امروز هم مثل چند روز گذشته شاهد کاهش نرخ ارز بوده‌ایم. کاهش غیر منتظره قیمت دلار بازتاب‌های متفاوتی را به دنبال داشت. عده‌ای از تداوم و تکرار این کاهش سخن می‌گویند و عده‌ای دیگر این عقب نشینی را بهانه‌ای برای جهش دوباره می‌دانند و نگران وضعیت در آینده‌ای نه چندان دور هستند.
بازتاب این ماجرا را می‌توان در صفحه‌های مجازی به خوبی مشاهده کرد. کاربران نظرات متفاوت خود در خصوص قیمت دلار و قیمت بازار کالاهای دیگر را در صفحه‌های‌شان منتشر کردند. افرادی معترض از رفتار فروشندگان بودند و می‌گفتند با وجود کاهش قیمت دلار وقتی برای خرید به فروشگاه‌ها و مغازه‌ها می‌رویم، فروشنده‌ها کالاهای‌شان را با قیمت‌های بالا می‌فروشند و تنها به این بهانه که ما اجناس را با دلار بالا خریداری کرده‌ایم و نمی‌توانیم ضرر کنیم.
البته این مسئله تنها به گفته کاربران محدود نمی‌شود، اگر سری به مراکز خرید بزنیم خودمان هم به این نتیجه می‌رسیم که کاهش قیمت دلار فعلا تاثیری بر قیمت سایر کالاهای دیگر نگذاشته است. البته این موضوع به تمامی بازارها مربوط نمی‌شود! تاثیر حرکت نزولی دلار در بازار خودرو مثال زدنی است. وقتی سرخط خبرها را مرور کنیم خواهیم دید که قیمت خودروها به سرعت در حال پایین آمدن است و این اتفاق نسبت به ماه‌های اخیر بسیار عجیب است.
اگر نرخ ارز در تعیین قیمت کالاها تاثیرگذار است پس چرا تنها خودرو به این سرعت کاهش قیمت را تجربه کرد ولی سایر کالاها همچنان تحت تاثیر قیمت قبلی ارز باقی مانده‌اند؟ مجید شاکری در پاسخ به این سوال به «ابتکار» می‌گوید: تاثیر کاهش قیمت دلار در بازارهای مختلف بستگی به تداوم عمل بانک مرکزی دارد. به عبارتی دیگر اگر بانک مرکزی در اعمال سیاست‌ها‌ی مخصوص به خود دستش باز باشد می‌توان تغییر قیمت در بازار را شاهدش باشیم.
وی می‌افزاید: با توجه به اینکه توزیع و کنترل دلار از طریق دولت صورت می‌گیرد اگر سیاست کنترل و توزیع دلار ادامه پیدا کند در آن صورت می‌توانیم تاثیرش را در بازارهای مختلف ببینیم ضمن اینکه در کنار این روند حتما باید فعالیت قوه‌قضائیه ادامه پیدا کند. یعنی احکامی که صادر شده است و هنوز به مرحله اجرا نرسیده ادامه پیدا کند و دولت اسامی حلقه اول ویژه‌خواران را معرفی کند. اگر همکاری دولت و قوه‌قضائیه ادامه‌دار باشد و فضای پایداری ایجاد شود، قطعا کاهش قیمت کالاها را خواهیم داشت، اما اگر روند همکاری ادامه پیدا نکند مجددا شاهد افزایش قیمت‌ها خواهیم بود و وضعیت به‌گونه‌ای دیگری تغییر پیدا می‌کند.
تاثیر کاهش قیمت دلار بر سایر قیمت‌ها در بازار یک فرایند مشروط است و نباید با دیدن اخبار و وضعیت کنونی گمان کنیم که کار تمام شده است. باید بدانیم که به پایان افزایش قیمت‌ها نرسیده‌ایم. عده‌ای خریدهای بسیار سنگینی کرده‌اند که از مردم عادی نیستند و می‌توان آن‌ها را جز ویژه‌خواران دانست به سادگی از سودشان نمی‌گذرندو میدان را به نفع دولت و مردم خالی نمی کنند. هر چه زود‌تر باید جلوی این افراد ایستاد تا جلوی بروز اتفاقات دیگر گرفته شود.
شاکری از دلیل کاهش قیمت خودرو در بازار فعلی می‌گوید: در بحث کاهش قیمت خودرو باید بگویم که رانت وجود دارد. با اجرای سیاست‌هایی می‌توان این دست‌های پنهانی در بانک مرکزی، وزارت صنعت و معدن، گمرک و خودرو لایه به لایه مشخص کرد. این افراد وقتی که می‌بینند که کار جدی است از رانت‌هایی که دارند استفاده می‌کنند و تا همین مقدار که کارشان به دستگاه‌های قضایی کشیده شده است بسنده می‌کنند و اجازه نمی‌دهند که هسته‌های اصلی لو بروند. اما اگر روند پیگیری این افراد ادامه پیدا کند، آن‌ها یک شکست واقی را می‌بینند و دیگر با استفاده از رانت‌های‌شان در بازارهای مختلف به خصوص خودرو تاثیر نمی‌گذارند.
به عبارت دیگر اگر دولت مدیریت کند جماعت خریدار دلار، سکه و خودرو به‌غیر از اینکه دچار یک شکست عظیم می‌شوند به مرحله ورشکستگی می‌رسند و متقاضی برای خودرو یا سکه و ارز نخواهیم داشت. می‌توانیم بگویم کاهش قیمت سریع خودرو در این شرایط دلیلی جز دست‌های پنهان در این قضیه ندارد. آن‌ها در بافت اجرایی و تصمیم‌گیری نفوذ دارند. وقتی از حلقه‌های اول تصمیم، خرید و رانت‌خواری صحبت به میان می‌آید باید بگوییم که تعدادشان بی‌شمار نیست و نسبت دادن این مسئله به مردم عادی یک بی‌انصافی است. درست است که مردم عادی هم جزو خریداران بوده‌اند اما جز حلقه اول خرید خیر نبوده‌اند و اصلا قابل قیاس با خریداران اصلی نیستند. بازهم تاکید می‌کنم اگر روند پیگیری در خودرو و گمرک و ... ادامه پیدا کند نتایج خوبی حاصل می‌شود.
شاکری با تاکید بر تاثیر قیمت دلار بر دیگر مسائل روزمره می‌گوید: فروریزش ساختار قیمت دلار همه را با خود پایین می‌کشد. اما باید بدانیم آن ساختار غیر رسمی که این سازمان‌دهی را هدایت می کنند می‌خواهند ذهنیت جامعه را نسبت به این فروریزش تغییر دهند و یک مکانیزم جدید را برای نگه‌داشتن این وضعیت به سود خودشان صورت بدهند.
کیمیا نجفی
- 14
- 6
