صندوق سرمایه‌گذاری مشترک چیست؟

مدیریت و نظارت بر عملکرد کار صندوق سرمایه گذاری مشترک است

صندوق سرمایه گذاری مشترک

به یک نهاد مالی که اقدام به سرمایه گذاری منابع مالی دریافتی از سرمایه گذاران در سبدهای متنوعی از انواع اوراق بهادار می کند؛ صندوق سرمایه گذاری مشترک میگویند. سرمایه گذاران با استفاده از این صندوق ها میتوانند در مجموعه ی متنوعی از اوراق بهادار، سرمایه ی اندکشان را سرمایه گذاری کنند و از این طریق، ریسک معاملاتشان را کاهش دهند.

تاریخچه صندوق های سرمایه گذاری در ایران و جهان

از سال ۱۸۸۲ صندوق های سرمایه گذاری، همزمان با تاسیس نخستین شرکت سرمایه گذاری توسط" ویلیام اول"، فعالیت خود را شروع کردند اما نخستین صندوق سرمایه گذاری که فعالیت خود را به صورت صندوق های سرمایه گذاری امروزی آغاز کرد، در شهر بوستون آمریکا در سال ۱۹۲۴ میلادی تشکیل شد. از آن زمان تا به امروز، عملکرد این صندوق ها موفقیت آمیز بوده و همواره تعدادشان روند صعودی داشته است.

امروزه بیش از ۸۰ میلیون شهروند آمریکا، اقدام به سرمایه گذاری در این صندوق ها کرده اند و تصمیم بسیاری از افراد اینست که بجای سرمایه گذاری در صندوق های مشترک، بطور مستقیم در بورس، سرمایه گذاری کنند ولی ایران از چنین قاعده ای مستثنی نیست. صندوق سرمایه گذاری در ایران برای اولین بار در اواخر سال ۱۳۸۶ تشکیل شد که ۷ صندوق سرمایه گذاری در این برهه زمانی، پذیره نویسی کردند تا از فروردین و اردیبهشت سال ۱۳۸۷ فعالیت کنند.

ارکان صندوق سرمایه گذاری مشترک

صندوق های سرمایه گذاری دارای ارکان مختلفی هستند و وظیفه ی آن ها اینست که بر عملکرد این صندوق ها، مدیریت و نظارت کنند. در نظر داشته باشید که در اساسنامه هر صندوقی، این ارکان پیش بینی شده است.

>> مجمع صندوق:

از مهم ترین رکن صندوق می توان مجمع صندوق را نام برد. درواقع این مجمع، زمانی رسمیت پیدا می کند که دارندگان حداقل نصف بعلاوه یک واحد سرمایه گذاری ممتاز، در آن حاضر شوند. وظیفه ی مجمع صندوق، تعيين مدیر، متولی، ضامن و حسابرس می باشد. همچنین، مجمع صندوق باید برای تائید، این ارکان را به سازمان بورس معرفی کند.

مدیران صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک در بازار سرمایه متخصص هستند

>> مدیر صندوق:

به رکن اجرایی صندوق، مدیر صندوق میگویند که دارای تخصص در بازار سرمایه است و موظف است که به متولی، حسابرس و سازمان بورس، کلیه ی گزارشات پیش بینی شده و اطلاعات به دست آمده را ارائه دهد. همچنین باید از طریق سایت صندوق، اطلاعات مذکور در بخش اطلاع رسانی اساسنامه را به اطلاع عموم برساند. مدیر صندوق، وظیفه ی معرفی یک گروه حداقل سه نفره تحت عنوان گروه مدیرانِ سرمایه گذاری را دارد که تصمیم گیری های لازم را به نمایندگی از او، برای سرمایه گذاری در چهارچوب قوانین، اتخاذ کند.

>> متولی صندوق:

وظیفه و مسئولیت متولی صندوق، رکن نظارتی صندوق میباشد و مجمع صندوق باید چنین شخصی را انتخاب کنند.

>> ضامن نقدشوندگی:

مجمع صندوق موظف به انتخاب ضامن نقدشوندگی می باشد. پس از تائید سازمان بورس و اوراق بهادار در امیدنامه صندوق به عموم معرفی می شود. این شخص باید بتواند نقدینگی کافی را در زمانی که صندوق، نقدینگی ندارد؛ فراهم کند.

>> حسابرس:

موسسات حسابرسی معتمد سازمان بورس و متولی، مسئولیت انتخاب حسابرس را برعهده دارند. مجمع صندوق باید مدت مأموریت این رکن را تعیین کند.

>> کارگزاران صندوق:

مدیر صندوق از خدمات کارگزاران مورد تایید سازمان، برای انجام امور مربوط به معاملات سهام پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار استفاده می کند. این کارگزاران با مجوز سازمان بورس فعالیت می کنند و موظف به انجام وظایف محوله طبق اساس نامه صندوق هستند.

انواع صندوق سرمایه گذاری مشترک

در ادامه با انواع صندوق های سرمایه گذاری مشترک اشنا شوید:

* صندوق در سهام:

صندوق­های مشترك با سرمایه­گذاری در سهام شركت­ها، دامنه وسیعی از صندوق­ها را شامل می­شوند. معمولاً این صندوق­های سرمایه­گذاری بلندمدت به منظور كسب بازده سرمایه­ای و درآمدهای نقدی اندك بوجود آمده اند. صندوق­های سهام، اقدام به سرمایه­ گذاری بر روی سهام در درجه اول می­کنند و بسته به هدف سرمایه­گذاری صندوق، سهام انتخابی تعيين میشود که می­تواند سرمایه­گذاری در شرکت­های با سابقه و قدیمی و یا سرمایه­گذاری در شرکت­های جدید التأسیس و کم­سابقه باشد.

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های صندوق سرمایه‌گذاری مشترک ، قابلیت نقدشوندگی است

* صندوق با درآمد ثابت:

بیشترین سرمایه گذاری صندوق با درآمد ثابت در بخش سپرده های بانکی، اوراق مشارکت و سایر اوراق بهادار میباشد که درامد ثابتی دارند و مابقی سرمایه خود را در بازار سهام سرمایه گذاری می کنند. صندوق یاقوت و همای آگاه، جرء صندوق های درامد ثابت محسوب میشوند.

* صندوق سرمایه گذاری مختلط:

حداکثر ۶۰ درصد از سرمایه ی صندوق سرمایه گذاری مختلط، متعلق به سرمایه گذاری در سهام میباشد و حداقل ۴۰ درصد آن مختص اوراق با درامد ثابت است. میزان ریسک و بازدهی این صندوق ها بین صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت و سهامی قرار می گیرد. صندوق های سرمایه گذاری مختلط، به دلیل اینکه در سبد دارایی خود، سهام دارند؛ بازدهی بیشتری دارند و همچنین ریسک سرمایه گذاری را به دلیل وجود اوراق با درآمد ثابت در سبد دارایی، کاهش می دهند. بسیاری از این صندوق ها، ضامن نقدشوندگی دارند و برای افرادی که پذیرای ریسک متوسط هستند؛ توصیه میشود.

مزایای صندوق سرمایه گذاری مشترک

مهم ترین مزایای صندوق های سرمایه گذاری به شرح زیر میباشد :

>> مدیریت حرفه ای:

مدیران صندوق های سرمایه گذاری، کاملاً حرفه ای بوده و از تخصص کافی در بازار سرمایه برخوردارند. آن ها آشنایی کاملی نسبت به نرم‎افزارهای موجود در بازار دارند و بخاطر همین بهترین سبد دارایی را برای صندوق تشکیل می دهند. صندوق های سرمایه گذاری بر اساس منابع مالی خود می توانند چنین مدیرانی را به خدمت بگیرند تا برای سرمایه گذاران صندوق، بیشترین بازدهی را به ارمغان آورند.

>> نقدشوندگی بالا:

قابلیت نقدشوندگی از مهم ترین ویژگی های هر سرمایه گذاری به شمار می رود. ریسک نقدشوندگی بخاطر وجود رکن ضامن در صندوق های سرمایه گذاری، کاهش یافته و سرمایه گذار، مجوز صدور درخواست ابطال هر تعداد از واحدهای صندوق سرمایه گذاری خود را در هر زمانی دارد و همچنین می تواند سرمایه خود را پس از کسر هزینه ها، بر اساس قیمت روزِ ارزش خالص دارایی های صندوق، به صورت نقدی دریافت کند.

>> تنوع بخشی به سبد دارایی ها:

چیدمان پرتفوی هر یک از انواع صندوق های سرمایه گذاری، براساس قوانین حاکم بر آن ها می باشد. از طرفی این صندوق ها براساس منابع مالی خود می توانند پرتفوی های متنوعی از انواع اوراق بهادار را به منظور کاهش ریسک سرمایه گذاری تشکیل دهند.

>> سهولت سرمایه گذاری:

سرمایه گذاری در این صندوق سرمایه گذاری مشترک، به دانش و مهارت خاصی نیاز ندارد بلکه میتوانید پس از خرید واحدهای این صندوق ها، آن ها را بفروشید.

>> نظارت نهادها و امنیت مالی بالا:

ریسک نکول سرمایه، بخاطر اعتبار بالای شرکتهای حاضر در بورس و نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار بر تمامی معاملات صندوق ها و شرکتهای بازار سرمایه، به صفر رسیده است.

>> وجود صندوق های متنوع برای گروه های مختلف:

هر یک از سرمایه گذاران باتوجه بوجود انواع صندوق های سرمایه گذاری در بازار میتوانند صندوقی را متناسب با سلیقه و استراتژی مالی خود انتخاب کنند. به عنوان مثال ، درصورت ریسک گریز بودن، می توانید اقدام به سرمایه گذاری در صندوق های سرمایه گذاری درامد ثابت بنمایید.

>> صرفه جویی در زمان :

برای اینکه بتوانید در بازار بورس، عملکرد موفقی داشته باشید باید برای تحلیل بازار و اخبار مهم، زمان کافی اختصاص دهید در حالیکه شما میتوانید با سرمایه گذاری در صندوق سرمایه گذاری مشترک، در زمانتان صرفه جویی کنید.

>> انعطاف پذیری سرمایه:

درصورتی که واحدهای صندوق های سرمایه گذاری را بخرید، میتوانید با داشتن سرمایه ی اندکی، در یک سرمایه گذاری بزرگ سهیم شوید.

معایب صندوق های سرمایه گذاری

معایب صندوق های سرمایه گذاری عبارتند از:

- مدیریت حرفه ای:

همانطور که یکی از مزایای صندوق های سرمایه گذاری، مدیریت حرفه ای است نیز به عنوان یکی از معایب آن به شمار می رود. گاهی اوقات مدیران حرفه ای به فکر منافع خود هستند و نمیخواهند هیچ کاری برای بهتر شدن بازده ی سرمایه گذاران انجام دهند( به خصوص اگر درآمدشان مرتبط با سود صندوق نباشد)

- تنوع زیاد:

از دیگر معایب صندوق سرمایه گذاری مشترک می توان به تنوع بیش از حد اشاره کرد که باعث کاهش بازده ی سرمایه گذار میشود؛ به این دلیل که با کسب سود زیاد در یک سهم، چون بخش کوچکی از سبد را سهم تشکیل می دهد، بازده ی شما تغيير چندانی نخواهد داشت.

سرمایه‌گذاری در صندوق‌ سرمایه‌گذاری مشترک نیاز به دانش و مهارت خاصی ندارد

گردآوری: بخش اقتصاد سرپوش