سرگشتگی دولت بین یارانه نقدی و کالابرگ/ دوسال وعده کالابرگ به جایی نرسید چون دولت نمی تواند

روزنامه دنیای اقتصاد نوشت: نمایندگان مجلس در برنامه هفتم توسعه ارائه کالابرگ به اقشار کم‌درآمد را به تصویب رساندند. این در حالی است که در بودجه ۱۴۰۱ و بودجه ۱۴۰۲ نیز دولت مکلف به پیش‌بینی کالابرگ شده بود اما آن‌طور که رئیس‌جمهور روز سه‌شنبه و در جریان ارائه بودجه ۱۴۰۳ به مجلس اعلام کرد این قانون از دی ماه سال ۱۴۰۱ و به شکل محدود اجرا شد.

اگرچه برخی معتقدند که ارائه کالابرگ به نوعی آثار تورمی کمتر نسبت به پرداخت یارانه نقدی دارد، اما برخی صاحب‌نظران با این موضوع مخالف هستند و اعلام می‌کنند که تاثیر ارائه کالابرگ با تاثیر یارانه نقدی در تورم تفاوتی ندارد. بر اساس بند(پ) ماده ۳۱ لایحه برنامه هفتم توسعه؛ وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی موظف است با طراحی نظام تامین اجتماعی چندلایه، مبتنی بر آزمون وسع با هدف کاهش فقر مطلق و بهبود توزیع درآمد و با شناسایی اقشار کم‌درآمد با رویکرد اجتماع‌محور نسبت به ارائه اقلام ضروری در قالب بسته معیشتی پایه به خانوارهای کم درآمد به صورت کالابرگ الکترونیکی اقدام کند.

چه تفاوتی دارد که ما پول بدهیم یا کالا؟!

محسن زنگنه، سخنگوی کمیسیون تلفیق برنامه هفتم توسعه در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» به تشریح مصوبه مجلس در خصوص ارائه کالابرگ الکترونیکی پرداخت و گفت: کالابرگ الکترونیکی برای مازاد یارانه‌های قانونی است. در حال حاضر ما یک یارانه قانونی می‌دهیم که همین یارانه نقدی است که دولت می‌تواند در قالب هدفمندی آن را زیاد یا کم کند. اما ما در برنامه هفتم حکمی فراتر از یارانه قانونی گذاشتیم که اگر دولت خواست می‌تواند کالابرگ الکترونیکی بدهد. البته دولت موظف است که آزمون وسع را انجام دهد، اما میزان ریالی کالابرگ الکترونیکی را مشخص نکردیم و می‌تواند از یک ریال تا ۱۰۰ میلیون باشد.

کالابرگ برای تامین اقلام معیشتی مردم از سوی دولت است

او تاکید کرد: نظر شخصی‌ام این است که اگر می‌خواهیم یارانه بدهیم، این یارانه به صورت نقدی باشد در این شرایط و با توجه به تورم، بسیار می‌تواند موثرتر باشد. اما بالاخره مصوبه دوستان در تلفیق این بود که یارانه به صورت کالابرگ باشد. تصوری وجود دارد مبنی بر اینکه اگر کالابرگ بدهیم تورم ایجاد نمی‌شود، اما اگر پول نقد بدهیم تورم ایجاد می‌شود.

این عضو کمیسیون برنامه‌وبودجه مجلس با انتقاد از این دیدگاه که ارائه کالابرگ تورم به دنبال ندارد، تصریح کرد: ما هرچقدر می‌خواهیم بگوییم که اینکه یارانه نقدی بدهیم یا کالابرگ هیچ تفاوتی در تورم ندارد نمی‌توانیم افراد را قانع کنیم. نمی‌دانیم این را چه کسی گفته که اگر پول نقد به مردم بدهیم موجب تورم می‌شود، اما اگر کالا بدهیم تورم ایجاد نمی‌شود.

این در صورتی است که به هر حال دولت کالا را به صورت مجانی دریافت نمی‌کند و آن کالا را از فردی خریداری می‌کنند و به ازای آن پولی به آن شخص می‌دهد. یعنی یا دولت پولی را برای مثال به قصاب می‌دهد و گوشت را به مردم می‌دهد یا این پول را به مردم می‌دهد تا مردم خودشان بروند و این گوشت را بخرند. بنابراین من به عنوان درس‌خوانده اقتصاد نمی‌فهمم چه تفاوتی دارد که ما پول بدهیم یا کالا. زنگنه در خصوص اینکه نظر دولت در مورد کالابرگ چه بود؟ اظهار کرد: دولت با کالابرگ موافق بود مشروط بر اینکه دستش را برای دادن یارانه نقدی نبندیم و بنویسیم یارانه نقدی یا کالابرگ.

دولت توان اجرای برنامه کالابرگ را ندارد؟

جبار کوچکی‌نژاد، عضو کمیسیون تلفیق بودجه ۱۴۰۳‌ نیز اظهار کرد: در خصوص کالابرگ هم قوانین دائمی داریم و هم دو سال است که در قانون بودجه سنواتی این موضوع را می‌آوریم. کالابرگ یعنی قیمت کالاها را پایین بیاوریم و با یک قیمت متعادلی کالاهای اساسی را در اختیار مردم قرار دهیم.

او ادامه داد: دولت می‌خواهد چند قلم کالا مانند ماکارونی، گوشت قرمز و... را به صورت کالابرگ در اختیار مردم قرار دهد؛ در صورتی‌که کالاهای اساسی مردم تنها این چند قلم نیستند. ما کالاهای اساسی زیادی داریم که دولت باید آنها را مدنظر قرار دهد. معتقدم تاکنون ذیل ارائه کالابرگ چیزی به دست مردم نرسیده است تا مردم احساس کنند دولت حمایت ویژه غیر نقدی از آنها دارد. این نماینده مجلس خاطرنشان کرد: تاکنون دولت در تحقق کالابرگ موفق نبوده است. موارد زیادی در برنامه‌وبودجه می‌آید، اما در بسیاری از موارد دولت توان اجرای آن برنامه و احکام را ندارد.