اینترنت عامل کارآفرینی و بهبود کیفیت زندگی روستاییان

 

حسن روحانی رئیس جمهوری گفت: «امروز روستاهای ما از طریق اینترنت با دنیا در ارتباط هستند و ارتباطات همه ایران عزیز از لحاظ آگاهی و علمی با جهان برقرار شده است. روحانی با اشاره به اهمیت ارتباطات و قراردادن امکان استفاده از اینترنت در روستاها با انتقاد از کسانی که گفته بودند روستا نیاز به اینترنت ندارد، افزود: برای ایجاد شغل در روستاها امروز نیازمند اینترنت هستیم و برای اینکه روستاییان به‌طور مستقیم محصولات خود را به بازار برسانند از طریق فناوری‌های مدرن باید این کار صورت بگیرد و هم‌اکنون ۲۵ هزار روستا به اینترنت وصل شده‌اند و تلاش بیشتری در این زمینه صورت خواهد گرفت.» گفتنی است یکی از پنج اولویت دولت تدبیر و امید رساندن اینترنت به روستا برای کاهش شکاف دیجیتالی و ایجاد اشتغال بود و این وعده با همت وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات عملی شد و تاکنون بیش از ۲۵ هزار روستای بالای ۲۰ خانوار به اینترنت متصل شده‌اند، کاری که هیچ دولتی پیش از این به آن اقدام نکرده است.

دولت برای تجهیز این تعداد روستا ۵۵ میلیارد ریال هزینه کرده و قرار است برای تجهیز روستاهای زیر ۲۰خانوار نیز در سال‌جاری ۳۵ میلیارد ریال دیگر هزینه کند. اما در این میان عده‌ای از ابتدا مخالف رفتن اینترنت به روستا بودند، چرا که معتقد هستند که اینترنت نه تنها فساد را به روستاها می‌برد، بلکه برای آنها فایده‌ای ندارد و بهتر است که به جای هزینه کردن برای اینترنت، به روستاییان پول داد. براستی رفتن اینترنت به روستاها چه مزایایی دارد؟ آیا زمینه ساز ایجاد اشتغال و مانع مهاجرت روستاییان به شهرها خواهد شد؟ راه‌اندازی اینترنت در روستاها در آینده چه دستاوردهایی برای روستاییان خواهد داشت؟ کارشناسان حوزه فناوری در این باره در گفت‌و‌گو با «ایران» به این سؤال‌ها پاسخ دادند.

کارآفرینی با اینترنت روستایی

خسرو سلجوقی، عضو هیأت عامل سازمان فناوری اطلاعات در پاسخ به سؤال «ایران» که اینترنت روستایی چقدر می‌تواند در ایجاد اشتغالزایی در روستاها مؤثر واقع شود، گفت: روستاها در مقیاس کوچک ۱۰ و ۲۰ نفره هستند و چون فعالیت غالب آنها کشاورزی و کارگاهی است با ورود اینترنت تحول خوبی در این مناطق ایجاد می‌شود. در روستاها انواع کسب‌وکارهای خدماتی، تولیدی، صنعتی و فناوری اطلاعات دیده می‌شود، از این‌رو بستر اینترنت برای سهولت انجام کسب‌وکارهای جدید می‌تواند مؤثر واقع شود ولی نیازمند توسعه و توانمندسازی فرهنگی است.

 عضو هیأت عامل سازمان فناوری اطلاعات که خود یکی از فعالان کسب و کار و کارآفرینی (در زمینه کمپوست کرم) است با بیان اینکه کارآفرینی در نواحی روستایی فراتر از فعالیت‌های کشاورزی است، گفت: گردشگری، آهنگری، درودگری، ریسندگی، منابع آب، اراضی جنگلی، ساختمان، مهارت‌های موجود فعالیت‌های صنعتی (در سطح مهندسی و استادکاری)، خدمات مشاوره‌ای، تولیدات با ارزش‌افزوده بالا همچون گوشت، شیر، فرآورده‌های چوبی و سایر فعالیت‌های خارج از مزرعه می‌تواند در روستاها شکل بگیرد. سلجوقی در پاسخ به سؤال دیگر «ایران» که آیا مواردی از ایجاد اشتغال کسب‌وکار اینترنتی در روستاها گزارش‌شده است یا خیر، گفت: از مشاغل نوپایی که در روستاها با هزینه‌های بسیار کم و منابع طبیعی زیاد راه‌اندازی شده‌اند می‌توان به «پرورش گیاهان تزئینی»، «پرورش انواع حیوانات خانگی و پرندگان زینتی» و «گیاهان دارویی» و... زودبازده اشاره کرد که می‌توان با بستر اینترنت آنها را معرفی و در معرض فروش گذاشت.

نیم نگاه

بسیاری از کشورها اینترنت را به روستاها برده و نتیجه مثبت آن را نیز تجربه کرده اند. وقتی اینترنت و فناوری در دل روستاها راه اندازی شود، به طور قطع بر تولید ناخالص کشور تاثیر مستقیمی می گذارد و یکی از تاثیرات مثبت آن ایجاد اشتغال در روستاها است

روستای شاهکوه با بستر اینترنت پرسرعتی که در آن  ایجاد شده از نظر اقتصادی ۴۰ درصد و از نظر روابط اجتماعی ۶۰ درصد رشد داشته است و تعداد گردشگران داخلی و خارجی این روستا افزایش یافته و سالانه حدود ۵ هزارنفر بازدید کننده دارد

سلجوقی عضو هیأت عامل سازمان فناوری اطلاعات افزود: ما تجربه خوبی در راه‌اندازی اینترنت در روستاها و ایجاد اشتغال داریم و نمونه آن روستای شاهکوه از توابع شاهرود در استان سمنان است. این روستا که نخستین روستای اینترنتی در ایران است با تلاش‌های علی اکبر جلالی، استاد دانشگاه علم و صنعت ایران راه‌اندازی شد. با بستر اینترنتی ایجاد شده این روستا از نظر اقتصادی ۴۰درصد و از نظر روابط اجتماعی ۶۰ درصد رشد داشته است. از سوی دیگر تعداد گردشگران داخلی و خارجی این روستا افزایش یافته است به‌طوری که این روستا، سالانه حدود ۵ هزارنفر بازدید‌کننده دارد و حتی افراد بسیاری از کشورهای مختلف جهان ازجمله کانادا نیز برای بررسی‌های تحقیقی و بحث توریسم و گردشگری در منطقه «قرن‌‌آباد» حضور فعال داشته‌اند.

سلجوقی گفت: پیشرفت‌های این روستا در زمینه فناوری اطلاعات و ارتباطات آن را به نماد موفقیت فناوری اطلاعات در کشور تبدیل کرده و به راه‌اندازی بیش از ۱۰ هزار دفتر ITC در روستاهای ایران منجر شده است. امروزه بسیاری از روستاهای کشور دارای پایگاه‌های خبری و مراکز ارائه خدمات فناوری اطلاعات و ارتباطات هستند و هر روز پیوند بیشتری میان مردم و اینترنت برقرار شده است. وی با بیان اینکه کارشناسان معتقدند در حال حاضر نیمی از جمعیت جهان در مناطق روستایی و جوامع دورافتاده و پرت ساکن هستند، گفت: فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات و ابزار الکترونیکی، نقشی مؤثری در پیشبرد خدمات دولتی و اجتماعی در روستاها مانند مراقبت‌های بهداشتی و کمک به تأمین آب شرب سالم و سامانه تخلیه فاضلاب، آموزش، غذا و مسکن، بهبود سلامت مادران و کاهش مرگ‌ومیر کودکان، تقویت زنان و افراد آسیب‌پذیرتر جامعه و تضمین ثبات محیط ایفا می‌کنند.

سلجوقی در پاسخ به این سؤال که آیا تنها فراهم کردن بستر و زیرساخت در روستاها برای ایجاد اشتغال کافی است، گفت: برای راه‌اندازی کسب‌وکار اینترنتی در روستاها به سه عامل زیرساخت‌های فنی و اجتماعی، منابع انسانی متخصص و چارچوب‌های قانونی نیاز است و فقط زیرساخت برای ایجاد اشتغال و کارآفرینی کافی نیست. بنابراین پیشنهاد می‌شود جهت راه‌اندازی و توسعه کسب و کار به شیوه‌هایی نظیر توان‌افزایی فرهنگی و آگاه‌سازی از طریق رسانه‌ها زمینه‌های لازم اشتغالزایی را در کشاورزان و روستاییان ایجاد کرد. دولت نیز باید مجاری قانونی تسهیل کسب‌وکارهای الکترونیکی روستاییان را از طریق مجلس تصویب کند. با انجام فعالیت‌های مطرح‌شده و ایجاد دسترسی عادلانه و برابر و تخصیص همگانی منابع به‌ دوراز هرگونه تبعیض می‌توان برای اشتغالزایی کمک کرد و از مهاجرت روستاییان به شهرها جلوگیری کرد.

استقبال روستاییان از خرید و فروش اینترنتی

رمضانعلی صادق‌زاده، رئیس مرکز توسعه تجارت الکترونیکی معتقد است از زمانی که اینترنت به روستاها رفته از کسب و کارها و خرید‌های اینترنتی تاکنون بیشترین استقبال را شهرستانی‌ها و روستاییان کرده‌اند.

صادق‌زاده با بیان اینکه تاکنون مرکز توسعه تجارت الکترونیکی برای کسب و کارهایی که افراد حقیقی و حقوقی بر بستر اینترنت راه‌اندازی کرده‌اند، ۲۷ هزار نماد اعتماد الکترونیکی صادر کرده است، به «ایران» گفت: بعد از راه‌اندازی کسب و کارهای اینترنتی با توجه به زیرساخت‌های فراهم شده در کلانشهرهایی همچون تهران، مشهد، تبریز، اصفهان و... برداشت ابتدایی این بود که کاربران این شهرها از این فروشگاه‌ها خرید کنند در حالی که آمارها نشان می‌دهد خرید و فروش بر بستر اینترنت در شهرستان‌ها و روستاها بیشتر از کلانشهرهاست، چرا که با استفاده از این بستر، روستایی می‌تواند مایحتاج خود را از این طریق تهیه کرده و از هزینه کردن و رفت و آمد به شهرها پرهیز کند. این اتفاق تنها به علت راه‌اندازی اینترنت در شهرستان‌ها و روستاها میسر شده و جلوی هزینه‌های اضافی روستاییان را گرفته است. صادق‌زاده با بیان اینکه در سال «اقتصاد مقاومتی؛ تولید و اشتغال» بستر اینترنت زمینه مناسبی برای ایجاد شغل در روستاها است، گفت: می‌توان با کمک بستر اینترنت خرید و فروش اینترنتی را فراهم کرد. استفاده از فضای مجازی و اینترنت فرصت خوبی برای ایجاد اشتغال است.

تأثیر اینترنت روستایی بر تولید ناخالص کشور

محسن یوسف‌پور، مدیر تلکام یکی از شرکت‌های خصوصی با بیان اینکه اکنون بستر اینترنتی خوبی در روستاها فراهم شده است، به «ایران» گفت: طرح رساندن اینترنت پرسرعت به روستاها در دولت تدبیر و امید به صورت جدی پیگیری شده است ولی برای استفاده از این بستر باید کارهای زیادی صورت بگیرد تا روستاییان بتوانند از این بستر استفاده کرده و به نفع خود بهره‌برداری کنند، بنابراین باید روستاییان را درباره چگونگی استفاده از این بستر آگاه کرد. یوسف‌پور افزود: بسیاری از کشورها اینترنت را به روستاها برده و نتیجه مثبت آن را نیز تجربه کرده‌اند. وقتی اینترنت و فناوری در دل روستاها راه‌اندازی شود، به طور قطع بر تولید ناخالص کشور تأثیر مستقیم می‌گذارد و یکی از تأثیرات مثبت آن ایجاد اشتغال در روستاهاست.

این فعال حوزه فناوری با بیان اینکه بسیاری از کشورها، روستاهای خود را به سمت کسب و کار مجازی سوق داده‌اند، گفت: اگر بستر اینترنتی ایجاد نشود در روستاهای ما نیز کسب و کار مجازی شکل نمی‌گیرد. بر بستر اینترنت ارائه اطلاعات و جابه‌جایی خدمات در فضای مجازی انجام می‌شود. دولت روحانی برای آماده کردن بستر اینترنت در روستاها خیلی زحمت کشیده است و این کار در آینده بر افزایش اشتغال و کاهش بیکاری در روستاها تأثیر مثبت خود را خواهد گذاشت.

وی افزود: البته حاکمیت باید ایجاد اشتغال و درآمدزایی را به خود مردم و بخش خصوصی بسپارد، چرا که خود مردم بلد هستند از فرصت‌ها استفاده کرده و درآمدزایی و ارزش افزوده ایجاد کنند.

رضا الفت نسب، رئیس انجمن کسب و کارهای اینترنتی نیز معتقد است راه‌اندازی اینترنت در روستاها کار بسیار مفیدی است ولی هنوز بر این بستر آن‌گونه که باید شغل ایجاد نشده است برای اینکه از این بستر ایجاد شده بخصوص در بحث اشتغالزایی استفاده شود، باید به مردم روستاها آموزش داده شود و آنها را با ظرفیت‌هایی که اینترنت می‌تواند شغل ایجاد کند، آشنا کرد. الفت نسب گفت: انجمن کسب و کارهای اینترنتی می‌تواند کسب و کار و درآمدزایی از طریق اینترنت را به روستاییان آموزش دهد ولی چون حجم روستاهای دارای اینترنت زیاد است و به بالای ۲۵ هزار رسیده از این‌رو انجام آموزش هزینه بر است و به دلیل کمبود بودجه از عهده انجمن خارج است، بنابراین در این زمینه باید دولت ورود کرده و به کمک انجمن بیاید.