وضعیت تولید محصولات معدنی

بررسی روند تولیدات صنعتی و معدنی در بهار سال جاری از تداوم رشد تولید در این دو بخش حکایت دارد؛ با این شرایط می‌توان گفت اثرات نوسانات نرخ ارز به این بخش نرسیده است.

براساس آمار اعلام شده از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت در اولین فصل سال جاری و از مجموع ۳۸ محصول منتخب صنعتی و معدنی ۲۳ محصول نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد مثبت را تجربه کردند و ۱۴ محصول نیز در میان افت تولیدها قرار گرفتند و یک محصول که در مدت مشابه سال قبل توقف تولید داشته است، در سال جاری مجدد به خطوط تولید بازگشته است. بر اساس آمار اعلام شده از سوی این وزارتخانه از مجموع ۳۸ محصول منتخب مورد ارزیابی، ۱۰ محصول منتخب «صنعتی» از میان ۲۵ محصول منتخب افت تولید داشته‌اند و از مجموع ۱۳ محصول منتخب «معدنی» نیز چهار محصول افت تولید نسبت به مدت مشابه سال قبل را تجربه کرده‌اند.

تداوم روند رشد تولید در این بخش در حالی اتفاق افتاده است که افزایش نرخ مواد اولیه این روزها به دغدغه اصلی بنگاه‌های تولیدی بدل شده؛ به‌طوری که برخی از واحدهای تولیدی  می‌گوینددر صورت تداوم روند کنونی به دلیل کمبود مواد اولیه خطوط تولید با چالش‌های بسیاری مواجه خواهند شد و باید برای عبور از این چالش راهکاری در نظر گرفت. رسوب کالا در گمرکات کشور که بخش اعظمی از آنها به مواد اولیه باز می‌گردد از یکسو و تغییرات پی در پی مصوبات گمرکی درخصوص ترخیص کالا از سوی دیگر عمده دلیلی است که موجب شده بنگاه‌های تولیدی این روزها با کمبود مواد اولیه مواجه شوند.

رسوب کالا در گمرکات که صف طولانی ترخیص را به همراه داشت موجب شد تا رئیس کل گمرک علاوه بر ابلاغ دستورالعمل تسهیل در واردات مواد اولیه وکالاهای اساسی به گمرکات سراسر کشور در راستای سرعت‌دهی به روند ترخیص کالا روزهای کاری گمرک را نیز افزایش دهد تا از این طریق از روند رسوب کالا در گمرکات کشور جلوگیری کند. از عواملی که در حال حاضر بر روند تولید سایه انداخته است، عوامل دیگری نیز هستند که همواره از آنها به‌عنوان مهم‌ترین چالش‌های بخش تولید یاد می‌شود. چالش‌هایی که این روزها انتقاد بسیاری از فعالان اقتصادی و تولیدکنندگان داخلی را به همراه داشته است؛ دست‌اندازی که تاثیر آن را می‌توان در روند تولیدی در ماه‌های اخیر مشاهد کرد.

از سوی دیگر بالا بودن هزینه‌های تولید یکی از عواملی است که همواره از آن به‌عنوان یکی از چالش‌های بخش تولید در کشور یاد می‌شود، چالشی که امکان رقابت‌پذیری را بخش تولید گرفته است. در کنار مشکلات مذکور گلوگاه‌های دیگری نیز به چشم می‌خورند که بر روند مثبت تولید کالاهای منتخب صنعتی سایه افکنده است.

وزیر صنعت، معدن و تجارت در تازه‌ترین اظهارات خود نه‌تنها افزایش هزینه‌های تولید را دلیل کاهش تولیدات برخی کالاهای داخلی عنوان کرد، بلکه عواملی همچون مالیات ارزش‌افزوده و تامین سرمایه در گردش را نیز مهم‌ترین دغدغه‌هایی دانست که این روزها فعالان اقتصادی را با مشکلات عدیده‌ای مواجه کرده است. به‌گفته محمد شریعتمداری برخی از تولیدکنندگان علاوه بر مشکل مالیات ارزش افزوده، در تامین سرمایه در گردش واحدهای تولیدی خود هم مشکل دارند و از بازار غیرمتشکل پولی تامین مالی می‌کنند که هزینه تامین پول آن هم بسیار بالاست. متولی صنعت کشور برای برون‌رفت واحدهای تولیدی و فعالان اقتصادی از گرداب مشکلات عنوان شده، نسخه‌هایی برای پیچیدن نیز در دست دارد. به‌گفته او دولت در نظر دارد به تولید برای طرح‌های توسعه و سرمایه در گردش، یارانه سود تسهیلات آن هم از محل بودجه عمومی تخصیص دهد.

محصولات منتخب با رشد مثبت

براساس آمار اعلام شده در مدت زمان مورد بررسی، «اتوبوس و مینی‌بوس و ون»، «دوده»، «وانت»، «پودر شوینده» و «نخ پلی استر» بیشترین رشد تولید را تجربه کرده‌اند. آمارهای اعلام شده حکایت از آن دارد که در فصل بهار سال جاری در مجموع هزار و دو دستگاه «اتوبوس و مینی‌بوس و ون» در کشور تولید شده است که نسبت به سال گذشته که ۷۷۱ دستگاه «اتوبوس و مینی‌بوس و ون» تولید شده در کشور رشدی ۳۰ درصدی داشته است.

«دوده» نیز در این دوره با تولید ۳۴ هزار و ۶۰۰ ‌تنی توانست رشد ۱۵ درصدی را تجربه کند؛ مجموع دوده تولیدی در سال گذشته برابر با ۳۰ هزار و ۱۰۰ تن ثبت شده است. پس از «دوده» در مدت زمان مورد بررسی «وانت» بیشترین رشد تولید را تجربه کرده است، به‌طوری که در مدت زمان مذکور در مجموع ۱۴ هزار و ۵۰۰ دستگاه وانت در کشور تولید شده است، وانت تولیدی در مدت زمان مشابه سال قبل برابر با ۱۳ هزار دستگاه بوده که با این شرایط می‌توان گفت تولید این محصول صنعتی رشدی بیش از ۱۱ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل داشته است.

از سوی دیگر، در مدت زمان مورد بررسی در مجموع ۱۵۹ هزار و ۴۰۰ تن «پودر شوینده» در کشور تولید شده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل رشد حدود ۱۱ درصدی داشته است؛ مجموع تولید پودرشوینده در سال گذشته برابر با ۱۴۳ هزار و ۸۰۰ تن بوده است. «نخ پلی استر» تولید شده در مدت زمان مورد بررسی نیز برابر با ۵۶ هزار و ۴۰۰ تن بوده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل رشد ۵/ ۸ درصدی را ثبت کرده است. مجموع نخ پلی‌استر تولیدی در کشور در سال گذشته برابر با ۵۲ هزار تن ثبت شده است. از سوی دیگر آمار اعلام شده از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت بیانگر آن است که در مدت زمان مورد بررسی تولید الیاف اکریلیک که سال قبل تولید آن متوقف شده بود در بهار سال جاری مجدد از سر گرفته شده، به‌طوری که در فصل اول سال جاری در مجموع هزار و ۷۰۰ تن از این محصول در کشور تولید شده است.

محصولات منتخب با رشد منفی

درخصوص محصولاتی که در مدت زمان مورد بررسی بیشترین افت تولید را تجربه کرده‌اند نیز می‌توان به «کمباین»، «کولرآبی»، «ماشین لباسشویی»، «نئوپان» و «انواع تلویزیون» بیشترین افت تولید را در میان ۳۸ محصول صنعتی نسبت به مدت مشابه سال قبل تجربه کرده‌اند، اشاره کرد. در میان محصولاتی که بیشترین افت تولید را داشته‌اند، در مدت زمان مذکور می‌توان به «کمباین» اشاره کرد که افت تولید ۷۷ درصدی را تجربه کرده است. براساس آمار اعلام شده تولید این محصول در نیمه نخست سال جاری برابر با ۴۱ دستگاه بود. براساس آمار اعلام شده سال گذشته در مجموع ۱۷۸ دستگاه کمباین در کشور تولید شده بود. از سوی دیگر، براساس داده‌های اعلام‌شده تولید «کولر آبی» نیز برابر با ۲۳۸ هزار و ۶۰۰ تن بوده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل افت حدود ۲۸ درصدی را تجربه کرده است، مجموع کولر آبی تولید شده در سال گذشته برابر با ۴۵۶ هزار و ۲۰۰ ثبت شده است.

«ماشین لباسشویی» سومین محصولی است که در این دوره افت تولید را تجربه کرده است؛ به‌طوری که براساس این آمار در مجموع ۱۳۰ هزار و ۸۰۰ دستگاه انواع ماشین لباسشویی در کشور تولید شده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل افتی بیش از ۲۵ درصد را ثبت کرده است. مجموع ماشین لباسشویی تولیدشده در مدت مشابه سال قبل برابر با ۱۷۴ هزار و ۹۰۰ دستگاه است. «نئوپان» چهارمین محصولی است که در این دوره افت تولید را تجربه کرد؛ به‌طوری که براساس آمار اعلام‌شده در مدت زمان مذکور در مجموع ۱۳۷ هزار و ۶۰۰ هزار متر مکعب نئوپان در کشور تولید شد که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل افتی بالغ بر ۲۳ درصد را ثبت کرده است. «انواع تلویزیون» نیز در این دوره با تولید۱۷۲ هزار و ۴۰۰ هزار دستگاه حدود ۲۳ درصد افت تولید داشته است.

وضعیت تولید محصولات معدنی

از سوی دیگر، براساس آمار اعلام‌شده از میان ۱۳ محصول منتخب معدنی و صنایع معدنی در مدت زمان مورد بررسی نیز ۹ محصول رشد تولید را تجربه کردند و مابقی محصولات معدنی در این دوره با افت تولید مواجه بوده‌اند. براساس آمار مذکور، در مدت زمان مورد بررسی «کاتد مس»، «سنگ‌آهن»، «ظروف شیشه‌ای»، «کنسانتره زغال‌سنگ» و «فولاد خام» رشد تولید را تجربه کرده‌اند. در این‌ خصوص می‌توان به تولید ۵۳ هزار و ۵۰۰ تنی «کاتد مس» اشاره کرد که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل رشدی حدود ۵۰ درصدی را تجربه کرده است.

در این دوره همچنین در مجموع بیش از ۹میلیون و ۶۲۰ هزار تن «سنگ‌آهن» در کشور تولید شده که در مقایسه با دوره مشابه سال قبل با رشد بیش از ۱۶ درصد همراه بوده است. «ظروف شیشه‌ای» تولید شده در این مدت نیز برابر با ۱۱۳هزار و ۲۰۰ تن بوده که رشد نزدیک به ۱۶درصدی در مقایسه با مدت مشابه سال قبل داشته است. در مقابل محصولات معدنی که در این مدت افت تولید را تجربه کرده‌اند، «کنسانتره زغال‌سنگ» نیز با افت تولید بیش از ۱۲ درصد همراه بوده است، «چینی بهداشتی» با افت تولید بیش از ۱۸درصد و «فولا خام» نیز با افت حدود ۱۰ درصدی همراه بوده است.