عسگراولادی: خارجی‌ها سامانه نیما را نمی‌شناسند/ روی کارآمدن همتی فشار را بر صادرکنندگان بیشتر کرد

اکنون کمتر کسی را در حوزه تجارت و بازرگانی ایران می‌توان یافت که شهرت و تجربه اسدا... عسگراولادی را داشته باشد. رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و چین که سابقه ۶۰ سال فعالیت اقتصادی و تجاری را دارد، به‌واسطه مشکلات اخیر چندی پیش اعلام کرد که صادرات خشکبار را متوقف کرده است. عسگراولادی در این مدت بارها با انتقاد از راه‌اندازی سامانه نیما سیاست‌های بانک مرکزی را زیرسوال برده و معتقد است که این بانک به‌جای کمک به فعالان اقتصاد، خود به مانعی جدی در مسیر آنها تبدیل شده است.

این انتقادات تا جایی ادامه یافت که سرانجام دوشنبه هفته پیش بانک مرکزی سکوت خود را شکست و طی بیانیه‌ای اعلام کرد که دو شرکت صادراتی عسگراولادی تا پایان آبان سال‌جاری بالغ بر ۶/۱۶ میلیون یورو صادرات داشته و ارز حاصل از صادرات را وارد چرخه اقتصادی نکرده است. اما اسدا... عسگراولادی، رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و چین، در گفت‌وگو با «آرمان» این اتهامات را رد می‌کند و می‌گوید که فقط یک شرکت صادراتی دارد. توضیحات کامل او را در ادامه می‌خوانید.

اخیرا بانک مرکزی طی بیانیه‌ای شما را به «خودداری از واردات ۶/۱۶ میلیون یورو ارز صادراتی به چرخه اقتصاد» متهم کرد. در این باره توضیح می‌دهید؟

من هر مقدار که در این مدت صادرات داشته‌ام، ارز حاصل از آن را وارد چرخه اقتصاد کرده‌ام و آن را در اختیار واردکنندگان گذاشته‌ام. هیچ اضافه‌ صادراتی نداشته‌ام که ماحصل آن را از دولت یا بانک مرکزی مخفی نگه دارم. صادرات ۶/۱۶ میلیون یورویی دروغ است و بانک مرکزی با این بیانیه قصد جوسازی دارد و می‌خواهد سر به‌سر من بگذارد. آنها مدعی هستند که بنده دارای دو شرکت صادراتی هستم، در حالی که خود من می‌گویم برای صادرات تنها یک شرکت دارم. با این حال در سه ماه اخیر در این شرکت هم هیچ‌گونه صادراتی نداشته‌ام.

علت تعطیلی سه‌ماهه صادرات از سوی شما چیست؟ چه مشکلاتی در این زمینه وجود دارد که پس از ۶۰ سال فعالیت، عطای صادرات را به لقایش بخشیدید؟

امروز مشکلات متعددی برای صادرکنندگان وجود دارد که از جمله آن می‌توان به راه‌اندازی سامانه نیما اشاره کرد. در حال حاضر این امکان برای صادرکنندگان وجود ندارد که ارز حاصل از فروش محصولات خود را به این سامانه بازگردانند.

در نبود سامانه نیما صادرکنندگان ارز حاصل از فروش خود را به چه طریق باید به چرخه اقتصاد بازگردانند؟ پیشنهاد شما چیست؟

پیشنهاد این است که صادرکنندگان به‌جای اینکه ارز خود را وارد سامانه نیما کنند، آن تحت نظارت بانک مرکزی در اختیار واردکنندگان قرار دهند و واردکنندگان هم از طریق این ارز محصولات مورد نیاز کشور را تامین کنند. در واقع صادرات را در مقابل واردات انجام دهیم و بدین شکل بخش مهمی از مشکلات بخش تجاری و بازرگانی کشور حل و فصل می‌شود.

واکنش طرف‌های خارجی به سامانه نیما چگونه است؟ آیا آنها با این سامانه آشنایی دارند و یا حاضر به همکاری از طریق این سامانه می‌شوند؟

خیر کشورهای خارجی با سامانه نیما آشنایی ندارند و آن را نمی‌شناسند. اگر آنها بدانند که ما از این سامانه برای تجارت بهره می‌گیریم، حساب ایرانیان را مسدود می‌کنند. خارجی‌ها خواهان این هستند که صادرکنندگان یا مستقیم و یا از طریق صرافی‌ها، ارز حاصل از صادرات را در اختیار واردکنندگان قرار دهند و یا بانکی را به آنها معرفی کنند تا هزینه خرید خود را به حساب بانکی واریز کنند. تمام مشکل ما با بانک مرکزی هم به همین موضوع بازمی‌گردد.

بانک مرکزی سیاست‌های مختلفی را در چند وقت اخیر به اجرا گذاشته است که از جمله آن می‌توان به پیمان‌سپاری ارزی اشاره کرد. طبق این بخشنامه صادرکنندگان موظفند ارز حاصل از صادرات خود را حداکثر طی سه ماه به چرخه اقتصاد بازگردانند. این سیاست‌ها چه تاثیری بر روند تجاری کشور داشته‌اند؟ بسیاری از کارشناسان و فعالان آن را عاملی محدودکننده می‌دانند. نظر شما در این باره چیست؟

طبیعتا چنین بخشنامه‌ای مشکلات صادرکنندگان را دو چندان می‌کند. زیرا هیچ صادرکننده‌ای نمی‌تواند طی سه ماه تمام ماحصل ارزی خود را به چرخه اقتصاد بازگرداند. مگر صادرکنندگان دولتی که از اعتبارات موجود استفاده می‌کنند.اما صادرکنندگان معمولی، از جمله در بخش خشکبار حداقل به شش ماه زمان احتیاج دارند که محصول خود را تبدیل به ارز کنند و آن را از طریق صرافان و یا واردکنندگان به کشور بیاورند. پس چنین بخشنامه‌هایی جنبه عملی ندارند و مشخص نیست که چرا بانک مرکزی از این طریق فشار را بر صادرکنندگان و فعالان تجاری کشور بیشتر می‌کند.

اما بانک مرکزی بارها اعلام کرده که حاضر به همکاری با تجار و بازرگانان است و در این زمینه در راستای خواسته‌های آنان گام برمی‌دارد. آيا این موضوع را رد می‌کنید؟

به ظاهر و در حرف و گفتار بانک مرکزی بارها از چنین سیاست‌هایی سخن گفته است، اما درعمل شاهد رفتارهای دیگری هستیم که صادرکنندگان را در تنگنا قرار می‌دهد. مسئولان بانک مرکزی مدام به شفاف‌سازی اقتصاد و کمک به تجار و بازرگانان اشاره می‌کنند و هر بار آن را می‌شنویم، اما اکنون صادرکننده‌ای را نمی‌توان پیدا کرد که بدون مشکل و دست‌انداز بتواند به فعالیت خود ادامه دهد.

با این حال عده‌ای از فعالان و کارشناسان اقتصادی معتقدند که با تغییر رئیس‌ کل بانک مرکزی و روی کارآمدن عبدالناصر همتی، تا حدودی از بار مشکلات کاسته شده و او توجه ویژه‌ای به حوزه بازرگانی نشان داده است. آیا شما عقیده‌ای دیگری دارید؟

بله؛ از زمانی که آقای همتی به‌عنوان رئیس کل بانک مرکزی روی کار آمد سیاست‌های این بانک به‌طور کلی تغییر کرد، اما نه به این معنا که وضعیت رو به بهبود گذاشت، بلکه شرایط به‌مراتب بدتر شد و فشار مضاعفی روی صادرکنندگان وارد آمد. آقای همتی اگر قصد داشت که در راستای حمایت از بازرگانان کشور گام بردارد و صادرات را تسهیل کند، ابتدای فعالیت خود باید استفاده از سامانه نیما را ملغی اعلام می‌کرد. زیرا همانطور که اشاره کردم، این سامانه اکنون به‌عنوان بزرگ‌ترین دست‌انداز در مسیر صادرات کشور ایفای نقش می‌کند.

در این مدت تحریم‌های آمریکا چه نقشی در کاهش صادرات کشور داشته‌اند؟

ما باید راهی را برای دورزدن تحریم پیدا کنیم. در این مدت بانک مرکزی به‌جای اینکه مسیر جدیدی را پیش‌روی صادرکنندگان قرار دهد، خود به‌عنوان یک مانع عمل کرده است.

بانک مرکزی در طول ماه‌های اخیر تمام تلاش خود را برای ایجاد کانال مالی با اروپا در پیش گرفته و به موفقیت‌هایی هم دست یافته است. نهایی‌شدن راه‌اندازی این کانال چه تاثیری بر بهبود وضعیت می‌گذارد؟

هنوز این کانال نهایی نشده و مشخص نیست اروپایی‌ها چه در سر دارند. حال اگر این کانال راه‌اندازی شود می‌توان آن را به فال‌نیک گرفت. اما همچنان با گذشت حدود چهار ماه از شدت‌گرفتن تحریم‌های آمریکا خبری از این کانال نیست.

آیا تک‌نرخی‌کردن ارز می‌تواند نقطه پایان این ماجرا باشد؟

مسئولان دولت بیش از پنج سال است که از تک‌نرخی‌کردن ارز می‌گویند، اما اکنون شرایط بدتر شده و سیاست‌های بانک مرکزی درعمل چهار نرخ ارز را در بازار به‌وجود آورده است. برنامه‌های بانک مرکزی مردم را بلاتکلیف نگه داشته است.

امیر داداشی