«سبد معیشت» در مرز ۵۰ میلیون تومان

روزنامه جهان صنعت نوشت: براساس محاسبات ریاضی، سبد معیشت حداقلی که در اسفند ۲۸ میلیون تومان محاسبه شده بود، الان به مرز ۵۰میلیون تومان رسیده است؛ خیلی دقیق بگوییم، نرخ آن امروز بیش از ۴۸ میلیون تومان است.

داده‌های تورمی نشان از افزایش نجومی و بی‌سابقه قیمت اقلام خوراکی دارد؛ آنچه داده‌های رسمی نشان می‌دهد گرانی بیش از ۷۰درصدی اقلام اساسی از جمله برنج و حبوبات از ابتدای زمستان قبل تا پایان خرداد امسال است و البته داده‌های میدانی نشان می‌دهد در تیرماه، اقلامی ازجمله برنج ایرانی بازهم یک گرانی بیش از ۵۰درصدی را تجربه کرده‌اند؛ بعد از جنگ ۱۲روزه، قیمت هر کیلو برنج ایرانی از ۱۵۰ تا ۱۸۰ هزار تومان به ۳۰۰ هزار تومان رسید.

نگاهی به داده‌های تورمی

شاخص‌های تورمی گواهی می‌دهند که لوبیا، برنج و لپه در ۶ ماه گذشته (تا پایان خرداد) حداقل ۷۰ درصد گران شده‌اند! در همین بازه زمانی، متوسط تورم اقلام اصلی سفره خانوار به‌طور میانگین ۳۵درصد بوده است.

در بین این اقلام، لوبیاچیتی با رشد ۱۵۹درصد، در صدر افزایش قیمت‌ها قرار دارد. لوبیا قرمز با ۷۴ درصد در رتبه دوم و برنج ایرانی و لپه هرکدام با ۷۲درصد در رتبه سوم قرار دارند. نخود با ۶۸ درصد، موز با ۶۴درصد، چای خارجی با ۵۱درصد، عدس با ۵۰ و سیب‌زمینی با ۴۷درصد در رتبه‌های بعدی افزایش قیمت‌ها قرار دارند. همچنین کمترین افزایش قیمت‌ها مربوط به تخم‌مرغ و گوشت گاو با ۸ درصد، مرغ با ۹درصد، کنسرو و ماهی قزل‌آلا با ۱۰ و گوشت گوسفندی با ۱۱درصد بوده است. کالاهایی مانند گوشت قرمز، گوشت سفید و تخم‌مرغ، پیش از این قله‌های گرانی را فتح کرده بودند و در واقع قبل‌تر به آخرین نقطه‌های تاب‌آوری بازار رسیده‌اند با این حال بازهم بین ۸ تا ۱۱درصد گران شده‌اند اما قیمت اقلامی مانند حبوبات و برنج، به معنای واقعی کلمه نجومی شده و همه مرزهای سابق را پشت سر گذاشته است. حالا دهک‌های فرودست و لایه‌های زیرین طبقه کارگر به خصوص حداقل‌بگیران، بی‌ثبات‌کاران و کارگران روزمزد، قادر به خرید حبوبات و برنج نیستند. البته باید توجه داشته باشیم که این داده‌ها مربوط به بازه زمانی تا پایان خردادماه است و در تیرماه یک گرانی ۵۰درصدی دیگر به هزینه‌های این اقلام افزوده شده است؛ ضمن اینکه در تیرماه، نان در برخی مراکز استان‌ها ۵۲درصد گران شد؛ در شهرستان‌ها نیز گرانی ۴۰درصدی نان اتفاق افتاد. به‌جز تورم سنگین خوراکی‌ها، در همین بازه زمانی، کرایه خانه، حمل‌ونقل، تعرفه‌های انرژی از جمله قبوض برق و آب و همچنین دارو، هرکدام حداقل چند ۱۰درصد گران شده‌اند؛ در چنین شرایطی، سبد معیشت حداقلی کارگران به چه رقمی رسیده است؟ کارگران چند میلیون تومان در هر ماه نیاز دارند تا بتوانند ساده‌ترین نیازهای زندگی خانواده را تامین کنند و در اوضاع فعلی دوام بیاورند؟

فرامز توفیقی، فعال کارگری در ارتباط با میزان تورم هزینه‌های زندگی خانواده‌های کارگری می‌گوید: گرانی‌ها محدود به برنج و حبوبات نیست؛ اقلام غذایی همه گران شده‌اند، از لبنیات گرفته تا کالاهای پروتئینی همه گران شده‌اند؛ از سوی دیگر، سایر هزینه‌های زندگی مثل تعرفه‌های برق، که نرخ آن ۸/‏۱ تا ۲/‏۳ برابر شده، هزینه ارتباطات، هزینه‌های حمل‌ونقل و هزینه‌های دارو و درمان به شدت گران شده‌اند؛ در مجموع، سبد معیشت از اسفند ۱۴۰۳ که آخرین مصوبه دستمزد صادر شده، دچار یک تکانه شدید ۸/۱ برابری شده است. توجه داشته باشیم که هزینه‌های واقعی مسکن و نرخ واقعی کرایه‌خانه‌ها در این محاسبات دخیل نشده است چون نرخ این شاخص‌ها قابل‌احصا نیست.

او دقیق‌تر توضیح می‌دهد: براساس محاسبات ریاضی، سبد معیشت حداقلی که در اسفند ۲۸ میلیون تومان محاسبه شده بود، الان به مرز ۵۰میلیون تومان رسیده است؛ خیلی دقیق بگوییم، نرخ آن امروز بیش از ۴۸ میلیون تومان است. این ارقام براساس محاسباتی ا‌ست که ۲۷ تیرماه و با استناد به آخرین قیمت‌ها انجام شده است.

سبد معیشت خانوارهای کارگری، تقریبی از هزینه‌های زندگی یک خانواده کارگری متوسط، شامل خوراکی‌ها، آموزش، درمان، مسکن، حمل‌و نقل و سایر هزینه‌های متفرقه است؛ مبنای محاسبه سبد معیشت، سبد خوراکی‌ها و آشامیدنی‌های خانوارهای کارگری‌ است و داده‌ها و ضرایب رسمی مرکز آمار و جداول تغذیه‌ای انستیتو پاستور ایران مورد استفاده قرار می‌گیرد.

استیصال کارگران

کارگری که ماهی ۱۴ یا ۱۵میلیون تومان حقوق می‌گیرد یا بازنشسته‌ای که بعد از ۳۰سال عرق ریختن، دریافتی‌اش ۱۳میلیون تومان است و لنگ انجام متناسب‌سازی یا چندرغاز وام است، برای گذران امور یک خانواده سه یا چهارنفره باید چیزی حدود ۵۰ میلیون تومان داشته باشد. کارگر جوان با دو شیفت کار هم به اندازه سبد معیشت حداقلی درآمد ندارد. این معادله به‌شدت نابرابر است و هیچ‌جوری ارقام آن باهم نمی‌خواند؛ در این میان شورایعالی کار، به‌عنوان نهادی که قانون وظیفه تعیین مزد و مستمری را بر عهده‌اش گذاشته، از اسفندماه در خواب خرگوشی فرورفته؛ نه نشستی برگزار شده و نه صدایی از نمایندگان این شورا بیرون آمده آن‌هم درحالی‌که حداقل مزد و مستمری طبقه‌ کارگر به پایین‌ترین سطح در دهه‌های اخیر نزول کرده است.

امروز حقوق کارگران و بازنشستگان حداقل‌بگیر از یک‌سوم خط فقر هم پایین‌تر است و البته این گزاره حرف عجیبی نمی‌زند وقتی به یاد داشته باشیم حداقل دستمزد روزانه کارگران کمی بیشتر از ۳۰۰هزار تومان است یعنی دقیقا برابر با قیمت یک کیلو برنج ایرانی! کارگر با دستمزد یک روز کامل کار کردن، می‌تواند فقط یک کیلو برنج خالی بخرد.