش خودرو سخت گیرانه باشد
قندی در خصوص پارامترهای تاثیرگذار بر آشفتگی بازار خودروی اصفهان می گوید:« عده ای خودرو را احتکار خانگی می کنند؛ سپس در سایت های شیپور و دیوار قیمت گذاری کرده و بازار را به این مرحله می رسانند. به همین دلیل خودروی مصرفی به کالای سرمایه گذاری تبدیل شده و قیمت ها رشد سرسام آوری پیدا کرده است.» او عنوان می کند:« از هفته گذشته تا کنون که شورای رقابت درخصوص وضعیت قیمت خودرو اظهارنظر کرده است ، قیمت پراید ۱۰ میلیون تومان کاهش داشته و دیگر خودروهای ایران خودرو و سایپا نیز ۲۰ تا ۳۰ میلیون تومان کاهش قیمت را تجربه کرده اند.» رئیس اتحادیه نمایشگاه داران خودرو اصفهان اذعان می کند:« اگر سایپا و ایران خودرو به تعهداتشان عمل نکنند و خودروی تولیدی به بازار عرضه نکنند، در آینده نزدیک به طور مجدد شاهد افزایش قیمت خودرو خواهیم بود. تنها زمانی شاهد کاهش قیمت خودرو هستیم که عرضه و تقاضا در بازار باهم هم خوانی داشته باشد. اینکه شورای رقابت به صورت دستوری قیمت گذاری کند و قیمت ها را پایین آورد، تاثیرگذار نیست و به صورت مقطعی قیمت خودرو کاهش پیدا می کند.» قندی ادامه می دهد:« ایران خودرو و سایپا باید شرایط ثبت نام را سخت گیرانه اعمال کنند، فرد ثبت نام کننده تا پنج سال نباید حق فروش خودرو داشته باشد.» او می افزاید:« شرایطی که الان برای پیش فروش خودرو تعیین شده هنوز عملیاتی نشده است؛ ولی تاثیر چندانی بر کاهش قیمت خودرو ندارد. خودروسازان باید سالی یک میلیون و ۵۰۰هزار خودرو در بازار عرضه کنند و برای فرد ثبت نام کننده امکان انتقال و فروش خودرو میسر نباشد. در این شرایط گرانی مواداولیه و قطعات خودروسازان هم ضرر می کنند. باید قیمت واقعی روز بازار برای خودرو در نظر گرفته شود و فاصله قیمت کارخانه و بازار به حداقل برسد.»
سیاست های جدید برای سامان دهی بازارخودرو
حالا برای رفع مشکلات بازار خودرو یکی از تدابیری که دولتمردان درنظر گرفته اند تعیین شرایط جدید برای پیش فروش خودروها است. بر اساس دستورالعمل جدید هر کد ملی امکان ثبت نام یک خودرو را خواهد داشت و متقاضیان نباید کمتراز ۱۸ سال سن داشته باشند؛ ضمن اینکه سند فروش خودرو به مدت یک سال در رهن باقی خواهد ماند. یکی از شرایط فروش خودرو، داشتن گواهینامه است. متقاضیان نباید در طول سه سال گذشته از طریق پیش فروش، خودرویی خریداری کرده باشند؛ همچنین اخذ مالیات از اختلاف قیمت کارخانه تا بازار به عنوان یکی از موضوع های کنترل کننده تقاضا در بازار در دست بررسی است تا به عنوان تذکر در قرارداد خودروسازان درج شود که البته در صورت تصویب نهایی قابل اعمال خواهد بود. این طور که سازمان حمایت از مصرف کنندگان و تولیدکنندگان اعلام کرده است ، طراحی و اجرای سازوکار لازم توسط خودروساز در خصوص ثبت نام شفاف و در قالب سامانه های الکترونیکی به نحوی باید باشد که امکان استفاده از ربات یا هک سایت غیرممکن شود؛ همچنین قرعه کشی توسط خودروسازان برای اولویت بندی تحویل خودرو ظرف یک هفته پس از پایان ثبت نام با حضور مراجع نظارتی انجام می شود و اطلاع رسانی فهرست انتخاب شدگان نهایی از طریق ســـایــت هــای خــودروســازان ظــرف ۴۸ ساعت پس از اتمام قرعه کشی خواهد بود. رئیس جمهور به سرپرست وزارت صمت دستور داده اقدامات فوری برای سامان دهی بازار خودرو اجرایی کند. مهدی صادقی نیارکی، معاون وزیر صنعت اعلام کرده است که برای کنترل بازار خودرو، بر انبارهای محل نگهداری خودروها نظارت دقیقی انجام می شود و تمامی انبارهای خودرو باید در سامانه جامع انبارها ثبت و اطلاعات آنها به دقت ثبت شود.
- 18
- 7
